Odoäker: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
red
L red
Rigel 1:
[[Ofbyld:Solidus-Odoacer-ZenoRIC 3657cf.jpg|thumb|200px|right|In [[solidus]] mei Odoäker derop.]]
'''Odoäker''' ([[433]] - [[493]]) wie de earste ''[[Barbaar|barbaarske]]'' kening fan [[Itaalje]] nei't de lêste West-[[RomeinskeWestromeinske rykRyk|RomeinskeWestromeinske]] [[keizer]], [[Romulus Augustulus]], yn [[476]] troch him ôfsetten waard. Dêrfoar wie er oanfierder fan de [[Germanen|Germaanske]] hierlingen[[hierling]]en yn it Romeinske [[leger]].
 
==Opkomst==
Odoäker wie nei alle gedachten de soan fan [[Edeko]], in [[Skieren|Skiersk]] [[haadling]], dy't ûnder [[Attila]] tsjinne hie. Om-ende-by [[467]] waarden de Skieren en [[Herulen]] troch de [[Ostrogoaten]] yn [[Pannoanje]] ferslein en fuortjage. Sy flechten nei Itaalje ta en waarden dêr opnommen yn it [[Romeinske leger]], dat doe benammen bestie út hierlingen[[hierling]]en. Yn it leger makke Odoäker opgong en hy waard de militêre lieder fan de Germaanske ''[[foederaty]]''.
 
==Kening==
Doe't [[Orestes]], de [[magister militum]] fan it Romeinske leger, yn [[475]] in [[steatsgreep]] die en de macht griep, stie Odoäker yn it earstoan oan de kant fan de [[usurpator]]. Keizer [[Julius Nepos]] waard fuortjageferjage nei [[Dalmaasje (Romeinske Ryk)|Dalmaatsje]] en de soan fan Orestes, [[Romulus Augustulus]], waard as nije keizer op'e troan setten. Mar doe't de kânsen foar Orestes kearden, makke Odoäker gebrûk fan de situaasje en kaam mei it leger yn opstân. Orestes waard by [[Ravenna]] ferslein, finzen nommen en fermoarde, en Romulus Augustulus troch Odoäker ôfsetten. Romulus Augustulus waard út Rome ferband[[ferballe]] en finzen hâldenholden op in eilân foar de kust fan Itaalje.
 
Odoäker koe sels gjin keizer wurde. Syn foargongers, lykas [[Risimer]], hiene as hja de troan bemasteren dêr in marjonetmarionet op setten. Odoäker besleat lykwols it keizerskip oer it Westen formeel oan de keizer yn it Easten, [[Seno (keizer)|Seno]], te jaan. Dy keizer stimde hjir yn ta en beneamde Odoäker ta patrisierpatrisiër en gong dermei akkoardakkoart dat Odoäker himsels as kening (eins ''dux'', "hartoch") fan Itaalje neamde.
 
Dit feit wurdt beskôge as [[Fal fan it Westromeinske Ryk|de ein fan it [[West-RomeinskeWestromeinske Ryk]] en it begjin fan de [[Midsiuwen]]. It East-RomeinskeEastromeinske Ryk, dat letter bekend wurde soe as it [[Byzantynske Ryk]], bleau noch likernôch tûzen jier bestean.
 
== Keninkryk Itaalje ==
[[File:Odoacer 480ad.jpg|thumb|300px|Odoäker syn Keninkryk Itaalje yn 480 nei de anneksaasje fan Sisylje en Dalmaasje]]
As hearsker fan Itaalje fersloech Odoäker de [[Fandalen]] op [[Sisylje]] en foege it eilan ta oan syn keninkryk. Yn [[480]] sette er syn leger oar nei [[Dalmaasje]], dêr't keizer Iulius Nepos ferbleau en naam ek dat yn besit. Hy sleat bûnskippenbûnsgenoatkippen mei de [[Fisigoaten]] en de [[Franken]], en holp harren yn oarloggen tsjin de [[Boergonden]], [[Allemannen]] en [[Saksen (folk)|Saksen]].
 
Doe't it keninkryk fan Odoäker fjirder útwreide, naam syn populariteit by de Romeinske bewenners ta en krige hy hieltyd mear ynfloed. [[Seno (keizer)|Seno]], de Romeinske keizer yn it easten, beseach dit allergear mei soargen. Yn [[487]] behelle Odoäker opnij in wichtige oerwinning; diskear fersloech hy de [[Rúgjers]], dy't in keninkryk hienen noardlik fan Itaalje.