Fisigoatyske Ryk: ferskil tusken ferzjes

Yn de [[4e ieu]] waarden de Fisigoaten, troch de ynfallende [[Hunnen]] ferdreaun út [[Daasje]] en krige sy fan de Romeinen tastimming om harren yn it Romeinske Ryk te festigjen. Lykwols ferrûn de yntegraasje fan de Fisigoaten as bûnsmaten min; hja waarden striemin behannele en der hearske hongersneed. Under lieding fan [[Fritigern]] kamen de Fisigoaten yn opstân en der bruts in oarloch út dy't einige mei in skitterjende oerwinning op de Romeinen op [[9 augustus]] [[378]] yn de [[slachSlach by Adrianopel]]. Nei de oerwinning hienen de Fisigoaten frij spul op de [[Balkan]] omdat it Romeinske leger ferneatigje wie. Mei de nije keizer [[Teodosius I]] waard in frede sletten dy't gruttendiels stanstân hâlde soe oant [[395]].

Under it bewâld fan kening [[Alarik I|Alarik]], wiksele in ûnrêstige frede him ôf mei konflikten tusken Alarik en de machtige Germaanske generaals dy't befel fierden oer de Romeinske legers, en dy't it feitlik foar it sizzen hienen yn it Ryk. Nei de moard op de westlike genereaal [[Stilicho]] yn [[408]] rekke Alarik yn it foardiel. Hy foel Itaalje yn en teach op nei [[Rome]] dat op [[24 augustus]] [[410]] troch him ynnommen waard.

==Keninkryk yn AquitaanjeAkwitaanje==

[[Ofbyld:Europe map 450.PNG|right|thumb|250px|It keninkryk AquitaanjeAkwitaanje]]

Neidat inkele jierenjierren letter de frede opnij wersteld wie, stie keizer Honorius de Fisigoaten yn [[418]] ta harren yn de provincie [[AquitaanjeAkwitaanje]] te fêstigjen. Neigeraden dat de Romeinske machtstruktuermachtsstruktuer hieltyd fierder ynstoarte en dertrochdêrtroch de ynfloed fan Rome lytser waard, wie fan [[425]] ôf ûnder kening [[Diderik I]] al sprake fan in folwurdichfolweardich keningrykkeninkryk. Under syn bewâld ferspraten de Fisigoaten harren oer hieltyd gruttere parten fan Galje en lutsen sy de [[Pyreneeën]] oer, nei [[Spanje]] ta. Yn Spanje troffen sy inseldein selde situaasje. De Fandalen en Alanen hienen de leegteleechte opfultopfold dy't it ynstoartende Romeinske Ryk efterlitten hie. Yn in rige skermutselings waarden de Alanen yn [[426]] troch de Fisigoaten ferpletterjend ferslein en lutsen de Fandalen harren tebek nei [[Andalúsje]]. Fan der út stutsen hja lang-om-let yn [[420]] oer nei [[Noard-Afrika]] wat it lân frijliet foar de Fisigoaten. Yn it bercheftige noarden fan Spanje koenen de [[Basken]] en de [[Sueven]] harren lykwols handhavenje.

Mei de opkomst fan it [[Frankyske ryk]] fan kening [[Klovis]] ûntstieûntstiene stadichstadichoan oan spanningsspanningen oan de noardgrins van it Fisigoatyske ryk. Dizze spanningsspanningen waarden serieus doe't Klovis in bûnsmaatskip slettesleat mei de [[Boergonden|Boergondyske]] kening [[Gundobad]]. Nei wat lytsere territoriale konflikten krigekrigen de spanningsspanningen hietydhieltyd faker in godstsjinnichgodstsjintich karakter. De Franken en Boergonden, beide [[Roomsk-Katolike Tsjerke|Katolike]] folkerenfolken, krigekrigen stipe fan de Katolike tsjerke kerk yn Galje. De Fisigoaten, dy't sels it [[Arianisme|Arianen]] wienen, waarden fan binnen út ûnder drokdruk set troch harren Katolike Gallo-Romeinske befolking. Fanút de Katolike tsjerken roptenrôpen de biskoppen de befolking op om yn ferset te kommen tsjin de Fisigoaten. As reaksje hjirop waarden de biskoppen fan Limoges en Arles gizeljegizele. Dat wie foar Klovis reden om de Fisigoatyske kening [[Alarik II|Alarik]] mei oarloch te driigjen.

Om in ein te meitsjen oan de oarlochsdriigingoarlochsdriging, roprôp Alarik de bemiddeling yn fan syn skoanheiskoanheit, de [[Ostrogoaten|Ostrogoatyske]] kening [[Diderik de Grutte]]. Tanksy syn bemiddeling kaam der yn [[506]] in fredesferdrach tusken Klovis en Alarik.

Klovis wie lykwols net fan betinkendoel him oan it ferdrach te hâlden. Yn maitydde maaityd fan [[507]] foel hy tagelyk mei kening [[Sigebert]] fan de [[Ripuaryske Franken]] en kening Gundobad fan de Boergonden, it Fisigoatyske keninkryk oan. Yn de [[Slach by Vouillé]] waarden de Fisigoaten folslein ferslagen en foel kening Alarik yn Frankyske hannen. Hy waard eigenhannich fermoarrefermoarde troch Klovis. It restant fan it Fisigoatyske leger flechte nei it suden en luts harren tebekwerom yn [[Septimaanje]]. Klovis gong oer ta it ferdelgjenferdylgjen fan de lêste fersetshaardenfersetshurden. Syn soan [[Theuderik I fan Austraasje|Theuderik]] waard belêste mei de oermastering fan [[Celtica]], wylst hy sels te striden lutsopluts tsjin de [[Basken]]. De oermastering fan Septimaanje waard oerlitten oan Gundobad.

Yn Septimaanje ferskansenferskânzen de Fisigoaten harren yn in oantal goed te ferdigenjen stêden: [[Carcassonne]], [[Béziers]], [[Nîmes]] en [[Arles]]. Alhoewol't alle stêden langdjoerichlang belegere waarden en de landbouwgrûnnenlândbougrûnnen yn brûn'e brân stutzenstutsen, wienen de Boergonden net ynby steat om de stêden yn te nimmen. Doe't yn [[508]] úteinlik de Eastrogoten harren mei de striid bemoeidenbemuoiden waarden Arles en Avignon ûntset en de Boergonden fuortjijefuortjage. Septimaanje soe Fisigoatysk bliuwe, mar de rest fan Galje gong foar altiten ferlern.