Drukparse: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
No edit summary |
útwreiding |
||
Rigel 1:
{{Skiednis Boekdrukkeunst}}
[[Ofbyld:Handtiegelpresse von 1811.jpg|thumb|left|220px|''Degelparse, 1811]]
In '''drukparse''' wie oarspronklik in stik hânark dat brûkt waard om [[Tekstsoart|teksten]] of [[Yllustraasje|ôfbyldings]] yn oplage mei te fermannichfâldigjen. De âldste drukparsen makken ôfbyldings foar spylkaarten. Dy wiene om 1050 hinne yn Sina yn gebrûk. <br />
De earste Jeropeeske drukparsen ûntstiene om 1350 hinne yn Easteryk, yn Wenen of yn Salzburg.<br />
In '''drukparse''' is in [[masine]] dy't brûkt wurdt om [[tekst]] en/of [[Yllustraasje|ôfbyldingen]] yn oplage te fermannichfâldigjen.
It
Yn de rin fan de iuwen is de degel modernisearre. Letter waarden [[silinderparse]]n en [[rotaasjeparse]]n ûntwikkele wêrtroch't de produksjesnelheden folle heger waarden.<
Yn de tweintichste iuw kaam it [[flakdruk|offset]]prosedee yn swang. Dêrneist besteane der parsen foar [[folydruk]], [[djipdruk]], [[seefdruk]] en [[tampondruk]].▼
▲Yn de tweintichste iuw kaam it [[flakdruk|offset]]prosedee yn swang. Dêrneist besteane der parsen foar [[folydruk]], [[djipdruk]], [[seefdruk]] en [[tampondruk]].<br />
<hr>
== Losse letters ==
Yn Súd-Dútslân waard om 1450 hinne foar it earst gebrûk makke fan losse letters om teksten te foarmjen dy’t dan printe wurde koene, dat stiet bekend as de [[boekdrukkeunst]]. De man dy ferneamd waard mei dy ynnofaasje wie [[Johannes Gutenberg]]. Syn bekendste wurk is de [[Gutenbergbibel]]. Súd-Dútslân, Basel en Feneesje wiene de wichtichste sintrums foar printe wurk yn it tiidrek 1470-1550. Der wiene ferskate printers aktyf en de ûnderwerpen fan it printe wurk wiene tige ferskillend.
De drukparse hat de fersprieding fan ynformaasje in nije diminsje jûn. Foarhinne wiene alle boeken hânskreaun en dat wie och sa kostber en bewurklik. Mar in bytsje minsken hiene ien of mear boeken yn besit. Om it yn in kontekst te setten: de ferneamde bibleteek yn Aleksandrië hat ‘mar’ 4.000 boeken ofwol hânskriften. <sup>(boarne?)</sup>
De drukparse makke ynformaasje breed tagonklik. De renêssânse hat in ekstra ympuls krige troch de útjeften fan klassike wurken foar in breed publyk. Yn dat tiidrek wie Latynsk in gongbere taal foar publikaasje. Thomas More skreau ‘Utopia’ yn it Latynsk. Ek [[Desiderius Erasmus|Erasmus]] skreau syn 'Laus Stultitia', yn midsiuwsk Latynsk, net yn klassyk Latynsk. Erasmus liet syn boeken printsje yn [[Bazel (Switserlân)|Bazel]]. De folgjende stap wie om yn de folkstaal te skriuwen lykas [[Dante Alighieri|Dante]] al dien hie mei syn [[Divina Commedia]].
== Gallerij ==
<gallery>
European Output of Printed Books ca. 1450–1800.png|Produksje fan printe boeken fan sawat 1450 oant 1800<ref>Buringh, Eltjo; van Zanden, Jan Luiten: "Charting the “Rise of the West”: Manuscripts and Printed Books in Europe, A Long-Term Perspective from the Sixth through Eighteenth Centuries", ''The Journal of Economic History'', Vol. 69, No. 2 (2009), pp. 409–445 (417, table 2)</ref>
Printing towns incunabula.svg|Sprieding en grutte fan de produksje fan boekdrukkeunst yn stêden yn de fyftjinde iuw <ref name="ISTC">[http://www.bl.uk/catalogues/istc/ ''Incunabula Short Title Catalogue''], rieplachte op 2 maart 2011</ref>
Incunabula distribution by region.png|Oandiel printe boeken de regio yn de fyftjinde iuw<ref name="ISTC"/>
Incunabula distribution by language.png|Oandiel printe boeken de taal yn de fyftjinde iuw<ref name="ISTC"/>
</gallery>
Line 19 ⟶ 34:
* [[Frijheid fan drukparse]]
{{Commonscat|Printing presses}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
<references/>}}
[[Kategory:Druktechnyk]]
| |||