Cro-Magnonminske: ferskil tusken ferzjes

[[Ofbyld:Cro-Magnon.jpg|thumb|upright 1.0|Holleplasse fan in KroCro-MagnonminskMagnonminske]]

[[Ofbyld:Silex_cromagnon_fond.jpg|thumb|upright 1.0|<center> Ark fan de KroCro-MagnonMagnonminske</center>]]

De '''KroCro-MagnonminskMagnonminske''' is de beneaming fan in prehistoarysk minske út it Lette [[Paleolitikum]] dêr't yn West-[[Jeropa]] fossile resten fan fûn binne, û.o. brûk- en sierfoarwerpen fan stien, bonke en ivoar. Dy minske is ferneamd nei har fynplak Abri de Cro-Magnon by [[Les Eyzies-de-Tayac-Sireuil]] yn de [[Frankryk|Frânske]] [[DordogneDordonje (departemint)|DordogneDordonje]]. Soms wurdt de KroCro-MagnonminskMagnonminske oantsjutten mei de selsstannige ûndersoarte ''Homo sapiens diluvialis'' of ''cromagnonensis'', mar de measte wittenskippers binne it der oer iens dat de ''Homo sapiens'' nea ûndersoarten hân hat en dat de KroCro-Magnons "gewoane" moderne minsken wienen.

Neffens datearrings fan [[archeology|archeologyske]] fynsten ferskint de KroCro-magnonminskMagnonminske sa om-ende-by 40.000 jier lyn yn [[Jeropa]]. De KroCro-MagnonMagnonminske wie in lettere tiidgenoat fan de [[Neandertaler]]. Wêr't hy wei kaam is net bekend. Anatomysk sjoen ferskilt er net fan de moderne [[minske]], mar wol fan de Neandertaler dy't nei syn komst stadichoan seldsumer waard en úteinlik útstjerre soe. Fergelike mei dy wie de KroCro-magnonminskmagnonminske wat lichemsbou oangiet behindiger en minder spierd, mar wol langer: trochstrings mjitten wie hy 1,75 m oant 1,80 m. De plassen fan beiden soarten ferskilden ek fan elkoar.

De KroCro-MagnonMagnonminske is bekend wurden troch fynsten yn ûnder oare [[Cro-Magnon|Kro-Magnon]], [[Aurignac]] en [[La-Madeleine]]. Hy wie de earste minsk dy't ôfbylden makke. Op rotswanden en yn grotten brocht er skilderings oan fan de bisten dêr't op jeie waard, ûnder oare grut wyld as wolhierige en de wolhierige noashoarn. De ôfbyldings litte sjen dat hy jager wie op grut wyld.

== Fersprieding fan de KroCro-magnonminskeMagnonminske ==

De út [[Súdwest-Aazje|West-Aazje]] wei kommende kroCro-magnonminskMagnonminsk hat him relatyf sjoen gau ferspraat oer Noard-Afrika en fia it Heine-Easten oer Jeropa.<ref>[http://www.plosbiology.org/article/info:doi/10.1371/journal.pbio.0020421 {{en}}{{aut|Currat, Mathias; Excoffier, Laurent}}. ''Modern humans did not admix with Neanderthals during their range expansion into Europe.''PLoS biology 2,(12) (2004): e421. DOI:10.1371/journal.pbio.0020421 ISSN:1544-9173 LCCN:2003-212293 OCLC:52292449]<br />

</ref> Yn Jeropa nimme hja it plak oer fan de de neadertalers. Allinnich it Ibearysk skiereilân besuden fan de [[Ebro]] (de saneamde '[[Ebro-swette]]') hat noch in inkele tûzenen jierren frij west fan de fan de KroCro-magnonminskMagnonminske.

* [[Mammoeten|WolhierigeWolhierrige mammoet]]

* [[WolhierigeWolhierrige noashoarn]]