Mago (agronoom)

Mago (Punysk: 𐤌𐤂‬𐤍‬, mgn) wie (mooglik fiktyf) in skriuwer út Kartago dy't in lânboukundige ensyklopedy, besteande út 28 boeken, yn it Punysk skreaun hat. De 28 boeken yn it Punysk binne ferlern rekke, mar guon Grykske en Latynske oersettings besteane noch hieltyd.

Skiednis

It grûnwurk fan it wurk Mago lei foar in part op Grykske teksten, dy't oanfolle waarden mei Fenisyske en Berberske kunde. Syn ensyklopedy wie sa ferneamd dat it by de ferwoastging fan Kartago troch de Romeinen yn 146 f.Kr. bewarre waard en troch Skipio Aemilianus^[1] as kriichsbút nei Rome meinommen waard. De Romeinske Senaat hiet in kommisje fan taalkundigen mei in oersetting nei it Latyn^[2]. Dat barde ûnder lieding fan Desimus Junius Silanus. Cassius Dionysius fersoarge de Grykske oersetting dat letter ynkoarte waard troch Diofanus fan Niseä ta in wurk yn seis parten^[3].

Wurk

De oerlevere fragminten binne ûnder oaren te finen by Varro, Columella, Plinius de Aldere en Gargilius Martialis:

Wa't in lângoed keapet, moat syn hûs yn de stêd ferkeapje.^[4]
De meast produktive wynhôven binne nei it noarden ta rjochte.^[5]
Hoe't wynstôken plante wurde moatte.^[6]
Hoe't wynstôken snoeid wurde moatte.^[7]
Hoe't oliifbeammen plante wurde moatte.^[8]
Hoe't fruitbeammen plante wurde moatte.^[9]
Hoe't sompeplanten rispe wurde moatte.^[10]
Reemeitsjen fan nôt en pûlfruchten om te meallen.^[11]
Hoe't oksen keazen wurde moatte.^[12]
Notysjes oer de sûnens fan fee.^[13]
Mûlezels fôlje bytiden yn Afrika. Mûlezels en merjes binne tolve moanne drachtich.^[14]
Notysjes oer buorkerijbisten.^[15]
Bijen fuorthâlde fan in oksekarkas.^[16]
Bijehâlders meie gjin darren deameitsje.^[17]
Hoe't granaatapels bewarre wurde moatte.^[18]
Hoe't de bêste passum makke wurde moat (druvewyn).^[19]

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

↑ Miles, Richard, Carthage Must Be Destroyed: The Rise and Fall of an Ancient Civilization. Penguin Books, United States (2010), p. 13. ISBN 978-0-14-312129-9.
↑ Plinius, Naturalis Historia XVIII 22 [1], cf. 1.18; Cicero, De Oratore I 249; Varro, De Re Rustica I 1.10; Columella, De Agricultura I 1.13, XII 4.2.
↑ Columella, De Agricultura I 1.10.
↑ Plinius, Naturalis Historia XVIII 35; Columella, De Agricultura I 1.18.
↑ Columella, De Agricultura III 12.5.
↑ Plinius, Naturalis Historia XVII 80, 128; Columella, De Agricultura III 15.3-5, V 5.4, cf.
↑ Columella, De Agricultura IV 10.1.
↑ Plinius, Naturalis Historia XVII 93; Columella, De Arboribus IV 10.1.
↑ Plinius, Naturalis Historia XVII 63-64, 131.
↑ Plinius, Naturalis Historia XXI 110-112
↑ Plinius, Naturalis Historia XVIII 97-98.
↑ Columella, De Agricultura VI 1.3.
↑ Varro, De Re Rustica II 5.18.
↑ Varro, De Re Rustica II 1.27; Columella, De Agricultura VI 37.3.
↑ Varro, De Re Rustica III 2.13.
↑ Columella, De Agricultura IX 14.6.
↑ Columella, De Agricultura IX 15.3.
↑ Columella, De Agricultura XII 46.5.
↑ Columella, De Agricultura XII 39.1.

[1] Miles, Richard, Carthage Must Be Destroyed: The Rise and Fall of an Ancient Civilization. Penguin Books, United States (2010), p. 13. ISBN 978-0-14-312129-9.

[2] Plinius, Naturalis Historia XVIII 22 [1], cf. 1.18; Cicero, De Oratore I 249; Varro, De Re Rustica I 1.10; Columella, De Agricultura I 1.13, XII 4.2.

[3] Columella, De Agricultura I 1.10.

[4] Plinius, Naturalis Historia XVIII 35; Columella, De Agricultura I 1.18.

[5] Columella, De Agricultura III 12.5.

[6] Plinius, Naturalis Historia XVII 80, 128; Columella, De Agricultura III 15.3-5, V 5.4, cf.

[7] Columella, De Agricultura IV 10.1.

[8] Plinius, Naturalis Historia XVII 93; Columella, De Arboribus IV 10.1.

[9] Plinius, Naturalis Historia XVII 63-64, 131.

[10] Plinius, Naturalis Historia XXI 110-112

[11] Plinius, Naturalis Historia XVIII 97-98.

[12] Columella, De Agricultura VI 1.3.

[13] Varro, De Re Rustica II 5.18.

[14] Varro, De Re Rustica II 1.27; Columella, De Agricultura VI 37.3.

[15] Varro, De Re Rustica III 2.13.

[16] Columella, De Agricultura IX 14.6.

[17] Columella, De Agricultura IX 15.3.

[18] Columella, De Agricultura XII 46.5.

[19] Columella, De Agricultura XII 39.1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]