Penda fan Mersia: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L Ieneach fan 'e Esk moved page Penda fan Mercia to Penda fan Mersia: ferfryske
L red
Rigel 2:
[[Ofbyld:Britain peoples circa 600.svg|thumb|200px|right|alt=A map of England, Wales and southern Scotland. The Britons are shown in the soutwest and northwest of England. In the northeast are the Northumbrians, with the Bernicians to the north of the Deirians. The Mercians are in the middle, with the Gainas, Lindisfaras, and Middle Angles to the east. An number of smaller tribes are shown in the south.|A map showing the general locations of the [[Angelsaksen|Angelsaksyske folken]] ± 600]]
 
'''Penda''' (stoarn [[655]]), zoon van [[Pybba fan MerciaMersia|Pybba]], wie de earste kening fan [[MerciaKeninkryk Mersia|Mersia]] dy't it ryk ta grutte macht brocht. De tradysje wol hawwe dat it ryk âlder wie, mar yn de skiednis kaam it net foar. Faaks kin dat ferklearre wurde mei't MerciaMersia foar Penda syn tiid mar ien fan mear lytse riken yn it gebiey (de [[West-Midlands]] fan no) wie, fermoedlik ûnder oergesach fan [[Northumbria]].
 
Wannear't Penda kening waard is net bekend en hoelang't syn keningskip krekt duorre hat ek net. De earste fernijin fan Penda is yn de [[slach by Cirencester]], neffens boarnen yn [[628]], mar mooglik inkelde jierren letter. Yn dy fjildlach fersloech er [[Cwichelm]] en [[Cynegils]] fan de [[Gewissae]] ([[Wesseks]]). It gebiet om [[Cirencester]] en de delling fan de [[Derwent (rivier)|Derwent]] gienen hjirtroch oer fan Wesseks nei [[Hwicce]]. Neffens guon historisy is Hwicce in ryk dat troch Penda foarme waard, oaren tinke dat it al bestie en ûnder kontrôle fan MerciaMersia kaam.
 
Yn [[633]] ferbûn Penda him mei [[Cadwallon]], de kening fan [[Keninkryk Gwynedd|Gwynedd]] tsjin [[Edwin fan Northumbria]]. By de [[slach by Hatfield Chase]] fersloegen de bûnsgenoaten Edwin, dy't sneuvele. Cadwallon waard it jier derop sels deadien, mar Penda gie nei Hatfield Chase werom nei MerciaMersia en naam [[Eadfrith]] (in soan fan Edwin) mei. Eadfrith waard letter troch Penda deamakke.
 
yn [[642]] stie Penda wer foarde legers fan [[Northumbria]] oer, mar ditkear lieden troch [[Oswald fan Northumbria]]. Penda wûn en Oswald sneuvele. Ek [[Eowa]], broer fan Penda en meikening fan MerciaMersia, ferlear it libben yn dizze slach; it is net dúdlik oan waans kant er fjochte. Hjirnei waard MerciaMersia de meast machtige steat yn de regio. [[Oswiu]] waard kening fan [[Bernicia]], mat hie gjin macht besuden de Humber, en sels [[Oswine]], de soan fan [[Osric]] en de nije kening fan [[Deira]] foel yn't earstoan ûnder Penda's oerkeningskip.
 
Om 645-646 hinne die Penda in oanfal op [[East Anglia]]. Hy fersloech kening [[Ecgric]], en Ecgric en eks-kening [[Sigeberht]] sneuvelen. Sa kaam der in ein oan it regear fan neisieten fan [[Raedwald]]. [[Anna fan East Anglia|Anna]] waard de nije kening. Yn 649-652 wie Penda op'en nij op oarlochspaad yn East Anglia. Kening Anna waard ferdreaun en Penda sette dy syn broer [[Aethelhere]] op de troan.
Rigel 14:
Penda's hâlding foar Oswiu oer ferskilde yn dizze jierren. Oan de iene kant foel er [[Northumbria]] 1 kear of faker yn, dêr't er by oant [[Bamburgh]] kaam (foar 651), oan de oare kant trouden om 653 hinne syn dochter [[Cyneburh]] en syn soan [[Peada]] mei in soan en dochter fan Oswiu, wat op goede ferhâldingen tsjut.
 
Yn [[655]] foel Penda fannijs Northumbria yn, mei in grutte legermacht mei ûnder mear Aethelhere, [[Oethelwald]] fan [[Deira]] en [[Cadafael]] ap Cynfedw fan [[Gwynedd]] as bûnsgenoaten. Hy siet Oswiu nei, en twong him in [[belêsting (fiskaal)|skatting]] te beteljen. Op de weromwei waard er lykwols troch Oswiu oanfallen en ferslein yn de [[slach by Winwaed]]. Fermoedlik is er sneuvele yn de slach. Oswiu besette noard-MerciaMersia, wylst Penda's soan [[Peada]] kening fan súd-MerciaMersia wurde mocht. Doe't dy it jier dêrop stoar, heakke Oswiu ek oan syn ryk ta. In oare sooan fan Penda, [[Wulfhere]] wist yn 658 de macht te gripen, mar earst yn de 8e iuw, ûnder [[Ethelbald fan MerciaMersia|Aethelbald]] waard MerciaMersia wer it machtige ryk dat it ûnder Penda west hie.
 
Penda wie de lêste [[heidendom|heidenske]] kening fan de grutte riken fan de [[heptargy]]. Syn soan Peada waard bekeard as betingst by syn houlik mei de Northumbriaanske prinsesse [[Ealhflaed]]. Penda bleau sels heiden, mar liet wol misjonêre aktiviteit op syn grûngebiet ta.
 
[[Kategory:Kening fan MerciaMersia]]
[[Kategory:Skiednis fan Ingelân]]