Bodmin Moor

Bodmin Moor (Kornysk: Goen Bren^[1]) is in sompich heide- weidlângebiet op in graniten ûndergrûn yn it noardeasten fan Cornwall, Ingelân, Feriene Keninkryk. It omfiemet 208 km², en datearret út it geologyske tiidrek Karboan.

Bodmin Moor is ien fan de fiif batoliten (stjurre magmakeamers) sompige kontreien yn Cornwall.^[2]

De namme 'Bodmin Moor' wurdt noch net sa lang brûkt, earst mei de kartearring (Ordnance Survey) fan 1813 wurdt it gebiet sa neamd. Earder hjitte it fan Fowey Moor, neamd nei de rivier Fowey dy't op Bodmin Moor ûntstiet.^[3]

Geografy

Ut it weagjend lânskip ferrize graniten tors (eroadearre keale toppen fan hichten): de meast bekende binne Brown Willy, it heechste punt fan Cornwall mei 417m,^[4] en Rough Tor mei in hichte fan 400 m. Yn it súdeasten binne Kilmar Tor en Caradon Hill de opfallendste hichten. Grutte parten fan it moor hawwe in minne ôfwettering en foarmje sompen dy't lykwols yn drûge, hjitte simmers opdrûgje kinne. It oerbliuwend diel fan it moor bestiet út rûch weidlân, heide en oar leech strewiel.

De buorkerijen op it moor hawwe dêr sa'n 10.000 fleiskij, 55.000 skiep en 1.000 hynders en ponys te rinnen.^[5] It meastepart fan it moor is in Site of Special Scientific Interest (SSSI) en is offisjeel beneamd ta in Area of Outstanding Natural Beauty (AONB), as part fan it Cornwall AONB.^[6]

Histoarje en antikiteiten

Prehistoarje

Yn it Mesolitikum, 10.000 jier lyn, hâlden dêr jager-samlers ta op it moor. De kontrei wie doe noch boskich en hie in myld klimaat. Archeologen hawwe spoaren fûn fan de fabrikaazje fan fjoerstiennen ark.^[7]

Yn de Nije Stientiid, fan sa'n 4500 oant 2300 f.Kr., begûn it kapjen fan beammen om romte foar lânbougrûn te krijen. Yn deselde snuorje waard ek útein set mei de bou fan ferskate soarten megalityske monuminten, meast lange stiennen bouwsels dy't cairns neamd wurde (trije binne identifisearre en beskreaun, dy by Louden, Catshole en Bearah) en stiensirkels (sechtjin identifisearre). Yn de tiid dat dy bouwsels set waarden, leinen de tors der al sa by as op 't heden it gefal is.^[8]

Yn de neikommende Brûnstiid naam de bou fan monuminten slim ta; der kamen goed 300 cairns by, en ek mear stiensirkels en stienrigen.^[8] Mear as 200 delsettings, ôffrede perselen en oare patroanen yn it fjild binne dêr út dy tiid fûn ^[9] en in protte prehistoaryske grêfhichten opboud út stien en stiensirkels lizze ferspraat oer Bodmin Moor. Yn 2007 die it Time Team fan de telefyzjestjoerder Chanel 4 ferslach fan it ûndersyk nei in 500 meter lange cairn en de lokaasje fan in doarp út de Brûnstiid op de skeanten fan Rough Tor.^[10]

It unike monumint King Arthur's Hall leit be-easten St Breward (noardlik part fan Bodmin Moor); it datearret út de lette stientiid of de iere brûnstiid. Guon hawwe wol tocht dat it in seremoniele betsjutting hân hat, mar no wurdt ek wol tocht dat it in soarte fan grutte jister west hat dêr't yllegaal fee holden waard. Archeologysk ûndersyk is hjir noch net útfierd.^[11]

Midsiuwen en moderne tiid

Hawk's Tor, benoarden Temple

Kilmar Tor

Wêr't it koe waard de moor brûkt as weidlân troch harders út de doarpen om de moor hinne. Graniten balstiennen waarden dêrwei helle om te tsjinjen as doarpost en somtiden waarden sy ferwurke yn muorren (bekend as moorstone).^[12] Granytwinning waard earst fan belang mei de útfining fan buskrûd.

It moor hat syn namme jûn (Foweymore) oan ien fan de midsiuwske distrikten (stannaries) dy't it winnen fan tin regelen: de grinzen fan dy distrikten binne lykwols nea sekuer omskreaun. Foar de oanlis fan de grutte tolwei troch de moor (de A30 fan no) yn de 1770er jierren wie it dreech reizgjen nei West-Cornwall omdat men om it mânske Bodmin Moor hinne moast.

Monuminten en ruines

Roughtor wie it plak dêr't yn de Midsiuwen de kapel fan St Michael stie; it stee is no betinkmonumint foar de 43rd (Wesseks) Infantry Division fan it Britske leger. Yn 1844 waard op it Bodmin Moor it lichem fan de 18 jierrige Charlotte Dymond ûntdutsen. In pleatslike arbeider, Matthew Weeks, waard beskuldige fan de moard en op 12 augustus 1844 waard er út de finzenis fan Bodmin helle en ophongen. Op it plak fan de moard waard in tinkstien oprjochte; it famke leit te hôf yn Davidstow.^[13]

Bodmin Moor yn bylden

Siblyback Lake
King Arthur's Hall
The Cheesewring
Hynders op Bodmin Moor

Keppeling om utens

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Bodmin Moor fan Wikimedia Commons.

Cornwall AONB

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

↑ http://homepage.univie.ac.at/albert.bock/files/placenames.pdf
↑ [1] Charoy, B. (1986) Genesis of the Cornubian Batholith (South West England): the example of the Carnmenellis Pluton yn: Journal of Petrology; 1986 Oxford: OUP
↑ A History of the English Parish: the culture of religion from Augustine to Victoria, Norman John Greville Pounds; útj. Cambridge University Press, 2000; s. 72
↑ GENUKI: Cornwall
↑ The Bodmin Moor Pages ~ The History
↑ http://web.archive.org/web/20071005021249/http://www.cornwall-aonb.gov.uk/documents/12_bodmin_character.pdf
↑ Tilley, C. (1996) "The Power of Rocks: landscape and topography on Bodmin Moor", yn: World Archaeology; 28, s. 165
↑ ^8,0 ^8,1 Tilley, C. (1996) "The Power of Rocks: landscape and topography on Bodmin Moor", yn: World Archaeology; 28, sd. 151-176
↑ channel4.com - Time Team - Bodmin Moor, Cornwall - text only
↑ [2]Bodmin Moor, Cornwall; 8 April 2007. Channel 4: Time Team
↑ Secret Cornwall; Bodmin Moor and its environs
↑ Clifton-Taylor, A. "Building materials" yn: Pevsner, N. (1970) Cornwall. 2e edysje Penguin Books, s. 29-34
↑ It fermoardzjen fan Charlotte Dymond

[1] ttp://homepage.univie.ac.at/albert.bock/files/placenames.pdf

[2] [1] Charoy, B. (1986) Genesis of the Cornubian Batholith (South West England): the example of the Carnmenellis Pluton yn: Journal of Petrology; 1986 Oxford: OUP

[3] A History of the English Parish: the culture of religion from Augustine to Victoria, Norman John Greville Pounds; útj. Cambridge University Press, 2000; s. 72

[4] GENUKI: Cornwall

[5] The Bodmin Moor Pages ~ The History

[6] ttp://web.archive.org/web/20071005021249/http://www.cornwall-aonb.gov.uk/documents/12_bodmin_character.pdf

[7] Tilley, C. (1996) "The Power of Rocks: landscape and topography on Bodmin Moor", yn: World Archaeology; 28, s. 165

[Tilley,_C_1996-8] 8,0 ^8,1 Tilley, C. (1996) "The Power of Rocks: landscape and topography on Bodmin Moor", yn: World Archaeology; 28, sd. 151-176

[9] 4.com - Time Team - Bodmin Moor, Cornwall - text only

[10] [2]Bodmin Moor, Cornwall; 8 April 2007. Channel 4: Time Team

[11] Secret Cornwall; Bodmin Moor and its environs

[12] Clifton-Taylor, A. "Building materials" yn: Pevsner, N. (1970) Cornwall. 2e edysje Penguin Books, s. 29-34

[13] It fermoardzjen fan Charlotte Dymond

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]