Eutanasysintrum Hartheim: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rigel 57:
===Geastliken===
Yn totaal waarden yn Hartheim 310 Poalske, sân Dútske, seis Tsjechyske, fjouwer Lúksemboarchske, trije Nederlânske en twa Belgyske preesters fermoarde. In protte geastliken waarden fan kamp [[Dachau (konsintraasjekamp)|Dachau]] út nei Hartheim transportearre. Dat barde ferhoalen meidat it ombringen fan geastliken gefoelich lei by it publyk.
 
==Aksje 14f13==
De ''Aktion 14f13'', in het nationaalsocialistische taalgebruik ''Sonderbehandlung 14f13'', betrof de selectie van en moord op concentratiekampbewoners. Het betrof de van 1941 oant 1944 in het Duitse Rijk als zieken, ouderen en mensen die niet konden werken geclassificeerde kampbewoners. Aktion 14f13 werd ook als ''Ynvaliden of Finzeneneutanasy'' omschreven en bevatte later ook andere groepen uit de kampen. Al drie dagen na het formele einde van Aksje T4 kwam er in Hartheim in earste bus oan mei 70 Joadske finzenen út it konsintraasjekamp [[Mauthausen (konsintraasjekamp)|Mauthausen]], die na aankomst werden gedood.
 
Eutanasysintrum Hartheim krige net allinne de namme dat fan de seis eutanasysintra dêr it grutste tal pasjinten fergast waard, mar ek dat dêr yn it ramt san Aksje 14f13 de measte konsintraasjekampbewenners deadien waarden. Harren oantal wurdt rûsd op sa'n 12.000.
 
Vooral ook gevangenen uit Mauthausen, die niet meer in staat waren het zware werk in de stiengatten te verrichten, mar ek polityk net winske finzenen waarden nei Hartheim transportearre. In de bureaucratie werden deze overplaatsingen met begrippen als "recreatieverlof" verdoezeld. Vanaf 1944 werden de gevangenen niet langer door T4 artsen geselecteerd; het doel was toen eenvoudig om zo snel mogelijk nieuw ruimte te creëren in het kamp Mauthausen. Andere transporten kwamen uit het kamp Gusen en waarschijnlijk ook uit het kamp [[Ravensbrück]]. Mei it lêste transport nei Hartheim op 11 desimber 1944 einige de Aktion 14f13.
 
== Ferhuzing T4-sintrale==
Line 62 ⟶ 69:
 
==De dokters ==
Op gûn fan [[Adolf Hitler|Hitlers]] memorandum fan 1 septimber 1939 hjitten [[Viktor Brack]] en [[Karl Brandt]], de organisatoren fan [[Aksje T4]], dat de eutanasy op siken allinne útfierd wurde mocht troch dokters. Dat it betsjinjen fan de gaskraan of de ynjeksjespuit yn de eutanasysintrums wie foarbeholden oan dokters. It kaam lykwols ek foar dat oaren de gaskraanit betsjinnendiene at der gjin arts beskikber wie om hokker reden ek. In protte dokters brûkten in skûlnamme yn't plak fan har' wiere namme yn de korrespondinsje nei bûten ta.
 
Yn Hartheim wurken de folgjende dokters:
Line 71 ⟶ 78:
[[File:Jan Kowalski-arcybiskup (1926-27).jpg|thumb|125px|Jan Maria Michał Kowalski]]
[[Ofbyld:Dauerausstellung 360GRAZ - Ida Sofia Maly, Selbstporträt, um 1920.jpg|thumb|125px|Ida Maly, selsportret, om 1920]]
* [[:de: Bernhard Heinzmann| Bernhard Heinzmann]] (1903–1942), Dútsk [[Roomsk-Katolyk]] preester
* [[:de: Friedrich Karas| Friedrich Karas]] (1895–1942), AustrianEastenryksk RomanRoonsk-Katolyk Catholic priestpreester
* [[Jan Maria Michał Kowalski|Jan Kowalski]] (1871–1942), Poalsk biskop
* [[:de: Ida Maly| Ida Maly]] (1894–1941), Eastenryksk keunstner artist
* Gottfried Neunhäuserer (1882–1941), Eastenryksk Benediktynsk geastlike
*Friderika "Friedh" {Reichler} Roth {(1900-1940}) widdo fan skriuwer [[Joseph Roth]]
* [[:de: Werner Sylten| Werner Sylten]] (1893–1942), Evangelysk teolooch
 
== Keppeling om utens ==
* {{de}} {{en}} [http://www.schloss-hartheim.at/index.php/en/ ''Lern und Gedenkort Schloss Hartheim'']
 
{{boarnen|boarnefernijing=
* Nederlânsktalige Wikipedy, ''Euthanasiecentrum Hartheim''
<references/>
}}
 
 
{{Commonscat|Action T4 Hartheim|Euthanasiecentrum Hartheim}}
[[Kategory:Skiednis fan Eastenryk]]
[[Kategory:Nazy-Dútslân]]
[[Kategory:Holokaust]]
[[Kategory:Eutanasy]]