Aleksander II fan Ruslân

Aleksander II Nikolajevitsj fan Ruslân (Russysk: Александр II Николаевич; Aleksandr II Nikolajevitsj) (Moskou, 29 april 1818 — Sint-Petersburch, 13 maart 1881), út it Hûs Romanov, wie tsaar fan Ruslân fan 1855 oant 1881. Hy wie teffens kening fan Poalen oant 1867 doe't it anneksearre waard troch it Keizerryk Ruslân en gruthartoch fan Finlân. .

Bewâld

Tsaar Nikolaj I stoar 2 maart 1855 sadat Aleksander de nije Tsaar fan Ruslân en gruthartoch fan Finlân waard. It earste jier fan syn regear hie er it drok mei Krimoarloch dy't syn heit mei úteinset wie. Dy kriich einige yn 1856 mei de Frede fan Parys, wat betsjutte dat Ruslân de ferliezer wie. Hy kaam in protte minsken dy't herfoarmings woenen yn de mjitte: hy joech yn 1856 oan de desimbristen en skafte yn 1861 de liifeigenskip fan de boeren ôf en waard sadwaande yn Ruslân ferneamd as de "befrijder fan Ruslân". Dat die er lykwols fral út ekonomyske motiven. Aleksander woe nammentlik in grutte klasse fan ûnôfhinklike en selsstannige boeren skeppe en dêrnjonken in groep lju dy't ynstean koenen foar it yndustriële ferlet dat Ruslân hie. Teffens fierde er in beskieden selsbestjoer foar gemeenten en goaen yn, de zemstvo's. Dy waarden lykwols allinne talitten yn de sintrale dielen fan it lân meidat Alexander benaud wie dat hja separatistyske ideeën yn de grinskriten fersterkje soenen. Fierders ferbettere er de rjochtspraak, matige de parsesensuer en ferkoarte yn 1859 de tsjinstplicht yn it leger fan 25 nei 15 jier.

Hy sette feroarings troch yn it ûnderwiis. Tanksy him waarden yn de jierren sechtich fan de 19e iuw nije universiteiten oprjochte. Nettsjinsteande syn herfoarmingen yn it ûnderwiis bleau it analfabetisme yn Ruslân relatyf sjoen heech (sa. 80%). Tusken 1867 en 1869 fierde hy tsjerklike herfoarmingen troch. De oplieding fan de geastliken waard ferbettere en it tal prysters waard werombrocht. De tsaar-befrijder makke in ein oan it hanneljen nei eigen goedachtsjen fan de burokrasy en de polysje. Sa feroare Ruslân stadichoan fan in plysjesteat yn in rjochtssteat neffens Europeesk model.

Nei de twadde Poalske opstân yn 1863, dy't hy hurdhandich delslagge, waar syn polityk behâldender. Under syn bewâld hat Ruslân in grutte gebiedsútwreiding trochmakke, benammen yn Aazje. De tsaar betwong de opstannige stammen op 'e Kaukasus. Syn belied wie út en troch tsjinstridich, sadat de konservativen him te liberaal fûn, wylst de liberalen him wer te konservatyf fûn. De tanimmende oanslaggen fan de nihilisten beantwurde Aleksander mei hurde plysjemaatregels. Teffens liet er lykwols in soarte fan konstitúsje mei fertsjintwurdiging fan de zemstvo's by it regear ûntwerpe. Deis nei't er dat plan goedkart hie, waard er nei seis earder mislearre oanslaggen it slachtoffer fan in bomoanslach troch de revolúsjonêre Narodnaja Volja. Hy rekker swier ferwûne en stoar nei in kertier. Hy waard opfolge troch syn soan, de konservativere Aleksander III, dy't by it ferstjerren fan Aleksander II wie. Dy moard hie fan gefolgen dat de nije tsaar it plan foar de nije konstitúsje ferskuorde.

Op 13 septimber 1855 waard Alekander II ta Grutkrus yn de Militêre Willems-Oarder beneamd. Kening Willem III beneamde yn itselde beslút ek Keizer Napoleon III ta Ridder-Grutkrus. De beide keizers wienen fijannen yn de Krimoarloch; Nederlân wie neutraal.

Houliken

Tsaar Aleksander II boaske twaris: yn 1841 mei Marie fan Hessen-Darmstadt (Maria Aleksandrovna), (offisjeel) dochter fan Loadewyk II fan Hessen-Darmstadt. Hja krigen acht bern.

Aleksander hie ek in protte maîtresses en waard heit fan sân ûnechte bern. Op 6 july 1880, skraachwurk in moanne nei de dea fan tsarina Marie Aleksandrovna op 8 juny, troude Aleksander II wer. Doe mei syn maîtresse Katarina Dolgorukaja, by wa't er al fjouwer bern oanset hie: George (1872-1913), Olga (1874-1925), Boris (1876 - 1876) en Katharina (1878-1959).

Aleksander II as beuker mei syn mem , tsarina Alexandra Fjodorovna, en suske zusje Maria Nikolajevna.
De frou fan Aleksander II, Marie Alexandrovna (Skilder: Franz Xaver Winterhalter.)
Aleksander II mei syn twadde soan, tsarevitsj Aleksander, en syn frou tsarina Marie Aleksandrovna.
It stânbyld fan tsaar Aleksander II yn Helsinky. Op de eftergrûn de Domtsjerke fan Helsinky.

Literatuer

Edvard Radzinski, (2006) Alexander II, De laatste grote tsaar (oersetter Fred Hendriks), utj. Balans, 446 siden., ISBN 90-5018-770-6
David G. Rowley, (2006) Exploring Russia's Past: Narrative, Sources, Images

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Alexander II of Russia fan Wikimedia Commons.