|
== Under de Republyk==
Yn de earste ieuwen foar Kristus beskikte Rome al oer in systeem werbywêrby't de ferskate stammen yn [[Itaalje]] opdield waarde yn "klassen", nei harren relaasje mei de Romeinen. De ''[[LatynenLatinen]]'' waarden as Romeinske bloedbruorren beskôge. DerneiDêrnei kamen de ''FoederatiFoederaty'': sy hienen net it Romeinske boagerrjochtboargerrjocht, mar wienen troch in wetlik ferdrach ferbûn mei Rome. De oare folken wiene bûnsmaten, ''[[Socii]]''.
Om't dy yndieling in soad ûndúdlikens joech, waard de ûnderlinge ferbûnens fan Italiaanske folken, yn 90 foar Kristus, wetlik regele yn de ''[[Lex Julia]]''. Alle steaten waard it [[Romeinske boargerrjocht]] oanbean. Dêrtroch koenekoenen sy allegear tatrede ta de [[Romeinske Republyk]], de ''res publica''.
==Sûnt de Keizertiid==
Yn de earste ieuwen nei it begjin fan de jiertelling krige it begryp foederatifoederaty in rommere bestsjutting. Earst waarden troch de Romeinen guon stammen as foederatifoederaty oan harren bûn troch stipe mei jild asof iten. Letter waard it foederatifoederaty hieltiidhieltyd faker tastien harren yn it Romeinske Ryk te festigjen. Troch dy feitlike opname yn it Ryk krigen de foederatifoederaty ek in soartemint fan beskerming. Yn ruil dêrfoar betellen de foederatifoederaty belêstingbelesting oan de Romeinen: sy leveren Rome helptroepen foar it leger. In protte bekende Germaanske oanfierders dy't letter yn opstân komme soene tsjin Rome, lykas [[Arminius]], [[Julius Civilis]] en [[Alarik]], makken opgong yn it Romeinse leger.
De foederatifoederaty waarden ynkertierd by grutgrûnbesitters dy't yn de grinsgebieten fan it Ryk wennen. Dat soe lang om let grutte gefolgen hawwe: grutgrûnbesitters dy't in soad jild hiene en nogalnochal ûnôfhinklik fan Rome wienen, krigen troch de ynkertiering hieltiidhieltyd mear muoite om harren belêsting oan Rome ôf te dragen. Dy ûntwikkeling late ta in belêstingherfoarming wêrby't de belêsting benammen lokaal organisearre waard. Dizze opdieling fan it Ryk yn lytsere belêstingdistrikten hat nei alle gedachten fan ynfloed west op de lettere territoriale opdieling fan it Romeinske Ryk.
Yn de tuskentiid waarden de Romeinen hieltiidhieltyd ôfhinkliker fan de foederatifoederaty, dy't lykwols net altyd betroud wienen. De ûnder in soad geunstige betinkstenbetingsten nei [[Traasje]] yn it Ryk helle [[Fisigoaten]] kamen yn [[395]] yn opstân tsjin keizer [[Theodosius I]].
== Untwikkelings yn de 5e ieu ==
Doe't de Romeinske macht yn de [[5e ieu]] fierder ôfnaam, stelden de foederatifoederaty yn it West-[[Romeinske Ryk]] harren hieltyd ûnôfhinkliker op. Opstannen fan foederatifoederaty kamen hieltyd faker foar en om-ende-by [[455]] ûntstie der in situaasje dat der gjin belestingjild mear oan it sintraal gesach ôfdroegeôfdroegen waard. De lokale Romeinske autoriteiten waarden oan de kant skood en foederatifoederaty as de Fisigoaten en de Boergonden namen sels it heft yn hânnenhannen troch it stiftsjen fan ûnôfhinklike keninkrykenkeninkriken.
Yn it leger fûnwie ek sa'n ûntwikkeling plak. Yn de rin fan de 5e ieu rekke de militêre sterkens fan it Romeinske leger sawat hielendal basearre op foederatifoederaty ienheden. Yn [[451]] koe [[Attila|Attila de Hun]] mei muoite ferslein wurde mei help fan foederatifoederaty, wêrûnder de [[Fisigoaten]], [[Boergonden]], [[Franken]] en [[Alanen]]. Lang om let wie ien stam fan foederatifoederaty, de Germaanske stam de [[Herulen]], ferantwurdlik foar de ein fan it West-Romeinske Ryk. De lêste Romeinkse keizer [[Romulus Augustulus]] waard ôfsetten troch de ''[[magister militum]]'', opperbefelhawweroerbefelhawwer, fan de ''foederatifoederaty'', de Herulenlieder [[Odoaker]].
==ExterneKeppeling keppelingom utens==
* [http://www.echeat.com/essay.php?t=25586 www.echeat.com essay oer de FoederatiFoederaty] {{noat|Ingelsk}}
[[Kategory:aldens]]
| 