Magnus Maksimus: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
No edit summary
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
stavering
Rigel 1:
{{stavering}}
'''Magnus Maximus''' (Frysk: '''Maksimus''', ([[335]]?–[[28 july]] [[388]]) wie [[List fan Romeinske keizers|keizer]] oer it westlik diel fan it [[Romeinske Ryk]] fan [[383]] oant syn dea yn [[388]].
 
==Skiednis==
Maksimus wie berne yn [[Spanje]], mooglik yn it jier [[335]]. Oer syn iere libben witte wy neat, hy ferskientferskynt yn de skiednis likernôch [[369]], as hy offisierofsier is ûnder [[Theodosius de aldereAldere]]. Yn dat jier waard Theodosius derop utstjoerdútstjoerd troch keizer [[Valentinianus I]] om't in opstân yn [[Brittanje]] del te sleinslaan. Fierder gjitgiet hy mei Theodosius op fjildtocht nei [[Raetia]] en [[Afrika (Romeinske Ryk)|Afrika]] om tsjinstanners fan de keizer te befjochtsjebefjochtsjen. Yn [[376]] wie hy yn it [[Donau]]gebiet om ta te sjen op it ferrin fan de folksferfarren fan de [[Goaten]], dit folk waard fuortjeiefuortjage trochttroch [[Atilla de Hun]] en hienenhie by keizer [[Valens]] om asielasyl freegefrege. Mooglik wie Maksimus ek oanwezichoanwêzich by de [[Slach by Adrianopel]], dêr't keizer Valens en in grut part fan it East-Romeinske leger waard ôfslachte waard.
 
Om [[380]] hinne waard Maksimus beneamd as ''comes Britanniae'' (militêre bestjoerder). Hy fersloech der yn [[381]] de ynfallende [[Skotten]] en [[Pikten]]. Mar yn [[383]] kaam it leger yn Brittanje yn opstân en waard Maksimus ta keizer utroppenútroppen. Maksimus fertroksette fuoartfuort ôf nei [[Galje]] om't tsjin keizer [[Gratianus]] op tate loekenlûken. Bûten [[Parys]] kaam it ta in fjildslach dy't troch Maksimus waard wûn waard. Gratianus waard fiif deidagen letter troch syn soldaten ferriedenferret (û.o. troch generaal [[Mallobaudes]]) en flechte. Maksimus syn ''magister equitum'' [[Andragathius]] efterfolgdeefterfolge Gratianus en deadzjedeade him lykwols op [[25 augustus]] dat jier.
 
[[Ofbyld:Solidus Magnus Maximus-constantinople Dep 38-7.jpg|thumb|300px|left|Magnus Maksimus op in ''solidus'']].
Maksimus makke Augusta Treverorum ([[Trier]]) ta syn haadstêd yn Galje. Hy woe lykwols mear en sameldesamele in leger om't [[Itaalje]] yn te fallen. Safier kaam it net, want [[biskop]] [[Ambrosius]] koe him hjirfan ôf hâlde, en [[magister militum]] [[Bauto]] hie de alpenpassen ûndertusken ferstjerkefersterkje litten. Ferfolgens waard der in oerienkomst slettesletten werynwêryn Valentinianus en Theodosius MaximusMaksimus erkenden as mei-keizer en werbywêrby Maximus Valentinianus mei rest litte soe litte. Yn [[384]] beneamde MaximusMaksimus syn lytse soan [[Flavius Victor]] as mei-keizer.
 
It regear fan Maximus ferrûn restichrêstich. Hy wie frij populairpopulêr by it folk, wylst hy tjsintsjin [[ketters]] hurd optradoptrede.
 
Yn [[387]] foel Maksimus jit [[Itaalje]] yn en ferjoechferjage keizer Valentinianus nei it easten. It jier deropdêrop kaam Theodosius mei in leger om't him fuort krijekrijen. Yn de simmer fan 388 waard Maksimus ferslagenferslein yn de [[slach oan de Sava]]. Hy waard te finzen nommen en dea makkedeamakke.
 
Maksimus' hearskippij soe de foarbodefoarboade wurdenwurde foar wat letter it West-[[Romeinske ryk]] te wachtsjewachtsjen stie. In proatteprotte gedoch tusken de tjerke en de keizer, generaals dy't it foar it sizzen hienen en barbaarske folken dy in grut part fan de legers útmakkeútmakken. Magnus MaximusMaksimus wie feitlik de lêtstelêste keizer yn it westen mei in soad macht. Valentinianus II, dy't nei Maksimus' dea werom keardeweromkaam as keizer yn it westen, hie net folle te sizzen, de generaals fan it leger tradentreden hieltyd faker op de foargrûn.
 
==EksterneKeppeling keppelingom utens==
*[http://www.roman-emperors.org/madmax.htm, Walter E. Roberts, art. Magnus Maximus (383-388 A.D.), in ''DIR'' (1997).]