Harold Foster: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
stavering hifke
No edit summary
Rigel 2:
 
== De earste jieren ==
Foster wie in [[autodidakt]]. Neidat er mei trettjin jier fan skoalle gie, ûntwikkele er him fierder op de bibleteek fan [[Winnipeg]]. Ek learde hy himsels tekenjen. Om de anatomy fan de minske goed yn 'e fingers te krijen, stie er sels neakenbleat foar de spegel en makke sketsen. Yn 1910 wurke er as tekener foar de [[Hudson Bay Company]], dêr't er frouljusûnderguod tekene foar de postoarderkatalogus. As gefolch fan de ekonomyske krisis dy't Kanada yn dy jierren teistere, moast er al yn 1913 by it bedriuw wei. Hy begûn doe foar himsels. Rillegau dêrnei kaam er Helen Wells tsjin dêr't er mei boaske yn 1915. Net lang dêrnei waarden twa bern berne. Omdat er mei tekenjen net folle fertsjinje koe, wurken Foster en syn frou as gidsen foar jachtselskippen. Yn 1917 beslutebesleaten hjase om goud te sykjen yn de omkriten fan Lake Rice. Trije jierrenjier letter waard harren 'kleem' rôve en gienen sy beroaid werom. Foster besleat werom te kearen nei syn âlde leafde, it tekenjen. Hy gietgie nei [[Chicago]] en skreau him yn by it ''Chicago Art Institute''. Deis wurke er by de Jahn & Ollier Engraving Company en jûns folge er skilder- en tekenlessen. Neidat er syn stúdzje ôfsletten hyhie, gie er oan it wurk by de Palense-Young Studio dêr't er ûntwerpen makke foar advertinsjes en omslaggen fan tydskriften ûntwurp.
 
== Tarzan ==
Yn 1927 krige er in nije útdaging. Joseph H. Neebe hie de rjochten ferwurvenrjochtenkrige om de ferhalen fan [[Edgar Rice Burroughs]] oer [[Tarzan]] om te setten yn in krantestrip. Neebe rjochte him op de earste roman fan Burroughs, [[Tarzan of the Apes (boek)|Tarzan of the Apes]] út [[1912]]. Neebe socht earst kontakt mei in kollega fan Foster, [[J. Allen St. John]], mar dy woe der net oan fanwegen de koarte kapdata ('deadlines') foar de krantestrip. Foster waard frege, mar dy wie ek net bot entûsjast omdat er tekentelsjestekenteltsjes as wat ynferieursminderweardichs beskôge. Lang om let gie Foster dochs oer, en op 7 jannewaris [[1929]] ferskynde Tarzan yn de kranten. Al gau krige Foster de bynamme, de “Michelangelo of the comic strip”. Fosters Tarzan wurdt noch altydaltiten net oertroffen wat realisme, komposysje en anatomy oangiet. DeIt útbyldingútbyldzjen fan Tarzan troch Foster hat eltse artyst dy't nei him de ‘hear fan de jungle’ op papier sette soe, beynfloede. Foster skreau ek de tekst foar de strip. Hy naam dy oer út de boeken fan Burroughs en bewurke de tekst om ta koarte tekstblokken dy't ûnder de tekeningen set waarden. Soks wie noch net earder dien yn de stripwrâld, dêr't se wend wienen om te wurkjen mei teksten yn tekstballonnen. De technyk dy't Foster brûkte, joech him alle romte foar syn detaillearre tekeningen. It ferhaal fan “Tarzan of the Apes” ferskynde alle dagen yn swart-en-wyt ôfleverings. Nei't er klear wie mei it ferhaal, kearde Foster werom nei syn âlde baan en begûn wer advertinsjes te meitsjen. Noch altyd beskôge er de tekentelsjes minder as syn oar wurk en wie net der net rouwich om dat [[Rex Hayden Maxon]] de strip oernaam. Foster kaam der lykwols al gau efter dat er wat te gau ôfskied nommen hie fan syn kreaasje. De grutte krisis fan de jierren tritich sloech ta en in soad bedriuwen rekkerekken yn it fallisemint, ek it bedriuw dêr't Foster foar wurke. Mei tsjinsin naam Hal Foster it oanbod fan Neebe oan om foar de bylage fan de sneinskrante ien side yn kleur te tekenjen oer Tarzan. It wie de gouden iuw fan de krantestrip en al gau krige Foster selskip fan [[Alex Raymond]] mei [[Flash Gordon (strip)|Flash Gordon]], [[Chester Gould]] mei [[Dick Tracy (stripfiguer)|Dick Tracy]] en [[Lee Falk]] mei [[the Phantom (strip)|the Phantom]]. Strips wienen tige populêr yn de krisesjierrenkrisisjierren en Foster krige in protte post fan leafhawwers. Stadichoan ferlear er syn wjersin tsjin de ‘ynferieure’ krantestrip.
 
== De berte fan Prins Valiant==
 
Sa njonkelytsen begûn Foster lykwols syn nocht te krijen fan de beheinings dêr't er mei te krijen hie by it tekenjen fan Tarzan. Hy socht om oare goede senario’s foar in strip, mar koe dy net fine. Út frustraasje besleat er om sels in held te skeppen. Dat waard “Derek, Son of Thane”, in namme dy't al gau feroare waard yn “Prince Arn”. Foardat Foster dat idee lykwols oan [[United Features Syndicate]] foarlei, it syndikaat dêr't er Tarzan foar tekene, wurke er earst syn idee út. Hy makke Arn ta ridder fan de [[Rûne Tafel]] en wurke de skiednis fan syn haadpersoan fierder út, kompleet mei tûzenen tekeningen. United Features karde it idee foar in strip om de persoan Prins Arn hinne lykwols ôf. Dêrmei wie Foster lykwols net út it fjild slein, hy hie earst út goed fatsoen earst it syndikaat frege. [[William Randolph Hearst]], de eigener fan [[King Features Syndicate]], hie Foster nammentlik al earder oan west mei in foar dy tiid bûtenwenstich oanbod. Hearst sei Foster it eigendom en de folsleine kontrôle ta oer de stripfiguer dy't Foster betinke soe. It oanbod wie basearre op de tige grutte bewûndering dy't Hearst foar Hal Foster syn Tarzan hie. Nei de ôfwizing fan United Features gie Foster dus mei prins Arn nei de konkurrint. Doe't Foster syn plannen oan [[Joseph Connelly]], de direkteur fan [[King Features Syndicate]] foarlei, feroare dy de namme fan Prins Arn yn “Prins Valiant” (de namme fan Prins Arn soe lykwols weromkeare as de namme fan de âldste soan fan Valiant). Op 13 febrewaris [[1937]] ferskynde de earste ôflevering fan [[Prince Valiant in the Days of King Arthur]].
 
== In nije myte ==
De strip dy't Foster om syn held kreëarekreëarre, wurdt faak prizepriizge fanwegefanwegen de histoaryske krektens. Foster dokumintearre him altiten grûnichyngeand foar syn ferhalen en tekeningen. Mar nettsjinsteande dat befetsje de ferhalen fan prins Valiant in grut tal anakronismenanagronismen en is de held eachtsjûgeomstanner fan foarfallen dy't pas folle letter yn de skiednis bardenfoarfoelen. De aventoeren fan Valiant spylje har bygelyks ôf yn ‘de dagen fan [[kening Artur]]’, dêr't gruttetige twifelsoan oertwivele besteanwurdt oft erdy alwol besteanbestien hat, oan it begjin fan de [[Midsiuwen]]. Dat wie yn de tiid dat it [[West-Romeinske Ryk]] ten ûnder gieûndergie en it [[Grutte folkeferfarren]] op gong kaam. [[Saksen|Saksyske]] stammen foelen doe de BritseBritske eilannen binnen en waarden bestridenbekampe troch de dêreBritske oanwêzigestammen Britsedy't stammendêr doe wennen. De leginde fan kening Artur stammet út dy tiid. Artur wie fermoedlikfoar 't neiste in Britske of faaks in Romeinske legeroanfierder, dy't yn de leginden útwaakseútgroeid is ta in kening. It meastepart fan de ferhalen oer Artur waardenwaard lykwols pasneat earder as in fiifhûndert of tûzendtûzen jierrenjier letter op skrift stelt. DizzeDe skriuwers dêrfan, lykas de yn de 15e15de iuw libjende [[Thomas Malory]] yn [[Le Morte d'Arthur]], ferpleatsenferpleatse de wapens, klean en saken aslykas ridders en kastielen út harren eigen tiid oer nei 5e5de iuw. Troch Foster waard dat oernaam sûnder inkelein inkelde beheining oernommen. Sa rinrûn prins Valiant rûnom mei in folslein harnas en fjochtfjochtet er as in ridder tsjin Romeinske soldaten en [[Wytsingen]], wylst kastielen as [[Camelot]] der útsjogge as yn de lette Midsiuwen. Om de strip weardearjewurdearje te kinnen, moat de wrâld fan prins Vailant sjoen wurde as in mytologyske wrâld lykas yn Le Mort d”Arthur, en net as histoaryske wurklikheidwerklikheid.
 
Prins Valiant, de soan fan Aguar, de kening van [[Thule (lân)|Thule]], wurdt ridder oan it hofhôf fan kening Artur. enEn bewapenewapene mei syn beroemdeferneamd ‘Singende‘Sjongend Swurd’ belibbet hyer alderlei aventoeren yn in eigen midsiuwske wrâld dy't him útstrekterûn fan NoarwegenNoarwei oant Afrika en fan Amearika oant Jerusalim ta. Valiant befljochtbefjochtet Hunnen, Moaren, Wytsingen, Yndianen, Griken, Romeinen, Arabieren, Afrikanen en Fandalen. De lêzers koenen dat allegear wol weardearjewurdearje. Prins Valiant waaksegroeide út ta in kassukses.
 
== Fan avontuerenstrip oant familystrip ==
Foster bestedebestege in protte tiid oan it meitsjen fan syn strip. Hy moast der hurd foar wurkje, want it koste him alle wiken wol sechtich oeren om in side foar de sneiskrantesneinskrante ôf te krijen. Mar omdat er altydaltiten wol in njoggen oant tolve wike yn it foar wurke, kaam er nea yn 'e problemenswierrichheden mei de 'deadlines'. SomsSomtiden liet er him ferliede om aktualiteiten yn syn strips te bringen, bygelyks doe't [[Nazi-Dútslân|Nazi-Dutslân]] yn 1939-1940 de [[Blitzkrieg]] fierde, lietbetocht Foster Valiant in koalysje fan folken oprjochtsje dy't de ynfallende [[Hunnen]] bestridebestrieden. It wurd ‘Hun’ wie in Amerikaansk skelwurd foar ‘Dútser’.
 
Foster tekene allinnich lokaasjes dy't er sels koe of dêr't er west wiehie. Sa ferwurke er syn wenplak [[Redding (Konnecticut)|Redding]] yn de steat [[Konnektikut]] yn it dielpart fan de Valiantleginde mei de titel ‘The New World’ út [[1947]]. Yn dat ferhaal rekket Valiant mei syn gesinhúshâlding fersyld yn Noard-Amearika. Dat Valiant in gesin hie, wie lykwols ek net sûnder symbolieksymbolyk. De strip begûn stadichoan te feroarjen fan in aventoereferhaal yn in famyljeferhaal. De reden dêrfoar wie de ôfrûnebeëinige [[Twadde Wrâldoarloch|Twadde Wrâldkriich]] en de grutte 'babyboom' dy't dêr op folge. Valiant boaske mei Keninginne Aleta fan de Dize-eilannen en kriget in soan, prins Arn, en letter twa famkes (in twilling) en noch in oare soan. Foster wie tige produktyf yn dy jierren. Troch de papierkrapte ferskynde de Valiantstrip opyn diverseûnderskate formaten en guon kranten hienen dêrtroch ekstra romte op de sneissidensneinssiden. Foster skreau en tekene de ynformative strip ‘The Medieval Castle’ dy't as opfolstrip'opfol'strip tsjinje koe. FierderFierders yllustrearre hyer it boek, ‘The Young Knight’ en makke er in strip neiop basis fan de roman “The Song of Bernadette”.
 
== Lêste jierren ==
Hoewol't Foster syn Valiant sels skreau en tekene, waard hyer dêrby holpen troch diverseûnderskate assistentenassistinten. Doe't Foster âlder waard, begûnen de 'deadlines' harren tol te easkeneaskjen. Syn soan Arthur James wie goed tweintich jier belutsenbehelle by it meitsjen fan de strip, û.o. mei it ynktenyn de inket setten fan de eftergrûnen en it ynkleureynkleurjen fan de strip. Begjin jierren sechtich waard Foster assistearre troch [[Phiip Blaisdell]], bynamme “Tex”. Earst die dy dizze allinnich it tekenentekenjen en ynktjenit yn de inket setten, mar al gau tekene Blaisdell alles, behalvebehalven de gesichten fan de belangrykstewichtichste persoanen yn de strip. Yn [[1971]] waard it tekenjen Foster allegearallegearre te folle. Hy gie op 'e siik nei ien dy't it fan him oernimme koe en woe allinnich de ferhalen noch mar skreauweskriuwe. Uteinlik waard [[John Cullen Murphy]] syn opfolger. Op 16 maaie 1971 ferskineferskynde de lêste troch Foster sels tekene strippaginastripside. Yn de jierren dêrnei bleaugie Foster trochgeantroch mei skriuweit skriuwen, it meitsjen fan de lay-outs meitsje en allesit ynkleureynkleurjen fan alles. Uteinlik beëinige Foster op 10 febrewaris [[1980]] de strip. Twa jier letter [[25 july]] [[1982]] ferstoar hyer.
 
{{boarnen|boarnefernijing=