Taoiseach (útspr.: ['ti:ʃəx], likernôch: "tii-sjuch"; Lûdsfragmint beharkje; meartal: taoisigh) is de formele titel fan 'e premier en regearingslieder fan 'e Republyk Ierlân. De taoiseach wurdt beneamd troch de presidint fan Ierlân op nominaasje fan 'e Dáil Éireann, it legerhûs fan 'e Oireachtas, it Ierske parlemint. Om yn syn amt te bliuwen, moat de taoiseach de stipe fan in mearderheid fan 'e leden fan 'e Dáil behâlde. As er dy stipe net hat, moat er syn amt dellizze.

Leo Varadkar waard yn 2017 de taoiseach fan Ierlân.

It wurd taoiseach is Iersk en betsjut "haadman" of "lieder". It waard yn 1937 opnommen yn 'e Grûnwet fan Ierlân as de offisjele titel fan 'e premier. Hoewol't it in Iersktalich wurd is, moat it sawol yn it Iersk as yn it Ingelsk (de beide offisjele talen fan Ierlân) brûkt wurde. It is inkeld fan tapassing op 'e premier fan Ierlân en wurdt net (ek yn it Iersk net) brûkt foar premiers fan oare lannen. Dy wurde nammentlik yn it Iersk oantsjut as príomh aire.

List fan taoisigh

bewurkje seksje
# namme amtstermyn politike partij
begjin ein
1. Éamon de Valera 29 desimber 1937 18 febrewaris 1948 Fianna Fáil
2. John A. Costello 18 febrewaris 1948 13 juny 1951 Fine Gael
Éamon de Valera (2e kear) 13 juny 1951 2 juny 1954 Fianna Fáil
John A. Costello (2e kear) 2 juny 1954 20 maart 1957 Fine Gael
Éamon de Valera (3e kear) 20 maart 1957 23 juny 1959 Fianna Fáil
3. Seán Lemass 23 juny 1959 10 novimber 1966 Fianna Fáil
4. Jack Lynch 10 novimber 1966 14 maart 1973 Fianna Fáil
5. Liam Cosgrave 14 maart 1973 5 july 1977 Fine Gael
Jack Lynch (2e kear) 5 july 1977 11 desimber 1979 Fianna Fáil
6. Charles J. Haughey 11 desimber 1979 30 juny 1981 Fianna Fáil
7. Garret FitzGerald 30 juny 1981 9 maart 1982 Fine Gael
Charles J. Haughey (2e kear) 9 maart 1982 14 desimber 1982 Fianna Fáil
Garret FitzGerald (2e kear) 14 desimber 1982 10 maart 1987 Fine Gael
Charles J. Haughey (3e kear) 10 maart 1987 11 febrewaris 1992 Fianna Fáil
8. Albert Reynolds 11 febrewaris 1992 15 desimber 1994 Fianna Fáil
9. John Bruton 15 desimber 1994 26 juny 1997 Fine Gael
10. Bertie Ahern 26 juny 1997 6 maaie 2008 Fianna Fáil
11. Brian Cowen 7 maaie 2008 9 maart 2011 Fianna Fáil
12. Enda Kenny 9 maart 2011 12 juny 2017 Fine Gael
13. Leo Varadkar 12 juny 2017 27 juny 2020 Fine Gael
14. Micheál Martin 27 juny 2020 ... Fianna Fáil

Boarnen, noaten en referinsjes

bewurkje seksje
Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: Notes, References en Further reading, op dizze side.