Origenes: ferskil tusken ferzjes

'''Origenes''' (om-ende-by [[185]] - [[253]] of [[254]]) wie in omstriden [[Kristendom|kristlike]] skriuwer, leardegelearde en Teoloogteolooch út de [[3e ieu]]. Hy wurdt beskôge as ien fan de [[TjerkefadersTsjerkeheiten]].

Origenes waard yn 185 berne yn [[AlexandriëAleksandrië]] as bern fan fromefromme aldersâlden, dy't him al hiel betiid it [[Evangeelje]] leard hawwe. Syn heit Leonidas soe as martelaarmartler stjerre doe't Origenes noch gjin 20 jier aldâld wie. Origines waard op jongeal leeftydjong haad fan in [[katechetenskoallekategetenskoalle]] yn AlexandriëAleksandrië, bekend as de [[Aleksandrynske skoalle]]. Om [[300]] hinne hie derer in konflikt mei de biskop van AlexandriëAleksandrië, en moast er útwike nei [[Caesarea]] yn Palestina.

TidensBy de kristenferfolgings ûnder keizer [[Decius]] waard Origenes finzen nommenfinzennommen en foltere. Oan de gefolgensgefolgen hjirfan soe er stjerre yn 253 of 254.

Origenes besocht mei metaodenmetoaden út de klassiekeklassike wijsbegeartewiisbegearte fan de [[teology]] in folwurdichfolweardich, kristlike wittenskip te meitsjen. DerbyDêrby boude hy fierder op it wurk fan de Joadske filosoof [[PhiloFilo fan AlexandriëAleksandrië]], dy't nei in ferbining socht fan de aldtestamentyskeâldtestamintyske godsiepenbaringgodsiepenbiering en it Grykske tinken. Origenes die dit troch de [[logos]] ta it sintrale begripbegryp te meitsjen fan it godstsjinstich-wiisgearich tinken: in brêgbrêge tusken geast en stofguod, in wêzen tusken God en de wrâld. Dit tinken brocht Origenes ta syn alles-oerstigende teology en filosofy. Hjirmei hat er harmonyharmonij brocht tusken de Joadsk-kristlike teos en de Gryksk-platonyskeplatoanyske logos. De apostel [[Jehannes]] hie oan it begripbegryp logos in bibelske ynhâld joenjûn, Origenes joech oan dit bibelske begripbegryp in GrykseGrykske ynhâld.

Mei syn bydrage hat Origenes in wichtigewichtich oandiel levere oan de ûntwikkeling fan it eastersk kristlike tinken. In oare bydrage dy't er levere hat wie it begjinsel fan de allegoryskeallegoaryske [[ynterpretaasje]] fan bibelteksten. Neffens him moast de ienfoudigeienfâldige letterlike betsjutting fan de Bibel ûnderskieden wurde fan de djiperedjippere, geastlike betsjutting. Dizze útlizútlis fan itde Skrift soe him in proatteprotte tsjinstân oplevereopleverje, û.o. troch [[Melito fan Sardes]] en [[Laktantius]].

Origenis makke ek ûnderskied tusken de folsleine Godheid fan God de Heit en Godheid fan God de Soan. Neffens him wie de Soan minder godlik danas de Heit. Boppedat learde hy dat elk skepsel, redderêden wurde sil troch foartdurendeoanduorjende louteringlottering vanfan de zielsiel. Ek de [[satan|duivelduvel]], sil úteinlingsúteinlik wer ingel wurde.

Origenes hat as earste besocht om in systematyske teology gear te steljestallen, dy't hy de titel "Grûnbegjinsels" mei joech "Grûnbeginsels". Ek hat er de saneamde ''Hexapla'' tegearre steltgearstald. Dit is in tekstútjouwingtekstútjefte fan it [[Alde Testamint]] inyn seis kolommen, derdêr't njonken de HebreeuwskeHebreeuske tekst de wichtigste Grykske fertalingsoersettingen yn opnommen wienen. Boppedat hat er ferskate kommentaren skreanskreaun op allegearre bibelboeken.