Tûzen-en-ien Nacht: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
defsort
L red
Rigel 1:
[[Ofbyld:Arabian nights manuscript.jpg|thumb|''Arabysk manuskript fan tûzen''Tûzen-en-ien-nacht Nacht'', grif 14e-iuwsk''.]]
[[Ofbyld:Mille et Une Nuits en Arabe.JPG|thumb|''Tûzen-en-ien-nacht Nacht'' yn it Arabysk''.]]
[[File:Aladdin and the Wonderful Lamp (1917).webm|thumb|thumbtime=6|''Aladdin and the Wonderful Lamp'' (1917).]]
De fertellingen fan '''''Tûzen-en-ien-nacht Nacht''''' ([[Arabysk]]: الف ليلة وليلة / ''alf laila wa-laila'', 'tûzen nachten en in nacht', [[Perzysk]]: هزار و یک شب / ''Hezar-o-yek shab'') foarmje in samling ferhalen yn de foarm fan in [[ramtferhaal]] út it [[Midden-Easten]]. Guon fan dizze ferhalen binne âlder as de kristlike [[jiertelling]]. Oaren komme út de [[Midsiuwen]].
== Skiednis ==
Lang waard tocht dat de ferhalen fan ''Tûzen-en-ien-nacht Nacht'' fan oarsprong Perzysk wienen. Dat blykt net sa te wêzen. De ferhalen komme út ferskate Arabyske lannen en diels fan it [[Yndiaaske subkontinint]]. Guon ferhalen komme fuort út in [[Jaïnisme|Jaïnistyske]] ferzje út de [[5e iuw]].<ref>Sjoch Emmanuel Georges Cosquin, 1922, ''Les contes indiens et l’occident'' Paris: Champion pagina: 290-301</ref>
 
Gedielten fan de ferhalebondel wienen yn Europa al bekend yn de [[18e iuw]]. De oarspronklike ferhalen wienen [[erotyk|eroatysk]] kleure. Dêrtroch waard it ferhaal yn de Arabyske wrâld oant yn de 20e iuw net as wiere literatuer sjoen, oars as yn Europa. Doe't de Britske avontoersman en [[ûntdekkingsreizger]] [[Richard Francis Burton]] yn [[1850]] in folsleine, mar earbere oersetting publisearre, waard hy fan [[pornografy]] beskuldige.
 
Yn letter tiden (1885-1888) waarden de ferhalen útjûn sûnder de eroatyske dielen en waarden se populêr as [[mearke]]s foar bern en folwoeksenen. Soks barde oars mei hast alle mearkes, soks is bygelyks dúdlik te merkbiten yn de ferskate printingen fan ''[[Kinder- und Hausmärchen]]'', wêrby't de seksuele eleminten yn lettere útjeften symboalysk beskreaun wurde. Nammers befette de samling mearkes fan de [[bruorren Grimm]] yn eardere printingen mear mearkes út ''Tûzen-en-ien-nacht Nacht'' as yn lettere printingen, dêr't dy dêr't de Nederlânske oersetting op basearre is, ûnder binne. Dy waarden weilitten omt se net út it Dútske gebiet kamen. Dat barde bygelyks ek mei mearkes dy't opnomd wienen yn de bondel fan [[Charles Perrault]]).
 
Dochs binne de ferhalen út ''Tûzen-en-ien-nacht Nacht'' net allinnich pornografysk fan aard. Yn de bloeitiid fan de [[islam]] hantearre de [[mûllah]] dizze ferhalen om syn harkers in les te jaan. Troch de tiid hinne waard it ek [[folksterapy]]. In Perzyske arts en [[psychoterapeut]] hat de ferhalen brûkt yn de psychosomatyske genêskunde foar it behanneljen fan konflikten en terapeutyske situaasjes. Yn it boek "[[De Keapman en de Pappegaai]]" makke hy de tapassing fan dizze ferhalen tagonklik foar de lêzer.
 
De meast ferneamde ferhalen út de samling binne: