Tsjaadmar: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
TXiKiBoT (oerlis | bydragen)
L Bot - derby: nl:Tsjaadmeer
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
st
Rigel 1:
[[Ofbyld:ShrinkingLakeChad-1973-1997-EO.jpg|thumb|300px|right|''De feroaring fan oerflak fan de Tsjaadmar fan 1973 oant 2001'' (boarne: NASA)'']]
De '''Tsjaadmar''' is de op ien nei grutste [[mar]] yn [[Afrika]], de [[Fiktoriamar]] is de grutste swietwettermar yn Afrika.
 
De mar is fan hiel grut belang foar de om-ende-by 20 miljoen minskeminsken dy't der omhinne wenje yn de lannen [[Tsjaad]], [[Kameroen]], [[Niger]] en [[Nigearia]]. Yn de mar lizze inkele eilantsjes en sânbanken en de ouwers bestien fral út [[sompe]]n. De wichtichste leveransiers foar wetter binne de rivieren de [[Sjary (rivier)|Sjary]] en de [[Logone]]. As [[endoreysk bekken|endoreysk mar]] hat it giengjin ôfrin nei see of de oseaan en fergelykber mei de [[Deade See]] en de [[Poopomar]]. Dat de mar toch min of mear [[swietwetter|swiet]] bleaun is, komt trochdat de delslach fan it sâlt op de boaiem en trochdat sprake is fan [[perkolaasje]] of ynfiltraasje nei it [[grûnwetter]]. Skattingen oer dit wetterferlies rinne útien fan 6 oant 20% fan de totale jierlikse oanfier fan wetter.
 
Yn de sechstiger jierren hie de mar in oerflak fan mear as 26.000 km<sup>2</sup>².
Tsjin it jier [[2000]] wie it oerflak tebek rûn oant 1500 km<sup>2</sup>². De reden hjirfoar is twaresom. Yn de rin fan de jierren is der hieltyd minder rein fallen yn it streamgebiet fan de mar en hieltyd mear wetter ûntlutsen wurdt út de mar en de rivieren foar [[irrigaasje]]. Trochdat de mar hieltige ûndjip is - ûngefear 7 meter op har djipste punt - is it tige gefoelich foar lytse feroaringen yn de wetterstân.
 
Nei skatting wie de Tsjaadmar sa'n 6000 jier lyn sawat krekt sa grut as de [[Kaspyske See]] yn distiid.
 
{{Koördinaten|13_4_26_N_14_19_14_E_type:waterbody_zoom:8_region:TD|13° 4' NB, 14° 19' OLEL}}
 
[[Kategory:Mar yn Afrika]]