|
[[Ofbyld:Sassanid empire map.png|right|thumb|250px|It Perzyske ryk ûnder de Sassaniden yn [[610]].]]
DeIt '''SassanidenSassanidyske Ryk''' wienenwie in dynasty fanhistoarysk [[KeningenPerzyzke fan PerzjeRyk|PerzyskePerzysk keningenryk]], dy'tdat oerregearre itwaard troch de [[Perzyske rykdynasty]] hearskefan hawwe,'e dat[[Sassaniden]]. doeBehalven ûnder oaren bestie útoer it hjoeddeiskeeigentlike [[IranPerzje]]. Sy([[Iraan]]) regearrenhearsken fanhja ityn in snuorje dy't begjinduorren fan de'e [[3e iuw]] ôf oant healwei de [[7e iuw]] ek oer [[Mesopotaamje]], [[Syrje]], [[Palestina]], [[Egypte]] en dielen fan [[Sintraal-Aazje]].
== Skiednis ==
It keningshûs fan de Sassaniden waard stifte troch [[Ardasjir I]], neidat er yn [[224]] de lêste kening fan de [[Parten]] ferslein hie. In soan fan him, [[SjapûrSjapoer I]], stie bekend as ien fan de grutste fijannen fan it [[Romeinske Ryk]] en waard troch harren beskôge as in gewelddiedige oermasterer.
Om [[241]] hinne, wie it Romeinske Ryk de dominante macht yn it [[Heine Easten]] en wienen de [[Perzen]] skatplichtich oan de Romeinen. Under SjapûrSjapoer kamen de Perzen yn opstân en foelen de Romeinske gebieten binnen. Sy oermasteren [[Syrje]], [[Armeenje]], en de stêden yn [[Mesopotaamje]]. De Romeinen koenen hjir mar in bytsje tsjinoer stelle. Allinnich keizer [[Falerianus I]] hie yn [[260]] sukses doe't er de Perzen út Syrje ferdriuwe koe. Syn sukses wie mar fan koarte doer, want troch in list foel er Sjapûr yn hannen.
De 65-jierrige keizer waard tige min behannele en lang om let [[terjochtsteld]] en as opsette trofee oeral tentoansteld. Hjirnei foelen hja Syrje opnij yn, mar waarden lykwols ferslein troch Kallistus Ballista, de prefekt dy't troch [[Gallienus]], de soan en opfolger fan Falerianus oanstelt wie. It weromloekendeweromtsjende PerzyskeSassanidyske leger waard opnij en yn de rêch oanfallen troch [[Odaenatus]], kening fan [[Palmyra]], dy't de Sassanidyske Perzen ferdreau en Mesopotaamje wer oermastere.
De opfolgers fan SjapûrSjapoer hawwe noch faak, mei wikseljend sukses, oarloch fierd tsjin de Romeinen en harren opfolgers it [[Byzantynske Ryk]]. Dizze oarloggen soenen beide ryken sadanich útputte, dat mei de opkomst fan de [[Arabieren]] de Sassaniden relatyf besjoen maklik ferslein wurden koene yn [[637]] yn de [[Slach fanby Kadisija]].
De lêste kening fan deit SassanidenSassanidyske Ryk wie [[Yazdegerd III]] (632–651), dy't in 14-jier duorjende kriich fierde tsjin it iere Islamityske Kalifaat.
== Sjoch ek ==
* [[Perzyske Ryk]]
* [[PartenPartyske Ryk]]
[[Kategory:Sassanidyske Ryk| ]]
| 