Paul von Hindenburg: ferskil tusken ferzjes

Hindenburg wie in wiere konservatyf, monargistysk, nasjonalistysk en mear op Prusen as op Dútslân rjochte en hy delmjirke keunst en literatuer. Hy wie in aristokraat en fûn dat de [[adel]] allinnich gaadlik wie foar it lânbestjoer en legerlieding. Hy wie in earfol lid fan it Prusyske leger, mar net opfallend. Hy focht yn de [[Slach by Königgratz]] en de [[Slach by Sedan]] tsjin de Eastenrikers en Frânsken. Hy beëinige syn rinpaad as generaal yn 1911 en militêr gûverneur fan Hannover. Untefreden mei dizze posysje frege er earder pensioen oan.

Yn [[1914]] foelen de Russen [[East-Prusen]] oan en Von Hindenburg, dy njonkelytsen al 3 jier mei pensioen wie en 66 jier âld wie, waard werom frege yn it leger. Hy waard generaal yn it Dútske achtste leger oan it eastfront. Hy wurke tegearre mei [[Erich Ludendorff]]. Fan [[Alfred von Schlieffen]], de ûntjouwer fan it [[Von Schlieffenplan]], learde Von Hindenburg dat ferdigenjen froulik is, mar oanfallen is manlik. Yn de Slach by Tannenberg keas er dan ek foar de oanfal ynstee fan ferdigening. Neffens it Von-Schlieffenplan moast earst it westfront ferslein wurde troch oanfallen, wylst it easten ferdigene wurde moast. Von Hindenburg negearde dus it Von-Schlieffenplan. Hy en Ludendorff buorken goed oan it eastfront en fersloegen de Russen yn de iene nei de oare slach. Om't in soad troepen nei it easten lutsen waard, kaam it westfront te koart. Der wiene krekt te min difyzjes yn de earste [[Slach oan de Marne]] om troch te brekken en de kriich ûntjûch him ta in [[Rinfuorge|rinfuorgenkriich]].

Yn [[1916]] krigen Von Hindenburg en Ludendorff it befel oer alle Dútske striidkrêften. Yn [[1918]] like it ynearsten goed te gean foar Dútslân. Doe't de Amerikanen de kant fan de [[Alliëarden]] keazen, gie it minder. De blokkaden fan de Dútske havens troch de allëarden wurken goed, dêrwant der ûntstie in tekoart oan fiedsel en grûnstoffen ûntstie. It moraal fan de toepen sakke hurd en Von Hindenburg seach yn dat de kriich ferlern wie. Hy en syn kollega Ludendorff bieden harren ûntslach oan.

Yn [[1925]] frstoarferstoar Rykspresidint [[Friedrich Ebert]]. By de ferkiezing fan in opfolger helle yn de earste stimgong net ien kandidaat de absolute mearderheid yn de earste stimgong. Yn de twadde stimgong stelde Hindenburg, lykwols tsjin syn sin yn mar oantrúnd troch in soad konservativen, himsels kandidaat en wûn mei in romme mearderheid. Der wie ynearsten in soad twivel oft in antydemokratysk-gesinde ealman, dy leafst de monargy wer werom hawwe woe, wol in goede presidint foar de earste demokratyske Dútske republyk wêze soe. De [[Weimarrepublyk]] wie in steat dêryn de polityk troch de [[Rykskânselier]] en it kabinet formulearre waarden. Hy moast yndie neat fan de demokrasy hawwe, mar hy swarde de eed op de [[grûnwet fan Weimar]] en hold him der ek oan. Tsjin de ferwachtings yn wie de âld-generaal in poerbêst haad fan de steat. Oan'e ein fan syn sânjierrige termyn, doe't syn lea en geastlike krêft minder waarden, liet er himsels dochs wer oerhelje en stel himsels fannijs kandidaat. In soad fan syn efterban wiene nuodlik foar de oare kandidaat: de [[Nasjonaalsosjalisme|nasjonaalsojalistyske]] lieder [[Adolf Hitler]]. Von Hindenburg wûn dizze ferkiezing mei 51 prosint tsjin 36 prosint foar Hitler.