West-Fryslân: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
stavering
ik haw in wat hin en wer ferskowd
Rigel 3:
'''West-Fryslân''' ([[Westfrysk]]: ''West-Friesland'') is in regio yn it noarden fan de provinsje [[Noard-Hollân]], omsletten troch de Westfryske Ringdyk. It is ûntstien út it yn de [[Midsieuwen]] selsstannige Westfryske [[goa]] ''[[Westflinge]]''. Tsjintwurdich wenje der 303.000 minsken, de haadstêd is [[Hoarn]] en it folsleine oerflak is 781,8km².
 
==Karakter==
West-Fryslân hat in agrarysk oansjen en wurdt kenmerke troch lange lintdoarpen. Der binne in oantal gruttere stêden lykas Hoarn (sintrumfunksje foar West-Fryslân), [[Inkhuzen]], [[Skagen]], [[Medemblik]] en [[Heerhugowaard]]. De havenplakken Hoarn en Inkhuzen hawwe in âld-Hollânsk karakter troch harren VOC-ferline. West-Fryslân is benammen yn trek by de wettersport, dit komt trochdat de regio oan de [[Iselmar]] en de [[Markermar]] leit. Fanwege alle sleatten en fearten is West-Fryslân ek goed berikber mei de boat. En op'e fyts is der ek goed te wêzen, want der leit in grut netwurk fan fytspaden.
 
==Dialekt==
==West-Fryske Gemeenten==
Yn West-Fryslân wurdt it Hollânske dialekt [[West-Frysk]] sprutsen. Dit dialekt is in mingtaal fan it [[Hollânsk]] en de oarspronklike [[Frysk|Fryske taal]]. Tsjintwurdich liket dit dialekt mear op it Hollânsk as op it Frysk, mar der binne ek wol oerienkomsten mei it Frysk.
 
==Skiednis==
West-Fryslân waard al foar de tiid fan de [[Romeinen]] bewenne troch minsken. Sa om-ende-by [[600 f. Kr.]] festigen de [[Friezen]] harren yn dizze omkriten. It makke in skoftke diel út fan it Romeinske ryk ([[12 f. Kr.]] - [[47|47 n. Kr.]]. De skiednis fan West-Fryslân is foaral ferbûn west mei de rivier de ''[[Flehi]]'', dy't troch de [[Flevomar]] (Almere) yn de [[Waadsee]] útmûnet. Yn de rin fan ieuwen waarden mar en rivier hieltyd breder en ûntstie wierskynlik troch ôfslach fan de wâlkant, it ôfgraven fan it fean en it rizen fan de seespegel de [[Sudersee]].
 
Nei it fertrek fan de Romeinen makke West-Fryslân sûnt de [[7e ieu]] diel út fan it [[Fryske ryk]] dat ûnder kening [[Aldgilles]] en [[Redbad]] syn grutste útwreiding berikte. Nei it bewâld fan kening Redbad, stried hofmeier [[Karel Martel]] tsjin de Friezen dy't troch him yn [[720]] ferslein waarden. De Fryske gebieten westlik fan [[Fly|It Fly]], dêr't ek West-Fryslân by hearde kaam sa yn [[Franken|Frankyske]] hannen.
 
Sûnt dy tiid wie West-Fryslân ûnderdiel fan it [[Frankyske ryk]] en hiet it [[West-Flinge]]. Yn de [[9e ieu]] waard West-Fryslân stadichoan wer in selsstannich gebiet en fierden har Fryske bewenners sa no en dan kriich mei de grêven fan [[Hollân]]. Yn [[1297]] waarden sy troch de greve [[Jan fan Hollân]] ferslein en waard West-Fryslân troch him beset en ûnderdiel makke fan syn grûngebiet. Sûnt dy tiid wie West-Fryslân in part fan Hollân, earst fan it Greefskip Hollân, dêrnei fan it [[Greefskip Hollân]] en [[Greefskip West-Fryslân|West-Fryslân]]. Letter waard dit de [[Steaten fan Hollân en West-Fryslân]], en sûnt [[1840]] de provinsje [[Noard-Hollân]].
 
==West-Fryske Gemeenten==
{| class="toccolours" style="margin: 0 2em 0 0em;"
|'''Fryske namme'''||'''''Westfryske namme'''''
Line 41 ⟶ 51:
|}
 
==Keppeling om utens==
==Dialekt==
Yn West-Fryslân wurdt it Hollânske dialekt [[West-Frysk]] sprutsen. Dit dialekt is in mingtaal fan it [[Hollânsk]] en de oarspronklike [[Frysk|Fryske taal]]. Tsjintwurdich liket dit dialekt mear op it Hollânsk as op it Frysk, mar der binne ek wol oerienkomsten mei it Frysk.
 
==Skiednis==
West-Fryslân waard al foar de tiid fan de [[Romeinen]] bewenne troch minsken. Sa om-ende-by [[600 f. Kr.]] festigen de [[Friezen]] harren yn dizze omkriten. It makke in skoftke diel út fan it Romeinske ryk ([[12 f. Kr.]] - [[47|47 n. Kr.]]. De skiednis fan West-Fryslân is foaral ferbûn west mei de rivier de ''[[Flehi]]'', dy't troch de [[Flevomar]] (Almere) yn de [[Waadsee]] útmûnet. Yn de rin fan ieuwen waarden mar en rivier hieltyd breder en ûntstie wierskynlik troch ôfslach fan de wâlkant, it ôfgraven fan it fean en it rizen fan de seespegel de [[Sudersee]].
 
Nei it fertrek fan de Romeinen makke West-Fryslân sûnt de [[7e ieu]] diel út fan it [[Fryske ryk]] dat ûnder kening [[Aldgilles]] en [[Redbad]] syn grutste útwreiding berikte. Nei it bewâld fan kening Redbad, stried hofmeier [[Karel Martel]] tsjin de Friezen dy't troch him yn [[720]] ferslein waarden. De Fryske gebieten westlik fan [[It Fly]], dêr't ek West-Fryslân by hearde kaam sa yn [[Franken|Frankyske]] hannen.
 
Sûnt dy tiid wie West-Fryslân ûnderdiel fan it [[Frankyske ryk]] en hiet it [[West-Flinge]]. Yn de [[9e ieu]] waard West-Fryslân stadichoan wer in selsstannich gebiet en fierden har Fryske bewenners sa no en dan kriich mei de grêven fan [[Hollân]]. Yn [[1297]] waarden sy troch de greve [[Jan fan Hollân]] ferslein en waard West-Fryslân troch him beset en ûnderdiel makke fan syn grûngebiet. Sûnt dy tiid wie West-Fryslân in part fan Hollân, earst fan it Greefskip Hollân, dêrnei fan it [[Greefskip Hollân]] en [[Greefskip West-Fryslân|West-Fryslân]]. Letter waard dit de [[Steaten fan Hollân en West-Fryslân]], en sûnt [[1840]] de provinsje [[Noard-Hollân]].
 
==Eksterne keppelings==
* [http://www.regio-westfriesland.nl Ynformative webstee oer de regio West-Fryslân]
* [http://www.noord-holland.com/fietsknooppunten Webstee mei ferskate fytsrûtes troch û.o. West-Fryslân]