Finske Oarloch: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L red
RomkeHoekstra (oerlis | bydragen)
No edit summary
Rigel 1:
{{Ynfoboks militêr konflikt
[[File:Haavoittunut soturi hangella by Helena Schjerfbeck 1880.jpg|thumb|275px|''Ferwûne soldaat fan [[Helene Schjerfbeck]]'' (1880)]]
|conflict=Finske Kriich
De '''Russysk-Sweedske Oarloch''' fan [[1808]] oant [[1809]], yn 'e regel de '''Finske Oarloch''' neamd om dit konflikt te ûnderskieden fan 'e oare [[Russysk-Sweedske Oarloggen]], wie in [[oarloch]] tusken it [[Keizerryk Ruslân]] en [[Sweden]]. It wie de lêste kriich fan in rige oarlogen tusken beide lannen. De oarloch einige mei in oerwinning fan Ruslân en it sluten fan it Friedrichsham-fredesferdrach. It ferdrach ornearre dat [[Finlân]] fan Sweden nei Ruslân gyng en as it [[Grutfoarstedom Finlân]] in part waard fan it Russyske ryk. De Finske Oarloch kin beskôge wurde as in part fan 'e [[Napoleontyske Oarloggen]].
|image=[[FileOfbyld:Haavoittunut soturi hangella by Helena Schjerfbeck 1880.jpg|thumb300px|275px|''Ferwûne soldaat fan [[Helene Schjerfbeck]]'' (1880)]]
|caption=''Ferwûne soldaat fan [[Helene Schjerfbeck]]'' (1880).
|date=[[21 febrewaris]] [[1808]] – [[17 septimber]] [[1809]]
|place=[[Finlân]], [[Sweden]]
|result=Russyske oerwinning, [[Fredesferdrach fan Fredrikshamn]]
|combatant1=[[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Keizerryk Ruslân]]
[[Ofbyld:Flag of Denmark.svg|border|20px]] [[Denemark]]
|combatant2=[[Ofbyld:Flag of Sweden.svg|20px]] [[Sweden]]
[[Ofbyld:Flag of the United Kingdom.svg|border|20px]] [[Feriene Keninkryk]]
|commander1=Friedrich Wilhelm von Buxhoeveden, Gotthard Johann von Knorring, Pjotr Bagration, [[Michail Bogdanovitsj Barclay de Tolly]], Nikolaj Ivanovitsj Demidov
|commander2=Wilhelm Mauritz Klingspor, Carl Johan Adlercreutz, Georg Carl von Döbeln
|strength1=24.000 soldaten; tsjin it ein fan de kriich likernôch 50.000 soldaten
|strength2=21.000 soldaten
|casualties1=
|casualties2=
}}
De '''Russysk-Sweedske Oarloch''' fan [[1808]] oant [[1809]], yn 'e regel de '''Finske Oarloch''' neamd om dit konflikt te ûnderskieden fan 'e oare [[Russysk-Sweedske Oarloggen]], wie in [[oarloch]] tusken it [[Keizerryk Ruslân]] en [[Sweden]]. It wie de lêste kriich fan in rige oarlogen tusken beide lannen. De oarloch einige mei in oerwinning fan Ruslân en it sluten fan it FriedrichshamFrederikshamn-fredesferdrach. It ferdrach ornearre dat [[Finlân]] fan Sweden nei Ruslân gyng en as it [[Grutfoarstedom Finlân]] in part waard fan it Russyske ryk. De Finske Oarloch kin beskôge wurde as in part fan 'e [[Napoleontyske Oarloggen]].
 
== Oanlieding ==
Line 7 ⟶ 24:
== Ferrin fan de striid ==
[[File:Fi krig map1.jpg|thumb|250px|left|''Kaart mei de plakken fan de wichtichste fjildslagen'']]
 
De kriich begûn op 21 febrewaris 1808 mei de ynfal fan Russyske troepen yn Finlân. Mei 24.000 man tsjin 13.000 Sweden en 8.000 Finnen wiene de Russyske troepen krekt wat manmachticher. De Russen hellen de iene nei de oare oerwinning op de Sweden en besetten [[Helsinky|Helsingfors]], [[Hämeenlinna|Tavastehus]], de kust tusken [[Turku|Åbo]] en [[Vaasa|Vasa]], de [[Ålâneilannen]], it eilân [[Gotlân]] en de fêsting [[Suomenlinna|Sveaborg]]. Doe't [[Ingelân]] oan de kant fan Sweden mei begûn te fechtsjen moasten de Russen tuskentiids de eilannen en inkelde stêden op it fêstelân opjaan om op de ferdigening oer te gean.
 
De iennige oerwinning fan de Sweden yn dizze kriich wie dy fan maarskalk [[Johan August Sandels|Sandel]] op 27 oktober 1808 yn de Slach oan de Virtabrêge (Koljonvirta). In Russysk offensyf yn maart 1809 soarge der foar dat it front fan Finlân nei Sweden ferhûze. Yn de slach by it Piteå yn it noarden fan Sweden op 25 augustus 1809 waard it haadleger fan Sweden ferslein. Dêrtroch waard Sweden de facto twongen ta kapitulaasje. Op septimber waarden de wapens dellein. Der folgen fredesûnderhannelings, dy't einigen mei it Fredesferdrach fan FredriksmamnFredrikshamn op 17 septimber 1809.
 
Troch it ferdrach krige Ruslân de macht yn it [[Eastsee]]gebiet en Finlân waard as it Grutfoarstendom Finlân in autonoom diel fan it Russyske Keizerryk. Dat bleau sa oant de ôfsetting fan de lêste tsaar fan Ruslân [[Nikolaas II fan Ruslân|Nikolaas II]] yn it jier 1917.
Line 18 ⟶ 34:
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Finnish War|FinkseFinskse Kriich}}
}}