Arminius: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L Ieneach fan 'e Esk moved page Herman to Arminius over redirect: folle gongberder
kt
Rigel 1:
[[Ofbyld:Hermannsdenkmal statue.jpg|thumb|Yn de [[19e iuw]] stie HermanArminius ('Hermann der Cherusker') symboal foar it Dútske nasjonalisme. It 53,5 meter hege [[Hermannsdenkmal]] waard tusken 1838 en 1875 yn it [[Teutoburger Wâld]] boud]]
'''HermanArminius''', inkeld ek wol '''HarmenHerman''' of, '''HarmHarmen''', de Romeinen neamden himof '''ArminiusHarm''' (sa.neamd ([[18 f.Kr.|18]]-sa of [[17 f.Kr.]] – [[1921|1921 n.Kr.]]), wie in [[Germanen|Germaanske]] kriichslieder (''hartoch'') dy't in ferbûn fan Germaanske stammen oanfierde en de [[Romeinske Ryk|Romeinen]] in ferneatigjende slach tabrocht yn it [[Farusslach|Teutoburgerwâld]]. As offisier fan de [[Sjerusken|Sjeruskyske]] helptroepen tsjinne hy yn it [[Romeinske leger]].
 
== Jeugd en opfieding ==
As HermanArminius yn [[19]] n.Kr. stjert, is hy sânentritich jier âld, wat betsjut dat hy yn [[18 f.Kr.]] berne waard. Oer syn jeugdjierren is net folle bekend. Hy wie fan berte in [[Sjerusken|Sjerusk]] ôfkomstich út in [[adel|aadlik]] laach. Yn [[9]] n.Kr. is er in fertrouweling fan [[Publius Quinctilius Varus|Farus]], de gûverneur fan [[Germaanje]]. Hy sprekt goed [[Latyn]] en is oanwêzich by de banketten fan de gûverneur. Mooglik hawwe de Romeinen him nei de fjildtochten fan [[Drusus]] en [[Tibearius Klaudius Nearo (soan)|Tibearius]] as gizeler meinommen en is er yn Rome grutbrocht. HermanArminius hie yn alle gefallen ien broer, Flavus, dy't ek Romeinsk offisier wie.
 
== De opstân ==
Wat HermanArminius der ta brocht hat om yn opstân te kommen tsjin de Romeinen is net bekend. Mooglik hawwe syn persoanlike ûnderfiningen yn Germaanje dêrby in rol spile. Wis is, dat HermanArminius himsels yn in ideale posysje brocht om de opstân útein te setten. Dat die er troch yntinsyf kontakten te ûnderhâlden mei de ferskillende stammen en troch Farus syn fertrouwen te winnen. Mei it berjocht dat ferskillende stammen yn opstân komd wiene, lokke hy Farus fuort fan de gebrûklike rûte nei in smelle stripe tusken de [[Kalkriese|Kalkrieser Berch]] by [[Osnabrück]] en it fean, sadat hy de lange en swier bepakte kolonne yn de flank oanfalle koe en de legionêrs allinnich de kar hiene tusken berchopwerts oan te fallen of it fean yntreaun te wurde, sûnder de tiid te hawwen harren yn slachoarde groepearje te kinnen.
 
{{Apart|Farusslach}}
Rigel 15:
 
== De wraak fan Germanikus ==
Pas fiif jier letter, yn [[14]] nei Kristus, stekt [[Germanikus]] de Ryn wer oer, ynearsten om de skande fan de rebûlje yn [[Germania Inferior]] mei it bloed fan de [[Marsen]] út te wiskjen, letter iepentlik mei as doel de nederlaach fan Farus te wreken. Nei diverse moardpartijen oanrjochte te hawwen ûnder de neat yn de gaten hawwende Marsen en de [[Sjatten]], set Germanikus de efterfolging yn op HermanArminius.
 
Wyls ([[16]] n.Kr.) is de kontroverze tusken Segestes, dy't tsjin syn sin de kriich ynlutsen is, en HermanArminius op syn hichtepunt belâne. Segestes ûntfiert de frou fan HermanArminius, Tusnelda, mar wurdt sels belegere troch de eigen lânslju. Hy stjoert in gesantskip nei de Romeinen en wurdt troch Germanikus ûntset, rint oer en levert Tusnelda, dy't swier is, út oan Germanikus.
 
Mei dy hannelwize jaget er net allinnich de Sjerusken, mar ek alle omlizzende stammen tsjin him yn it harnas. HermanArminius is poerlulk en giet by alle stammen del om harren stipe te krijen. Ek Inguiomerus, de omke fan HermanArminius en in man fan kwizekwânsje, likegoed by de Romeinen as de Germanen, kiest dêrtroch de side fan HermanArminius.
 
De troepen fan Germanikus wurde yn in mûklaach lokke, net fier fan it stee dêr't Farus de slach ferlear en Germanikus kin mar krekt in ramp foarkomme. Underwilens ([[15]] n.Kr.) is de simmer al sawat foarby en moat er de efterfolging ôfbrekke om werom te keare kinnen nei syn winterkertieren. Op dy weromreis wurdt Kaesina, ûnderbefelhawwer, dy't op wei wie nei [[Castra Vetera]] ([[Ksanten]]) by de ''Ponti Longi'' (lange brêgen), troch HermanArminius oerfallen. Kaesina kin mar krekt ûntkomme.
 
It jier dêrop folgjend organisearet Germanikus in noch gruttere fjildtocht. Hy lit tûzen skippen bouwen en falt no oan oer de ''Oseaan'' (de [[Noardsee]]) en de mûning fan de [[Iems]], wêrby de Sjauken en [[Friezen]] help oanbeane. By de[[ Weser]] komt it het eerst ta it boppeneamde striidpetear tusken Arminius en syn broer Flavus en letter ta in fjildslach op de flakte fan [[Idavisto]], beëasten de Wezer. Germanikus hellet de oerwinning en driuwt de Germanen op de flecht. Herman Arminius wurdt net rekke mar Inguiomerus rekket swier ferwûne. By de Romeinen wurdt sein dat de [[Sjauken]] Arminius ûntkomme litten hawwe.
 
== HermanArminius en Marbod ==
Koart dêrnei ([[17]] n.Kr.) rekken de Sjerusken yn konflikt mei de [[Sueben]]. De Sueben hienen mei Tiberius in ferdrach sletten doe't dy noch fjildhear yn [[Germaanje]] wie, en [[Marbod]] seach mooglikheden foar in maklike gebietsútwreiding. Mar omdat Marbod himsels ta kening makke hie wie der by syn eigen folk ek opposysje en HermanArminius koe him fersekere fan de stipe fan de Sjerusken en fan twa Suebyske stammen: de [[Semnoanen]] en de [[Longobarden]].
 
Lykwols rint Inguiomerus nei Marobod oer en fjochtet oan dy syn side. As reden dêrfoar jildt dat er op syn hege leeftyd gjin opdrachten oannimme woe fan de soan fan syn broer. Tusken de beide legers komt it ta in fjildslach dêr't Marbod by ferslein wurdt. De posysje fan Marbod komt yn de knipe nei in steatsgreep troch [[Katualda]], op oanwizing fan [[Drusus]], de soan fan Tiberius, en wurdt ta fal brocht.
 
== De dea fan HermanArminius ==
As HermanArminius yn [[19|19 n.Kr.]] foar himsels de ''keningstitel'' opeasket komt er yn konflikt mei syn stamgenoaten. Beide partijen hawwe ôfwikseljend sukses. Uteinlik komt hy troch ferried yn eigen fermidden om it libben.
 
== Keppeling om utens ==
{{CommonsLyts|Arminius}}
[http://www.lwl.org/westfaelische-geschichte/portal/Internet/finde/langDatensatz.php?urlID=840&url_tabelle=tab_websegmente Ynformaasje oer Herman/Arminius - Internet-Portal „Westfälische Geschichte“, LWL-Institut für westfälische Regionalgeschichte, Münster]
 
{{boarnen|boarnefernijing=
Rigel 46:
}}
 
[[Kategory:SjeruskenSjeruskysk persoan]]
[[Kategory:Germaansk persoan]]
[[Kategory:Romeinske Aldheid]]
[[Kategory:GermaanskGermaanske persoanAldheid]]
[[Kategory:Skiednis fan Dútslân]]
[[Kategory:Persoan berne yn 18 f.Kr.]]
[[Kategory:Persoan berne yn 17 f.Kr.]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 21]]