2008: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Rigel 3:
{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
== Foarfallen ==
* [[1 jannewaris]] - [[MaltaSyprus]] en [[SyprusMalta]] nimmefiere de [[euro]] yn as wettich betelmiddel[[muntienheid]].
*[[21 jannewaris]] - [[Effektebeurs|Effektebeurzen]] oer de hiele wrâld stoarte yn it ramt fan 'e [[Bankekrisis]] yn, út eangst foar in [[leechkonjunktuer|resesje]] yn 'e [[Feriene Steaten]].
* [[17 febrewaris]] - [[Kosovo]] ropt de ûnôfhinklikheid út en makket him los fan 'e [[Servje]].
*[[4 febrewaris]] - [[Iraan]] lansearret syn earste ûnbemanne [[raket]] yn 'e [[romte]].
* [[5 july]] oant [[27 july]] - De [[Omgong fan Frankryk]]. De tocht begjint yn [[Bretanje (regio)|Bretanje]].
*[[13 febrewaris]] - Yn [[Austraalje (lân)|Austraalje]] biedt [[premier]] [[Kevin Rudd]] út namme fan it [[regear]] formeel syn [[ûntskuldiging]]s oan foar de [[Stellen Generaasjes]], de [[Australyske Aborizjinals|Aborizjinal]]-[[bern (persoan)|bern]] dy't út [[rasisme|rasistyske]] motiven by harren [[âlden]] weihelle waarden om troch [[jeropide ras|blanken]] of yn [[weeshûs|weeshuzen]] [[opfieding|grutbrocht]] te wurden.
* [[10 july]] - De earste muorrekeatsferiening [[MKF De Wide Stege]] wurdt oprjochte.
*[[17 febrewaris]] - [[Kosovo]] ropt de ûnôfhinklikheid út, en wurdt erkend troch in grut part fan 'e [[Westerske wrâld|Westerske]] en [[islam]]ityske wrâld. [[Servje]] wegeret dat te akseptearjen en hâldt deroan fêst dat it gebiet in yntegraal ûnderdiel fan Servje útmakket.
* [[31 july]] - [[Romtefartúch]] [[Phoenix (romtefartúch)|Phoenix]] fan de [[NASA]] befêstiget de oanwêzigens fan wetter op de planeet [[Mars]].
*[[2 maart]] - Nei in ynfal fan [[Kolombia]]anske [[troepen]] op it grûngebiet fan [[Ekwador]], dy't rjochte wie tsjin 'e [[guerrilja]]striders fan 'e [[FARC]], rinne de spannings tusken Kolombia en syn buorlannen heech op. Ekwador en [[Fenezuëla]] stjoere troepen nei de Kolombiaanske grinzen.
* [[7 augustus]] - De [[Russysk-Georgyske Oarloch]] set útein.
*[[24 maart]] - Yn [[Bûtan]] wurde de alderearste [[Bûtaneeske ferkiezings (2008)|ferkiezings]] holden nei de ynfiering fan in [[grûnwet]] en de omfoarming fan it lân fan in [[autkrasy|absolute]] [[monargy]] nei in [[demokrasy]] mei in [[mearpartijestelsel]].
* [[8 augustus]] oant en mei [[24 augustus]] - De [[Olympyske Simmerspullen 2008|Olympyske Simmerspullen]] wurde hâlden yn [[Peking]], [[Sina]].
*[[25 maart]] - By de [[ynvaazje fan Anzjûan (2008)|ynvaazje fan Anzjûan]] falt it [[Komoaren|Komoreeske]] [[leger]], stipe troch [[troepen]] fan 'e [[Afrikaanske Uny]], it [[opstân|opstannige]] [[eilân]] [[Anzjûan]] binnen. It [[regear]] fan 'e [[rebel]]len wurdt ôfset en it eilân komt wer ûnder Komoreesk [[bestjoer]].
* [[26 augustus]] - [[Ruslân]] erkent de ûnôfhinklikheid fan [[Abgaazje]] en [[Súd-Osseesje]].
*[[3 maaie]] - De [[sykloan]] [[Sykloan Nargis|Nargis]] treft de [[kust]] fan [[Birma]] ekstreem hurd. De [[stoarm]] soarget dêr foar mear as 138.000 [[dea]]den en rjochtet foar [[$]]10 miljard oan skea oan.
* [[6 septimber]] oant en mei [[17 septimber]] - De [[Paralympyske Simmerspullen 2008|Paralympyske Simmerspullen]] wurde hâlden yn [[Peking]], [[Sina]]
*[[2 maaie]] - De [[fulkaan]] de [[Chaitén (fulkaan)|Chaitén]], yn [[Sily]], begjint foar it earst sûnt likernôch [[1640]] mei in rige [[fulkaanútbarsting|útbarstings]].
* [[14 septimber]] - Troch de [[kredytkrisis]] moat de Amerikaanske bank Lehman Brothers it fallisemint oanfreegje; it grutste fallisemint ea.
*[[12 maaie]] - By [[ierdbeving yn Sichuan (2008)|in swiere ierdbeving]] yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[provinsje]] [[Sichuan]] komme likernôch 87.000 [[minske]]n om.
* [[4 novimber]] - By de [[Amerikaanske presidintsferkiezings 2008|Amerikaanske presidintsferkiezings]] wurdt [[Barack Obama]] as earst [[negroïde ras|swarte]] politikus ta [[presidint fan de Feriene Steaten]] keazen.
*[[23 maaie]] - De [[Andeaanske Mienskip]] en [[Mercosur]] geane op yn 'e nije [[Uny fan Súdamerikaanske Naasjes]].
* [[4 novimber]] - De [[film]]studio [[Hustler|Hustler Video]], fan produsint [[Larry Flynt]], bringt op 'e dei fan 'e ferkiezings de [[porno]]film ''[[Who's Nailin' Paylin?]]'' út, wêryn't [[fise-presidint]]skandidate [[Sarah Palin]] (spile troch [[Lisa Ann]]) [[parody|parodiëarre]] wurdt.
*[[28 maaie]] - It [[parlemint]] fan [[Nepal]] stimt mei oerweldigjende mearderheid foar de ôfskaffing fan 'e 240 jier âlde [[monargy]] en foar de ynstelling fan in [[republyk]].
* [[21 desimber]] - Op de Fryske Wikipedy wurdt de 10.000-ste side skreaun: [[Schotanusatlas]].
*[[16 juny]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Kalifornje]] fiert it [[homohoulik]] yn.
* [[27 desimber]] - De [[Frysk]]talige band [[Van Wieren]] wurdt keazen as 'bêste dialektband fan Nederlân' op it Dialektpop Festival Nederlân yn Heinkenszand.
*[[30 maaie]] - Yn 'e [[Ierlân|Ierske]] [[haadstêd]] [[Dublin]] wurdt de ynternasjonale [[Konvinsje oangeande Klustermunysjes]] oannommen.
*[[11 juny]] - Yn [[Kanada]] biedt [[premier]] [[Stephen Harper]] út namme fan it Kanadeeske [[regear]] formeel syn [[ûntskuldiging]]s oan 'e [[Yndianen]] oan foar it [[Kanadeeske Yndiaanske kostskoallesysteem]], dat desennia lang lânseigen [[bern (persoan)|bern]] oan 'e soarch fan harren [[âlden]] ûntskuorde om op [[ynternaat|ynternaten]] [[opfieding|grutbrocht]] te wurden, mei as doel om harren har eigen [[taal]], [[godstsjinst]] en [[kultuer]] te ûntnimmen.
*[[12 juny]] - By [[Iersk konstitúsjoneel referindum (2008)|in referindum]] wiist 53,4% fan 'e [[befolking]] fan [[Ierlân]] it [[Ferdrach fan Lissabon (2007)|Ferdrach fan Lissabon]] fan 'e [[Jeropeeske Uny]] ôf.
*[[14 juny]]-[[14 septimber]] - Yn it [[Spanje|Spaanske]] [[Saragossa]] wurdt de [[wrâldtentoanstelling]] [[Expo 2008]] holden.
*[[21 juny]] - De [[tyfoan]] [[Tyfoan Fengshen|Fengshen]] lit op syn trochgong oer de [[Filipinen|Filipynske]] [[Fisaya-eilannen]] it [[skip]] de [[MS Princess of the Stars|MS ''Princess of the Stars'']] sinke, wêrby't mear as 800 opfarrenden [[ferdrinking|ferdrinke]].
*[[2 july]] - De [[Kolombia]]anske [[politika]] [[Íngrid Betancourt]] en 14 oare [[gizeling (misdriuw)|gizelders]] wurde troch de Kolombiaanske [[troepen]] rêden út [[finzenskip]] fan 'e [[rebel]]lebeweging [[FARC]].
* [[5 july|5]] oant -[[27 july]] - De [[Omgong fan Frankryk]] wurdt holde. De tocht begjint yn [[Bretanje (regio)|Bretanje]].
* [[10 july]] - DeYn [[Fryslân]] wurdt de earste [[muorrekeatsen|muorrekeatsferiening]] oprjochte, [[MKF De Wide Stege]] wurdt oprjochte.
*[[21 july]] - Yn 'e [[Servje|Servyske]] [[haadstêd]] [[Belgrado]] wurdt de eardere [[Bosnyske Serven|Bosnysk-Servyske]] lieder [[Radovan Karadžić]] [[arrest]]earre, dy't 12 jier ûnderdûkt sitten hat. Hy wurdt socht troch it [[Joegoslaavjetribunaal]] op oanklacht fan [[oarlochsmisdie]]den en [[misdieden tsjin 'e minsklikheid]].
* [[31 july]] - De [[Romtefartúchromtesonde]] ''[[Phoenix (romtefartúch)|Phoenix]]'', fan de'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[romtefeart]]organisaasje [[NASA]] befêstiget de oanwêzigens fan [[wetter]] op de'e [[planeet]] [[Mars (planeet)|Mars]].
*[[1 augustus]] - By de [[ramp op de K2]] komme yn [[Pakistan]] op ien dei 11 [[berchbeklimmer]]s fan ynternasjonale [[ekspedysje]]s om op 'e [[K2]], de op ien nei heechste [[berch]] fan 'e wrâld.
*[[6 augustus]] - By [[steatsgreep yn Mauretaanje (2008)|in steatsgreep]] yn [[Mauretaanje]] wurdt [[presidint]] [[Sidi Oeld Sjeich Abdallahi]] ôfset troch it [[leger]].
*[[7 augustus]] - It [[Georgje|Georgyske]] [[leger]] falt it ''[[de facto]]'' ûnôfhinklike [[Súd-Osseesje]] binnen, dat him yn [[1991]] fan [[Georgje]] ôfskaat hat. [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]] komme de Súdosseten te help en de [[Russysk-Georgyske Oarloch]] brekt út.
* [[8 augustus|8]] oant en mei -[[24 augustus]] - De [[Olympyske Simmerspullen 2008|Olympyske Simmerspullen]] wurde hâldenholden yn [[Peking]], yn [[Sina]].
*[[12 augustus]] - Yn it ramt fan 'e [[Russysk-Georgyske Oarloch]] moat [[Georgje]] de striid opjaan nei't de [[Ruslân|Russen]] it lân mei help fan 'e [[Súd-Osseesje|Súdosseten]] en de [[Abgaazje|Abgazen]] in swiere nederlaach tabrocht hawwe.
*[[18 augustus]] - As gefolch fan 'e [[politike krisis yn Pakistan (2007-2008)|politike krisis]] yn [[Pakistan]], dy't ûntstien is nei de [[moard op Benazir Bhutto]], moat [[presidint]] [[Pervez Musharraf]] ôftrede.
*[[20 augustus]] - It [[ferkearsfleantúch]] [[Spanair-flecht 5022]] stoart yn [[Spanje]] del op 'e [[Lofthaven Madrid-Barajas]], wêrby't 154 [[minske]]n omkomme.
*[[26 augustus|26]]-[[29 augustus]] - By de [[oanslaggen yn Bombay (2008)|oanslaggen yn Bombay]], troch [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]]en op ferskate doelen (wêrûnder [[The Taj Mahal Palace Hotel]]) yn 'e [[Yndia]]aske [[stêd]] [[Bombay]], komme 175 [[minske]]n om.
*[[26 augustus]]-[[4 septimber]] - De [[orkaan]] [[Orkaan Gustav|Gustav]] feroarsaket op [[Hispanjoala]], [[Jamaika]], de [[Kaaimaneilannen]] en [[Kuba]] en yn it suden fan 'e [[Amerikaanske steat]] [[Louisiana]] teminsten 153 [[dea]]den en rjochtet foar [[$]]6,6 miljard oan skea oan.
*[[26 augustus]] - [[Abgaazje]] en [[Súd-Osseesje]], ''[[de facto]]'' selsstannige steatsjes dy't har oan it begjin fan 'e [[jierren '90]] losmakke hawwe fan [[Georgje]], wurde formeel troch [[Ruslân]] as ûnôfhinklike lannen erkend.
*[[6 septimber|6]]-[[13 septimber]] - De [[orkaan]] [[Orkaan Ike|Ike]] feroarsaket op 'e [[Turks- en Kaikoseilannen]], de [[Bahama's]], [[Hispanjoala]] en [[Kuba]] en yn it súdeasten fan 'e [[Amerikaanske steat]] [[Teksas]] teminsten 195 [[dea]]den en rjochtet foar [[$]]37,5 miljard oan skea oan.
* [[6 septimber|6]] oant en mei -[[17 septimber]] - De [[Paralympyske Simmerspullen 2008|Paralympyske Simmerspullen]] wurde hâldenholden yn [[Peking]], yn [[Sina]].
* [[14 septimber]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bankwêzen|bank]] [[Lehman Brothers]] giet [[fajyt]] as gefolch fan 'e [[Bankekrisis]]. It is it grutste fajisemint ea.
*[[20 septimber]] - By [[bomoanslach op it Marriott Hotel yn Islamabad|in bomoanslach]] op it [[Marriott Hotel]] yn 'e [[Pakistan|Pakistaanske]] [[haadstêd]] [[Islamabad]] komme teminsten 54 [[minske]]n om en reitsje nochris 266 [[ferwûne]].
*[[28 septimber]] - De ''[[Falcon 1]]'' fan it [[bedriuw]] [[SpaceX]] berikt as earste [[kommersje]]el ûntwikkele [[romtefear]] in [[baan (astronomy)|baan]] om 'e [[Ierde]].
*[[29 septimber]] - Op 'e [[Effektebeurs fan New York]] stoart de [[Dow Jones-yndeks]] yn it ramt fan 'e [[Bankekrisis]] 777,68 punten omleech (it grutste ferlies ea op ien dei). Dat bart nei de [[fajissemint]]en fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bankwêzen|banken]] [[Lehman Brothers]] en [[Washington Mutual]].
*[[3 oktober]] - Yn it ramt fan 'e [[Bankekrisis]] ûndertekenet de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[George W. Bush]] de op 'e nij besjoene [[Emergency Economic Stabilization Act]], wêrmei't it [[Troubled Asset Relief Program]] ûntstiet. Dat is in pot fan [[$]]700 miljard om wifkjende [[bankwêzen|banken]] op te keapjen.
*[[5 novimber]] - De [[rjochter]] ferklearret de ynfiering fan it [[homohoulik]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Kalifornje]] ûnjildich.
*[[1 novimber]] - De [[Bitcoin]], de earste [[ynternet|digitale]] [[kryptofaluta]], wurdt yntrodusearre.
* [[4 novimber]] - ByDe [[Demokratyske Partij (Feriene Steaten)|Demokratyske]] kandidaat [[Barack Obama]] ferslacht by de [[Amerikaanske presidintsferkiezings (2008)|Amerikaanske presidintsferkiezings]] wurdtsyn [[BarackRepublikeinske ObamaPartij (Feriene Steaten)|Republikeinske]] tsjinstanner [[John McCain]] en wurdt keazen as earstde earste [[negroïde ras|swarte]] politikus ta [[presidint fan de'e Feriene Steaten]] keazen.
* [[4 novimber]] - De [[filmfilmstudio]]studio [[Hustler|Hustler Video]], fan produsint [[Larry Flynt]], bringt op 'e dei fan 'e ferkiezings[[Amerikaanske presidintsferkiezings (2008)|Amerikaanske presidintsferkiezings]] de [[pornopornofilm]]film ''[[Who's Nailin' Paylin?]]'' út, wêryn't [[fise-presidint]]skandidate [[Sarah Palin]] (spile troch [[Lisa Ann]]) [[parody|parodiëarre]] wurdt.
*[[12 novimber]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Konettikut]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[26 novimber|26]]-[[29 novimber]] - Leden fan 'e [[terrorisme|terroristyske]] beweging [[Lasjkar-e-Taiba]] fiere in fjouwer dagen duorjende [[oanslaggen yn Bombay (2008)|rige oanslaggen]] út yn 'e [[Yndia]]aske [[stêd]] [[Bombay]], wêrby't 164 [[minske]]n omkomme.
*[[10 desimber]] - [[Sark]], ien fan 'e [[Kanaaleilannen]] en in [[koloanje|ôfhinklik gebiet]] fan it [[Feriene Keninkryk]], hâldt syn alderearste [[demokratysk]]e [[ferkiezing]]s en wurdt dêrmei it alderlêste part fan [[Jeropa]] dat it [[feodale stelsel]] ôfskaft.
* [[21 desimber]] - Op de [[Fryske Wikipedy]] wurdt de 10.000-ste side skreaun: [[Schotanusatlas]].
*[[23 desimber]] - By [[steatsgreep yn Guinee (2008)|in steatsgreep]] yn [[Guinee]] wurdt koart nei it [[ferstjerren]] fan [[presidint]] [[Lansana Conté]] it [[regear]] fan it [[lân]] ôfset troch it [[leger]].
*[[27 desimber]] - It oanhâldende [[Belis fan de Gaza-stripe]] troch [[Israel]] lokket [[raket]]besjittings fan Israelyske [[stêd]]en út troch [[Hamas]] en oare militante [[Palestina|Palestynske]] groepearrings. Yn reäksje dêrop fiert it Israelyske [[leger]] in langduorjende [[Gaza-oarloch (2008-2009)|ynvaazje fan 'e Gaza-stripe]] út.
* [[27 desimber]] - De [[Frysk]]talige [[band]] [[Van Wieren]] wurdt keazen as 'bêste dialektband fan [[Nederlân]]' op it [[Dialektpop Festival Nederlân]] yn [[Heinkenszand]].
*[[31 desimber]] - Oan 'e ein fan it jier wurdt in [[skikkelsekonde]] tafoege. De lêste kear dat dat barde, wie yn [[2005]].
 
== Berne ==