Keninkryk Mersia: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L Ieneach fan 'e Esk moved page Keninkryk Mercia to Keninkryk Mersia: dit liket my no typysk wat ta om te ferfryskjen
L red
Rigel 1:
[[Ofbyld:Kingdom of Mercia.png|thumb|right|280px|It keninkryk MerciaMersia. It oarspronklike gebiet yn de 6e iuw is donkergrien. De grutste omfang yn 7e oant de 9e iuw is yn't ljochtgrien oanjûn]]
[[Ofbyld:Flag of England.svg|thumb|125px|left|<small>Flagge fan Ingelân</small>]]
'''MerciaMersia''' ([[Ingelsk]]: ''Mercia''; [[Aldingelsk]]: ''Mierce'', "grinsfolk") wie in [[Angelsaksen|Angelsaksysk]] keninkryk yn Ingelân, dat part wie fan de [[heptargy]]. It gebiet roan fan de [[Noardsee]] oant [[Wales]]. It ryk waard stifte yn it begjin fan de [[7e iuw]], kende in tiid fan bloei ûnder kening [[Offa]] (757/758 – 796), mar waard yn begjin [[9e iuw]] ûnderwurpen troch [[Egbert fan Wesseks]].
[[Ofbyld:Saint Alban's cross.svg|thumb|125px|left|<small>Flagge foar de krite Mercia yn de 13e iuw</small>]]
[[Ofbyld:Kingdom of Mercia.png|thumb|right|280px|It keninkryk Mercia. It oarspronklike gebiet yn de 6e iuw is donkergrien. De grutste omfang yn 7e oant de 9e iuw is yn't ljochtgrien oanjûn]]
'''Mercia''' ([[Aldingelsk]]: ''Mierce'', "grinsfolk") wie in [[Angelsaksen|Angelsaksysk]] keninkryk yn Ingelân, dat part wie fan de [[heptargy]]. It gebiet roan fan de [[Noardsee]] oant [[Wales]]. It ryk waard stifte yn it begjin fan de [[7e iuw]], kende in tiid fan bloei ûnder kening [[Offa]] (757/758 – 796), mar waard yn begjin [[9e iuw]] ûnderwurpen troch [[Egbert fan Wesseks]].
 
== Skiednis ==
=== Selstannich ===
De earste kening fan MerciaMersia dêr't wy fan witte, wie [[Creoda]], dy't om [[585]] hinne oan de macht kaam. In earste tiid fan bloei, dêr't MerciaMersia yn in grut part fan Ingelân behearske, wie ûnder kening [[Penda]] (stoarn 655). Dêrnei foel it werom oant de tiid fan kening [[Ethelbald fan MerciaMersia|Ethelbald]] (716 - 757). Hy moast him yn't earstoan ferwarre tsjin sterk rivalen yn [[Keninkryk Kent|Kent]] en [[Wesseks]], mar nei harren dea en ôfgean wist er de hegemony oer de keninkriken te krijen. Hy wûn de titel [[Bretwalda]]. Ek [[Offa]], dy't koart nei de dea fan Ethelbald de macht krige, wist dy status te berikken.
 
Koart dêrnei wist Egbert fan Wesseks in wichtige en beskiedende slach te winnen (by [[Ellendun]], [[825]]) en dat betsjutte de ein fan de oerhearsking fan MerciaMersia. Fan dy tiid ôf wie it [[Wesseks]] dat de lieding ûnder Ingelske keninkriken hie.
 
=== Under de Denen ===
Yn 852 kaam [[Burgred]] op de troan dy't yn'e mande mei [[Ethelwulf fan Wesseks]] Noard-[[Wales]] ûnderwurp. Yn 868 besetten de [[Wytsingen]] (út Denemark) [[Nottingham]]. De Denen ferdreaune Burgred út syn ryk yn 874 en beneamdenand [[Ceolwulf II fan MerciaMersia|Ceolwulf II]] yn syn plak. Yn 877 ferôveren de Wytsingen it eastlik diel fan MerciaMersia.<ref>[[Frank Stenton]], ''Anglo-Saxon England'', Oxford University Press, 1971, s. 254</ref> ''Ceolwulf, the last king of Mercia, was left with the western half, but he disappeared by 881''.<ref>Dizze datum jout it Wikipedia en: artikel oer Ceolwulf, mar in MerciaanskeMersiaanske list fan keningen skriuwt him in regearperoade fan fiif jier ta (Stenton, p. 259n)</ref> Fan 883 oant 911 regearre [[Greve Aethelred fan MerciaMersia|Earlgreve Æthelred fan MerciaMersia]] oer MerciaMersia ûnder de kening fan Wesseks, sels wie er gijin kening. Æthelred boaske oan Æthelflæd, dochter fan [[Alfred de Grutte]] fan Wesseks. Nei't de Wytsingen lang om let ferslein wienen yn Ingelân, yn de Slach fan Ettelred, dêr't Æthelred slim ferwûne rekke en oan de gefolgen stoar, waard Æthelflæd ‘Lady of the Mercians’ oant har dea yn 918. Yn 917 ferdriuwt hja de Denen út Derby. Nei har dea wurdt har dochter it bewâld oer MerciaMersia ôfnomd en komt it feitlik oan Wesseks.
 
== List fan keningen fan MerciaMersia ==
De data, de nammen en feiten oer de earste hearskers oer MerciaMersia (lykas by de oare hearsker yn de heptargy) wurde meast oannaam.<br />
De [[Angelen]] haadman [[Icel fan de Angelen|Icel]] komt mei syn folk fan oer de [[Noardsee]] nei (wat no) [[Grut-Brittanje]] is.
{| class="wikitable"
Line 25 ⟶ 23:
| - || [[Cynewald fan de Angelen|Cynewald]] ||align="right"| 566 - [[584]] || soan fan Crebba
|-
| 1 || [[Creoda fan MerciaMersia|Creoda]] ||align="right"| [[584]] - [[593]] || soan fan Cynewald
|-
| 2 || [[Pybba fan MerciaMersia|Pybba]] ||align="right"| [[593]] - [[606]] || soan fan Creoda
|-
| 3 || [[Cearl fan MerciaMersia|Cearl]] ||align="right"| [[606]] - [[626]] || broer (of neef?) fan Pybba
|-
| 4 || [[Penda fan MerciaMersia|Penda]] ||align="right"| [[626]] - [[653]] || soan fan Pybba
|-
| 5 || [[Eowa fan MerciaMersia|Eowa]] ||align="right"| 635 - [[642]] || soan fan Pybba; mei-kening
|-
| 6 || [[Peada fan MerciaMersia|Peada]] ||align="right"| [[653]] - [[656]] || soan fan Penda
|-
| || ||align="right"| '''655''' - '''658''' || oerhearsking troch [[Oswiu fan Northumberland|Oswiu]], kening fan Bernicia (642-670)
|-
| 7 || [[Wulfhere fan MerciaMersia|Wulfhere]] ||align="right"| [[658]] - [[675]] || soan fan Penda
|-
| 8 || [[Aethelred I fan MerciaMersia|Aethelred I]] ||align="right"| [[675]] - [[704]] || soan fan Penda
|-
| 9 || [[Coenred fan MerciaMersia|Coenred]] ||align="right"| [[704]] - [[709]] || soan fan Wulfhere
|-
| 10 || [[Coelred fan MerciaMersia|Coelred]] ||align="right"| [[709]] - [[716]] || soan fan Aethelred I
|-
| 11 || [[Coelwald fan MerciaMersia|Coelwald]] ||align="right"| [[716]] || soan fan Aethelred I (keningskip net wis)
|-
| 12 || [[Ethelbald fan MerciaMersia|Aethelbald]] ||align="right"| [[716]] - [[757]] || neisiet fan Eowa
|-
| 13 || [[Beornred fan MerciaMersia|Beornred]] ||align="right"| [[757]] ||
|-
| 14 || [[Offa]] ||align="right"| [[757]] - [[796]] || neisiet fan Eowa; + kening yn Kent en [[East Anglia]]
|-
| 15 || [[Egfrith dan MerciaMersia|Egfrith]] ||align="right"| [[787]] - [[796]] || soan fan Offa
|-
| 16 || [[Coenwulf fan MerciaMersia|Coenwulf]] ||align="right"| [[796]] - [[821]] || neisiet fan Pybba; + kening yn [[Kent]] en [[East Anglia]]
|-
| 17 || [[Cynehelm fan MerciaMersia|Cynehelm]] ||align="right"| ? - 812 of 821 || soan fan Coenwulf; + kening yn [[East Anglia]]
|-
| 18 || [[Ceolwulf I fan MerciaMersia|Ceolwulf I]] ||align="right"| [[821]] - [[823]] || broer fan Coenwulf; + kening yn [[Keninkryk Kent|Kent]] en [[East Anglia]]
|-
| 19 || [[Beornwulf fan MerciaMersia|Beornwulf]] ||align="right"| [[823]] - [[826]] || keazen; (faaks) neisiet fan Beornred ; + kening yn [[East Anglia]]
|-
| 20 || [[Ludeca fan MerciaMersia|Ludeca]] ||align="right"| [[826]] - [[827]] || keazen
|-
| 21 || [[Wiglaf fan MerciaMersia|Wiglaf]] ||align="right"| [[827]] - [[829]] || keazen
|-
| || ||align="right"| '''829''' - '''830''' || oerhearsking troch [[Egbert fan Wesseks|Egbert]], kening fan Wesseks (802-839) + [[Keninkryk Esseks|Esseks]], [[Keninkryk Susseks|Susseks]], Kent
|-
| 21 || [[Wiglaf fan MerciaMersia|Wiglaf]] ||align="right"| [[830]] - [[840]] || (opnij)
|-
| 22 || [[Wigmund fan MerciaMersia|Wigmund]] ||align="right"| 840 || soan fan Wiglaf, skoansoan fan Ceolwulf I
|-
| 23 || [[Wigstan fan MerciaMersia|Wigstan]] ||align="right"| 840 || soan fan Wigmund
|-
| 24 || [[Beorthwulf fan MerciaMersia|Beorthwulf]] ||align="right"| [[840]] - [[852]] || (mooglik) neef fan Wigstan
|-
| 25 || [[Burgred fan MerciaMersia|Burgred]] ||align="right"| [[852]] - [[874]] || keazen
|-
| 26 || [[Ceolwulf II fan MerciaMersia|Ceolwulf II]] ||align="right"| [[874]] - [[883]] || (mooglik) soan fan Wigmund
|-
| 27 || [[Ethelred II fan MerciaMersia|Aethelred II]] ||align="right"| [[883]] - [[911]] || keazen; erkent [[Alfred de Grutte]] fan [[Wesseks]] as oerhearsker
|}
{{boarnen|boarnefernijing=
Line 89 ⟶ 87:
}}
 
{{DEFAULTSORT:MerciaMersia, Keninkryk}}
[[Kategory:Histoarysk lân yn Jeropa]]
[[Kategory:Angelsaksen]]