Finzenis: ferskil tusken ferzjes

[[Fryslân]] hat trije finzenissen hân, yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]], op it [[It Hearrenfean (plak)|Hearrenfean]] en yn [[Snits (stêd)|Snits]]. Dy fan Ljouwert, it [[tichthûs]] ([[1598]]-[[1837]]) stie doe oant bûten de lânsgrinzen as tige modern bekend, en wie yn 'e [[Frânske Tiid]] ien fan 'e grutste sintrale finzenissen yn [[Nederlân]]. Nei de earste nasjonale organisaasje fan it finzeniswêzen, yn [[1821]], waarden Ljouwert en [[Den Bos]] sintrale finzenissen foar feroardiele detinearden, Ljouwert foar Noard-Nederlân, en Den Bos foar Súd-Nederlân. De Ljouwerter finzenis is ferskate kearen útwreide en ferbettere, en krige yn 'e fyftiger jierren fan 'e [[tweintichste iuw]] de namme fan bysûndere straffinzenis. It hûs fan bewar, dat fan [[1823]] oant [[1889]] yn 'e [[Kânselarij (Ljouwert)|Kânselarij]] húsfêste wie, kaam dêrnei op it terrein fan 'e finzenis (mei in brêge oer de Keizersgrêft by de Easterkaai). Yn [[1989]] waard de nije lokaasje De Marwei iepene, dêr't 282 finzenen burgen wurde kinne. Yn [[2013]] liket it derop dat de finzenis fanwegen besunigings by de ryksoerheid ticht moat. De finzenis (hûs fan arrest) yn Snits hat fan [[1842]] oant [[1922]] bestien, en dy yn [[Crackstate]], op it Hearrenfean fan [[1833]] oant [[1923]]. Crackstate wie teffens yn gebrûk ûnder de [[Dútslân|Dútske]] besetting, yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]], doe't it op in minne namme lei, om't net folle finzenen der wer libben út kamen.