Weachlingte: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
L Ik haw der punt bysetten. |
oanf |
||
Rigel 1:
[[
'''Weachlingte''' is in begryp út 'e [[natuerkunde]] wêrmei't de [[tiid]] of [[romte]] beskreaun wurdt tusken twa opinoar folgjende [[weach (natuerkunde)|weagen]] fan in [[periodyk (natuerkunde)|periodyk]] ferskynsel. Oars sein: it is de [[ôfstân]] tusken twa opinoar folgjende punten mei deselde [[faze (weach)|faze]] yn in weachpatroan, lykas de toppen fan in [[sinus en kosinus|sinusfoarmige]] weach. In weach is yn 'e natuerkunde in patroan dat himsels oanhâldend werhellet, lykas by [[elektromagnetisme|elektromagnetyske strieling]] of in [[lûdstrilling]]. De weachlingte wurdt metten yn [[meter]] (m), en wurdt [[wittenskiplik]] ornaris werjûn mei as [[symboal]] de [[Gryksk alfabet|Grykske]] [[letter]] [[lambda]]: '''''λ'''''.
==Weachlingte en frekwinsje==
Ynstee fan 'e lingte fan ien werhelling yn it weachpatroan (de weachlingte) wurdt ek wol de [[frekwinsje]] metten: it tal werhellings fan 'e weach yn ien [[sekonde]]. Dat wurdt oanjûn yn [[hertz (ienheid)|hertz]] (Hz). As men útgiet fan in sinusfoarmige weach dy't beweecht mei in konstante [[faasje]], is de weachlingte omkeard proporsjoneel oan 'e frekwinsje: weagen mei hegere frekwinsjes hawwe in koartere weachlingte, en weagen mei in langere weachlingte hawwe in legere frekwinsje. De weachlingte hinget ôf fan it [[medium]] (bgl. [[fakuum]], [[lucht]] of [[wetter]]) dêr't in weach him trochhinne fuortbeweecht. Der bestiet in direkte [[relaasje (wiskunde)|relaasje]] tusken de weachlingte ''λ'' (yn [[meter|m]]), de frekwinsje ''f'' (yn [[hertz (ienheid)|Hz]]) en de [[fuortplantingsfaasje]] ''v'' fan 'e weach (yn [[meter|m]]/[[sekonde|s]]) yn it belutsen medium:
:
:<math>\lambda = \frac{v}{f}</math>
Ek tusken de weachlingte en it [[weachgetal]] bestiet in direkt ferbân: it weachgetal is omkeard evenredich oan 'e weachlingte.
==Tapassings==
[[File:Frequency_vs._wave_length.svg|right|thumb|650px|<center>[[gammastrieling]] - [[röntgenstrieling]] - [[ultrafiolet|ultrafiolet ljocht]] - [[sichtber ljocht]] - [[ynfraread|ynfraread ljocht]] - [[mikrostrieling]] - [[radio|radioweagen]]<br> <big>←</big> ''hegere [[frekwinsje]]s'' ''langere weachlingten'' <big>→</big></center>]]
De weachlingte is in wichtige [[parameter]] yn 'e beskriuwing fan weachferskynsels. Sa spilet dizze [[grutheid]] in rol fan betsjutting by natuerkundige fenomenen as [[Rayleighferstruiïng]], [[diffraksje]] en de [[Airy-skiif]]. Op it mêd fan systemen dy't ôfbyldings meitsje, kin oer it algemien steld wurde dat it maksimaal oplossend fermogen [[rjocht evenredich]] is mei de brûkte weachlingte. Dat spilet bygelyks in rol by [[optika|optyske]] opslachmedia, lykas de [[cd]], de [[dvd]] en de [[blu-ray]]skiif, wêrby't troch in almar tanimmende ynformaasjetichtens in koartere weachlingte fan [[ljocht]] nedich is om sokke media út te lêzen. Foar cd's is dat [[ynfraread]] (~780 [[nanometer|nm]]), foar dvd's [[read]] (~650 nm) en foar blu-rayskiven [[blau]] (~400 nm).
De weachlingte fan [[lûd]] spilet û.m. in rol yn 'e werjefte fan lege toanen yn lytse romtes. Dat is wat om rekken mei te hâlden by it ûntwerpen fan bgl. [[blaasynstrumint]]en.
Yn 'e [[radio]]technyk waard de weachlingte foarhinne brûkt om oan te jaan wêr't in [[radiostjoerder]] op 'e ôfstimskaal te finen wie. Dat komt werom yn it gebrûk fan begripen as [[koarte weach]], [[middenweach]] en [[lange weach]] as oantsjutting foar de [[frekwinsjebân]]. Tsjintwurdich wurde foar dit ôfstimmen frekwinsjes brûkt, mar nettsjinsteande dat treft men noch gauris it wurd "weachlingte" oan boppe in list mei frekwinsjes.
{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Wavelength ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Wavelength}}
}}
[[Kategory:Natuerkunde]]
[[Kategory:Akoestyk]]
[[Kategory:Ljocht]]
| |||