Ynterval: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
L st |
wêr is de boarne foar dizze konservatoariumtaal? |
||
Rigel 1:
{{stavering}}
Yn de [[muzyk]] is in '''ynterval''' de muzikale ôfstân tusken twa tagelyk of nei elkoar klinkende toanen.
Yn de toanljedder fan C mazjeur bygelyks, binne alle opienfolgjende ôfstannen ''hiele'' toanôfstannen, útsein de yntervallen e-f en b-c, dat binne ''heale'' toanôfstannen:▼
▲Dat binne respektivelik '''harmoanyske''' en '''meloadyske''' yntervallen. De nammejouwing fan yntervallen wurdt yn de westerske muzyk tradisjoneel basearre op in [[diatoanyske]] [[toanljedder]]. Yn de toanljedder fan C mazjeur bygelyks, binne alle opienfolgjende ôfstannen ''hiele'' toanôfstannen, útsein de yntervallen e-f en b-c, dat binne ''heale'' toanôfstannen:
[[Ofbyld:noatebalke.png]]<br>''De toanljedder fan C mazjeur mei de stamtoanen'' c, d, e, f, g, a, b, c
== Nammejouwing ==
De toanôfstannen yn in mazjeurtoanljedder binne fan leech nei heger:<br>
C---'''<font color="red">1</font>'''---D---'''<font color="red">1</font>'''---E---'''<font color="red">1/2</font>'''---F---'''<font color="red">1</font>'''---G---'''<font color="red">1</font>'''---A---'''<font color="red">1</font>'''---B---'''<font color="red">1/2</font>'''---C<br>
Line 11 ⟶ 10:
As twa toanen yn in muzikale kontekst heard, skreaun of foarsteld wurde, mei oare wurden, as beide noatenammen bekend binne, allinnich dan kin de namme fan it ynterval fûn wurde.
As in muzikale kontekst der net is (of at de harker de muzyk net begrypt, of at it om twa fysyske mjittings giet), kin in kontekstfrije namme brûkt wurde troch de grutte fan it ynterval yn tallen ''hiele'' of ''heale'' toanôfstannen út te drukken. De grutte kin ek werjûn wurde yn ''cent'' of in frekwinsjeferhâlding.
== Rangtelwurden ==
By de
{| align=right
Rigel 56:
|}
#
#
# ''Terts'' - In 'terts' yn de toanljedder fan C-mazjeur: C D E F G A B C, is de noat E de tredde noat, en stiet mei it ynterval terts fan de C ôf. De toanljedder foar D-mazjeur: D E F# G A B C# D, is de terts it ynterval tusken D en F#. As twa toanen tagelyk klinke kinne der konsonante (goed klinkende) en dissonante (wriuwende) klanken ûntstean. De toanen fan in mineurtoanljedder ferskille fan de mazjeurtoanljedder. In wichtich ferskil is de lytse terts. Bygelyks foar de toanljedder c-mineur is de tredde toan, Es, in lytse terts heger as de grûntoan C.
# ''kwart'' - In
# ''kwint'' - De frekwinsjeferhâlding tusken twa toanen dy't in
# ''sekst'' - In sekst kin,
# ''septym''
# ''oktaaf'' - De frekwinsjeferhâlding tusken twa toanen dy't in ''rein oktaaf'' ferskille is 2:1. It docht bliken dat as minsken toanen hearre dy't ien of mear oktaven yn toanhichte ferskille, hja dy as 'itselde' ûnderfine. Noatenammen wurde dêrom yn it oktaaf werhelle.
# ''none'' - De none kin sjoen wurde as in oktaaf plus in sekunde. Yn mingklank is in none lykwols gâns minder dissonant as in sekunde, foaral as de kwint ek oan de mingklank tafoege wurdt. De none kin dan ek sjoen wurde as in steapeling fan twa kwinten. Yn sjongstikken wurdt dit en elk grutter ynterfal meast mijd om't er melodysk min te reitsjen is.
# ''decime'' - oktaaf plus terts
# ''undecime'' - oktaaf plus kwart
# ''duodecime'' - oktaaf plus kwint
# ''terdecime'' - oktaaf plus sekst
# ''kwartdecime'' - oktaaf plus septym
# ''kwintdecime'' - 2
== Omkearde yntervallen ==
Ynterfallen kinne ek
Der binne saneamde dissonante yntervallen, en konsonante yntervallen.
Rigel 81:
=== Foarbyld ===
[[Ofbyld:oermjittigesekunde.png]] in oermjittige sekunde (klinkt as lytse terts)
Toanhichte is yn ojektive sin de [[frekwinsje]] fan in [[muzyknoat]]. Bygelyks de A hat in frekwinsje fan 440 Hz - tsjintwurdich. Tjinstwurdich (2007) want eartiids wie de toanhichte fan de A oars, bygelyks by in âlde piano kin de A in frekwinsje fan 435 Hz ha.
Troch dizze standert toanhichte fan de A wurdt ek de toanhichte fan alle oare muzyknoaten útmakke.
[[kategory:muzykterm]]
|