Ynternasjonaal Systeem fan Ienheden: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Pierlala (oerlis | bydragen)
No edit summary
No edit summary
Rigel 1:
{{wuurk}}
It '''SI-stelsel''' is it op 11 oktober [[1960]] ynfierde '''Internationale Stelsel fan Ienheden'''<ref name = "Res12_CIPM11">{{fr}} [http://www.bipm.org/fr/CGPM/db/11/12/ Résolution 12 de la 11e réunion de la CGPM (1960)] of {{en}} [http://www.bipm.org/en/CGPM/db/11/12/ Resolution 12 of the 11th meeting of the CGPM (1960)]</ref><ref name="Encarta SI">Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993-2002) s.v. ''Eenheden, Internationaal Stelsel van''. Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref> (Frans: ''Système international d’Unités'' (SI)). De standert wurdt beheard troch it [[Bureau international des poids et mesures]] te [[Sèvres|Sèvres, Frankryk]]. Frankryk wie ek it earste lân dat dit systeem (doe noch nasjonaal) ynfierde op [[10 desimber]] [[1799]].
 
ElkeEltse natuerkundige of gemyske [[Natuerkundige grutheid|grutheid]] kin útdrukt wurde yn ienheden (bygelyks: ôfstân yn in meter en tiid yn sekonden).
 
It SI is bedoeld om ynternasjonaal maklik gegevens útwikselje te kinnen. Oarspronklik hienenhiene in protte lannen ferskillende maatstelsels. De [[Feriene Keninkryk|Britten]] en de [[Feriene Steaten|Amerikanen]] brûke noch faak [[Tabel fan net-SI-ienheden|net-SI-ienheden]], lykas [[pûn]] (foar massa), [[inch]], [[Foet (lingtemaat)|foot]], [[yard]] en [[Ingelske myl (lingtemaat)|mile]] (foar lingte of ôfstân). Ek yn [[Libearia]] en [[Myanmar]] (it eardere Birma) wurde dizze ienheden nog algemien brûkt. Dizze sahjitten ymperiale ienheden binne ek wenstich by it mjitten fan de [[diameter]] of [[diagonaal]] fan in oantal dingen as fytstsjillen (ferâldere), trommels, kompjûtermonitors, de ôfmjittings fan oare kompjûterûnderdieleen, it raster fan [[printplaat|printplaten]] of de resolúsje fan bygelyks printers.<ref>Soms is dit brûken fan ymperiale ienheden kommersjeel te ferklearjen. As in ienheid yn de neamer fan in breuk stiet, wurdt de getalwearde grutter neigeraden de omfang fan de ienheid grutter is. Sa is in resolúsje fan 300 punten per inch noch gjin 12 punten de millimeter. It gruttere getal liket kommersjeel better.</ref>
 
Neist it ymperiale stelsel binne der ek net-SI-ienheden dy't wol goedkard binne foar gebrûk yn de mande mei SI-ienheden. Foarbylden hjirfan binne de [[liter]] (foar ynhâld), [[oerer]] en [[minút (tiid)|minút]] foar tiid en graden [[Celsius]] foar temperatuer (de SI-ienheden foar dizze grutheden binne respektivelik [[kubike meter]] foar [[ynhâld]], [[sekonde]] foar tiid, [[kelvin (ienheid)|kelvin]] foar temperatuer en [[joule]] foar [[enerzjy]]). Ek hjirfan ôflate ienheden (as de [[kilowattoere]] dy't in soad brûkt wurdt as ienheid fan enerzjy by elektrisiteitsleverânsje) binne gjin SI-ienheden, mar wol tastien.