Heraldyk: ferskil tusken ferzjes

167 bytes grutter ,  4 jier lyn
L
red
Content deleted Content added
L Ieneach fan 'e Esk hat de side Wapenkunde omneamd ta Heraldyk fan de trochferwizing: gongberder beneaming
L red
 
Rigel 1:
'''WapenkundeHeraldyk''', of ''heraldyk'wapenkunde''' is de wittenskip dy't him dwaande hâlde mei wapenskylden, en alles dat dêr mei te krijen hat.
 
== Skiednis ==
De wapenskylden, en dêrmei de ierste foarm fan wapenkundeheraldyk, binne ûntstien yn [[Flaanderlân]] yn de [[11e iuw]]. Mei dúdlike symboalen op harren skyld wienen ridders op it slachfjild en op toernoaien dúdlik wer te kennen. Nei 1300 komme heraldike tekens yn segels fan lânskippen en stêden, sûnt 1350 ek yn dy fan eale persoanen.
 
It wurd ''heraldyk'' komt fan ''heraut'' , in [[Midsiuwen|Midsiuwske]] hoffunksjonaris dy't foar syn foarst de oankundigingen die fan plechtige foarfallen as toernoaien en feesten. By sokke toernoaien wie er in soarte fan skiedsrjochter, mei't er de ridders on harren wapens werkenne koe. De herauten kreëarden in eigen jargon, blazoenearen neamd en produsearren troch harren administraasje prachtich-yllustrearre wapenboeken.
 
Baanbrekker by de Fryske wapenkundeheraldyk wie [[Heerke Wenning]] dy't it blêd [[De Friesche Adelaar]] útjoech. Nei 1900 waard de belangstelling algemmiener. In tal yn 1818 bedoarne gemeentewapens waarden ferbettere, kolleksjes famyljewapens waarden oanlein en likegoed krigen flaggen mear omtinken. Wichtich wurk waard dien troch [[A.S. Miedema]], [[Douwe Dirks Osinga]], [[Jelle Cornelis Tjessinga]], [[Alexander Lodewijk Heerma van Voss]]. Organisatoarysk krige dit wurk in offisjele belicheming yn it [[Gynealogysk Wurkferbân]] fan de [[Fryske Akademy]], sûnt [[1956]] bestiet de [[Fryske Rie foar Heraldyk]].
 
== Fieren fan in wapen ==
Rigel 12:
 
== Beskriuwing ==
Yn de wapenkundeheraldyk wurdt útgien fan de skylddrager: wat oantsjut wurdt as ''rjochts'' is foar de skylddrager rjochts, mar foar de beskôger lofts, en oarsom. Foar de kleuring fan it wapen wurdt in ûnderskie makke tusken metalen en kleuren. De twa metalen binne ljacht-kleurd: goud (giel) en sulver (wyt). De ornaris fjouwer kleuren binne dûnkerder: read, blau, grien en swart. Metalen en kleuren moatte foar in werkenber kontrast ôfwikseljend brûkt wurde, dus net metaal op metaal of kleur op kleur.
 
== Literatuer ==
Rigel 20:
* [http://www.fa.knaw.nl/wf/fryske-rie-foar-heraldyk/fryske-rie-foar-heraldyk/fryske-rie-foar-heraldyk/view?set_language=fy Thússide fan de Fryske Rie foar Heraldyk].
 
[[Kategory:Heraldyk| ]]
[[Kategory:Kultuer]]
[[Kategory:Kommunikaasje]]
[[Kategory:Feodalisme]]
[[Kategory:Adel]]
[[Kategory:Symboal]]
[[Kategory:Tekenjen]]
[[Kategory:Lienwurd út it Frânsk]]