Rûp: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Jelle (oerlis | bydragen)
L moat noch mear by
 
Jelle (oerlis | bydragen)
LNo edit summary
Rigel 1:
Nei in bepaalde perioade komme '''rûpkes''' út it [[Flinter Aai|aai]] wei. De lingte fan dizze perioade hinget foarl fan de temperatuer of. Sommige flinter aaien binne sear gefoelich foar fochtighyd. De beste temperatuer is tweintich graden. As de temperatuer leger wurdt dan duorret it langer foar de aaikes út kommen.
In '''rûp''' is in echte yt-masine. Se ite sa folle mooglik blêden en blommen fan harren [[waerdplant]]. In rûp is allinnich mar dwaande om te iten of om iten te sykjen.
In rûp groeit fan it iten. Dêrtroch moat in rûp likernôch fiif of seis kear ferfelje. Se groeie letterlik út harren fel. De perioades tusken it ferfeljen wurde ynstart neamd.
Rûpen binne der yn ferskillende soarten en maten. Der binne hiele lytsen dy't gongen meitsje yn de blêden. Mar der binne ek rûpen dy't wol 10 sm grut wurde kinne. Rûpen hawwe in gefaarlik libben. In rûp hat in soad fijannen. Lykas [[fûgels]], [[mûzen]], [[reptilen]], en [[amfibyen]], oare [[ynsekten]] en soms frette se elkoar op. Guon skaaien hawwe in ferdigening tsjin al dy fijannen. Se hawwe hierren dy't brânwûnen jouwe by oanreitsjen. Der binne ek soarten dy in stank ûntwikkelje kinne lykas de [[swellesturtflinter]]. Ek binne der giftige soarten.
 
[[Ofbyld:Inachis io caterpillar.jpg|thumb|right|300px|De rûp fan de [[Deipauëach]]]]
Guon rûpen libje yn nêsten. Dy nêsten meitsje se yn planten en wurde as beskerming bedutsen mei spinsel. In rûp wurdt úteinlik in flinter. Mar der is dan noch neat te sjen fan de wjukken. Mar as jo in folwoeksen rûp in hiele lytse partsjes snije soene dan sjogge jo it begjin fan in wjuk.
== De groei ==
In rûp is in echte yt-masine. Se ite sa folle mooglik blêden en blommen fan harren [[waerdplant]]. In rûp is allinnich mar dwaande om te iten of om iten te sykjen. Binnen twa of trije wiken wurde sommige skaaien tweintich kear sa lang en 2000 oant 3000 kear sa swier. De kop wurdt seis kear sa breed. Sels it meast elastyske fel kin sa’n enoarme groei net ferdrage. Derom ferfelet de rûp in oantal kear yn syn ûntwikkeling. De âlde krappe hûd wurdt ôfstrûpt en ferfong troch in nijer en rommer fel. It groeistadium tusken twa ferfelingen wurdt instar neamt. Meastal binne er fiif of seis instars. Foar in snelle groei is in soat iten nedich. Dit begjin faaks al by de aaikskaal. By guon skaaien is it sear wichtich foar de rûp om de aaiskaal op te iten, oars gean se dea.
 
== Soarten en maten ==
Rûpen binne der yn ferskillende soarten en maten. Der binne hiele lytsen dy't gongen meitsje yn de blêden. Mar der binne ek rûpen dy't wol 10 sm grut wurde kinne. It lichem fan de rûp bestiet út 13 segminten. De thorax wurdt troch trije segminten foarme. Elk thorax sigment hat in pear poaten. De oare sigmenten wurde abdomen neamd. De poaten fan de abdomen sigementen befine sich meastal op it tredde en sechde sigment. It lichem fan de rûp is faak bedutsen mei hierkes. Dizze hierkes groeie faak op it selfde plak, dus is it in goed werkenningspunt om te sjen fan welke flinter de rûp is.
[[Ofbyld:Schwalbenschwanz Raupe01.jpg|thumb|right|300px|De rûp fan de [[Swellesturtflinter]]]]
== Gefaarlik libben ==
Rûpen binne der yn ferskillende soarten en maten. Der binne hiele lytsen dy't gongen meitsje yn de blêden. Mar der binne ek rûpen dy't wol 10 sm grut wurde kinne. Rûpen hawwe in gefaarlik libben. In rûp hat in soad fijannen. Lykas [[fûgels]], [[mûzen]], [[reptilen]], en [[amfibyen]], oare [[ynsekten]] en soms frette se elkoar op. Guon skaaien hawwe in ferdigening tsjin al dy fijannen. Se hawwe hierren dy't brânwûnen jouwe by oanreitsjen. Der binne ek soarten dy in stank ûntwikkelje kinne lykas de [[swellesturtflinter]]. Ek binne der giftige soarten.
 
Rûpen libje hiel ferskillend. Guon rûpen libje yn nêsten. Dy nêsten meitsje se yn planten en wurde as beskerming bedutsen mei spinsel. Er binne ek rûpen dy’t yn it wetter libje. In rûp wurdt úteinlik in flinter. Mar der is dan noch neat te sjen fan de wjukken. Mar as jo in folwoeksen rûp in hiele lytse partsjes snije soene dan sjogge jo it begjin fan in wjuk.
 
Wennear de rûp folgroeit is dan siket er in plakje op om te [[Chrysalis|ferpoppen]].
[[Ofbyld:Kleiner Kohlweissling Pieris rapae.jpg|left|thumb|300px|De rûp fan de [[Lytse Wite Koalflinter]]]]
== Sjoch ek ==
* [[List fan flinters]]