Gnodden: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L red
Daam (oerlis | bydragen)
stav
Rigel 1:
{{stavering}}
[[Ofbyld:Gnop Knut Miets.jpg|thumb|597x597px]]
'''Gnodden''' foarmje in famylje fan miggen út de oarder twawjuktentwawjukkigen (Diptera). Se wurde ek wol, ''knut, knaasjes'', ''knijten'', ''mietsen'' (Noard-Nederlân), ''neefjes'' (Noard-Nederlân), ''mampieren'' (Suriname) of ''meurzen'' neamd, en soms ek wol ''zandvliegjes'', in benaamingbeneaming dy't yn faktaal op soarten út de famylje motmiggen of Psychodidae slaatslacht. Wrâldwiid komme der 5989 beskeaune [[Soarte|soarten]] foar.
 
== MerkenSkaaimerken ==
Dizze tige lytse stekmigjesstekmicjjes binne mar 1 antoant 4 millimeter. Se hawwe koarte poatsjes, tsjustere plakjes op de wjukken en stekkerichestikelige mûlstikken.
 
== Fersprieding en leefgebiet ==
De larfelarven libje yn tige wiete omstannichheidomstannichheden sa aslykas plassen wetter yn beamstronken, yn blêdhoekeblêdhoeken of inyn oerflaktewetter. ProtteIn protte soarten binne belangryk alsas bestower fan planten, ek foar itengewaaksitengewaaksen fan de minskminske sa 'tas kakao.
 
== [[Relaasje ta de minskminske]] ==
 
=== Rol as fersprieder fan ziektesykte ===
Krekt as stekmiggen sûgje de wyfkes bloed fan wringedieren, wêrûnder de minskminske, foar har aaien. HanHar byt kin in heftichslim jokjen feroarsaakje. In oantaltal soarten is troch dit stekken ferspreiderfersprieder ([[fektor|vector]]) fan in oantaltal ziektessyktes dy't feroarsaakjeferoarsake wurde troch [[baktearje]]s, parasitêre wjirmenwjirms en firussen[[firus]]sen. Gnodden binne ûnder oare ferantwurdlik foar de fersprieding fan de sykte blauwtongblautonge ûnder wjerkôgers. Yn augustus 2006 iepenbiere dizze sykte, dy't normaalgewoanwei yn waarme streken foarkomt, him by Nederlânske skiep. Gnodden kinne fierder it Schmallenbergfirus by har drage. Dit firus kin sykte en misfoarming fan jongen by ferskate soarten fee feroarsaakje. Der binne ek gnoddesoarten dy útslutend parasitêr libje op oare, grutte ynsekten.
 
=== Lêst ===
Gnodden sjogge jajo kwealikamper oerdeis yn 'e sinneofsinne of by folle moanne, mar mear yn it skaad en oan itde ein fan 'e dei wannear't de sinne leech stiet kinne gnodden by minder wyn tige hinderlik wêze. Wat  helpt is it goed bedekkebedekken fan hetit lichem en yn beweging bliuwe, se wurde allinne troch fyn muskytgaas tsjinhâlden.
De larvelarven fan gnodden kinne yn de natoer foarkomme yn tichtens fan 700 perde fjouwerkante meter. Yn in fochtige omjouwing is struktureel allinne wat oan oerlêst fan gnodden te dwaan troch it wetter werdêr't dat mooglik is streame te litten of de natoer de romte te jaan, datom sadwaande de natuerlike fijânnenfijannen sa folle mooglik kâns te jaan.
 
== Taksonomy en foarkommen yn Nederlân ==