Heptargy: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
No edit summary
 
Rigel 1:
[[Ofbyld:Britain peoples circa 600.png|thumb|300px|Angelsaksyske stammen en steaten]]
'''Heptargy''' is de term dy't troch histoarisy wol brûkt waard om de sân Angelsaksyske keninkriken yn [[Ingelân]] oan te tsjutten: [[Keninkryk Wesseks|Wesseks]], [[Keninkryk Esseks|Esseks]], [[Keninkryk Susseks|Susseks]], [[Keninkryk Kent|Kent]], [[Keninkryk East-Anglia|East-Anglia]], [[Keninkryk Mersia|Mersia]] en [[Keninkryk Noardumbrje|Noarumbrje]]. De beneaming ''Heptargy'', in kombinaasje fan de GrykseGrykske wurden foar ''sân'' en ''ryk (steat)'', wurdt al fan it begjin fan de tweintichste iuw ôf as in te ienfâldich begryp sjoen foar in mear komplekse situaasje. De term wurdt noch wol brûkt as algemiene oantsjutting fan dy perioade yn de Ingelske skiednis.
 
De term slacht oer it generaal op de perioade fan de ferovering fan Ingelân troch de Germaanske stammen ([[Angelen]], [[Saksen (folk)|Saksen]] en [[Jutten]]) oant de ynfallen fan de [[Noarmannen]]. DitDat tiidrek rint rûchwei fan 500 oant 850. It konsept fan de sân keninkriken waard al yn de [[12e iuw]] troch de Ingelske histoarikus [[Henry fan Huntingdon]] brûkt, mar de term ‘heptargy’ kaam yn de [[16e iuw]] yn gebrûk.
 
Undersyk hat útwiisd dat de machsferhâldingen der net sa ienfâldich hinne leinen. Sa wienen benammen Esseks en Susseks faak in mindere machtsfaktor as oare riken. Kent hie yn it begjin fan it tiidrek wol in soad ynfloed, mar hie ek rillegau deselde status as Esseks en Susseks.
 
Ek die bliken dat oare gebieten in wichtiger rol spilen da'tas earder wol tocht wie, sa as de keninkriken [[Keninkryk Lindsey|Lindsey]], [[Hwicce]], [[Surrey]] en [[Midden-Anglia]]. De wiere lieding foel lykwols sa njonkelytsen yn hannen fan Noardumbrje, Mersia en Wesseks.
 
Fan de boppeneamde sân keninkriken binne der trije dy't no noch sa'n bytsje itselde territoarium beslagge en noch deselde naam drage as greefskip fan Ingelân: [[Kent]], [[Susseks]] en [[Esseks]].
 
De namme Kent wiistferwiist nei de oarspronklike Keltyske bewenners, dy't Kentii of Cantiaci neamd waarden. De naamnamme Susseks ferwiist nei de Súd-Saksen, Esseks nei de East-Saksen.
 
East Anglia wie it gebiet fan de East-Angelen. Ek dizzedy namme wurdt noch hieltyd brûkt foar it gebiet dat no yn de greefskippen [[Norfolk]] en [[Suffolk]] leit.
 
Noardumbrje en Mersia wienen teffens keninkriken fan de Angelen. De namme Noardumbrje tsjut it gebiet benoarden de rivier de Humber oan. It is ûntstien troch in gearfoeging fan de eardere riken [[Keninkryk Bernicia|Bernicia]] en [[Keninkryk Deira|Deira]].
Rigel 18:
It keninkryk Mersia lei oarspronklik yn de Trentfallei, mar wist it gebiet út te wreidzjen nei dat fan de Midden-Angelen, de [[Magonsaete]] en de Hwicce. Ta einbeslút wie it gebiet sa grut dat it rikte oant de [[Humber (rivier)|Humber]] yn het noarden, de [[Teems]] yn it suden en [[Wales]] yn it westen, dêr't kening [[Offa]] fan Mersia syn ferneamde [[Offa's Dyk|dyk]] boude.
 
It Wesseks (fan de West-Saksen) krige lang om let de oerhân en wist Ingelân te ferienigjen ûnder kening [[Egbert fan Wesseks|Egbert]]. Krekt as Mersia wisten sy har gebiet, oarspronklik yn de greefskippen [[Hampshire]] en [[Wiltshire]] fan hjoeddendei, út te wreidzjen ta de hiele kontrei besuden de Theems[[Teems]] (útsein [[Cornwall]]).
 
== Oersjoch heptargy Angelsaksysk Ingelân ==