De ferzje fan 21 jul 2010 om 11.26 wizigje Swarte Kees (oerlis \| bydragen) 56.999 edits →‎Kruitfabriek: oers ←Toan eardere ferskillen		De ferzje fan 21 jul 2010 om 11.31 wizigje weromsette Swarte Kees (oerlis \| bydragen) 56.999 edits oers wurkleas Neikommende ferskillen →
Rigel 1: [[Ofbyld:Muiden het slot en de Flevopolder.jpg\|thumb\|260px\|''Muiden en it Muiderslot. Yn de eftergrûn de [[Flevopolder]].]]▼ [[Ofbyld:Muiderslot 010.jpg\|thumb\|260px\|''It Muiderslot mei grientetún'']] [[Ofbyld:muiden.jpg\|thumb\|260px\|''17e ieuske plattegrûn fan Muiden troch [[Matthaeus Merian]].]] '''Muiden''' iis in stêd en gemeente yn de provinsje [[Noard-Hollân]]. De gemeente ~~bestaat~~bestiet ~~uit~~út ~~het~~it ~~vestingstadje~~festingstedsje Muiden, ~~en het~~it [[~~brinkdorp~~brinkdoarp]] [[Muiderberg]] en it [[buorskip]] [[Hakkelaarsbrug]]. It hat 3000 ynwenners en in oerflak fan 36,51 km² (wêrfan 22,06 km² wetter). It grutte persintaazje wetteroerflak komt net allinnich troch de haven fan Muiden mar ek trochdat de gemeentegrins triochrint oer it wetter yn de IJmar. ▼ ▲[[Ofbyld:Muiden het slot en de Flevopolder.jpg\|thumb\|260px\|''Muiden en it Muiderslot. Yn de eftergrûn de [[Flevopolder]].]] ▲'''Muiden''' iis in stêd en gemeente yn de provinsje [[Noard-Hollân]]. De gemeente bestaat uit het vestingstadje Muiden en het [[brinkdorp]] [[Muiderberg]] en it [[buorskip]] [[Hakkelaarsbrug]]. It hat 3000 ynwenners en in oerflak fan 36,51 km² (wêrfan 22,06 km² wetter). It grutte persintaazje wetteroerflak komt net allinnich troch de haven fan Muiden mar ek trochdat de gemeentegrins triochrint oer it wetter yn de IJmar. == It besjen wurdich == * De herfoarme tsjerke is iin [[goatyk\|goatysk]] gebou mei in let-[[romaanse arsjitektuer\|romaanse]] toer. Elke jûn om 21.00 oere leidet de klok fan de Nederlânske ~~Herrfoarme~~Herfoarme tsjerke. Dit gebrûk stamt noch út de tiid dat Muiden stedspoarten hie. De klok waard ~~leiden~~lieden foardat de poarten tichtgienen, as teken foar de bewenners om nei hûs ta te gean foar it jûnsmiel. Faak ieten in soad minsken jûns brij, fandêr de namme "brijklok" (papklok). * It [[Muiderslot]], in yn ~~goedesteat~~goede steat ferkearend Midsieusk [[kastiel]], dat mei ~~bekjend~~bekend wurden is troch syn bouhear [[Floris V fan Hollân\|greve Floris V]] en de [[Muiderkring]] om [[Pieter Corneliszoon Hooft]]. * It [[~~Muizenfort~~Mûzefort]] * It eilân [[Pampus (eilân)\|Pampus]] == Skiednis fan de stêd == Line 14 ⟶ 13: === Leginde === [[Ofbyld:Muiden wapen.png\|thumb\|left\|240px\|''Muiden'']] Muiden hat ek har eigen leginde. Fiskers fange in [[seemearmin]], wylst hja oerlizze oan wa't se har skinke sille, stelt de seemearmin foar har frij te litten omdat se dochs net langer as in oere op it lân libje kin, tsjin in beleanning fan rike fangsten en folle netten. As se har dan gean litte sjongt se: ''Muiden sil Muiden ~~bliuwee~~bliuwe, Muiden sil nea ~~beklive~~ferdwine.'' wêrnei't se yn de djipten dûkt, en nea wer sjoen waaard. Wyls binne in soad stêden en doarpen ta bloei komd, of sels ferdwûn, mar Muiden ~~sil~~soe Muiden bliuwe. De seemearmin isstiet noch yn it wapen fan Muiden ~~werom te sjen~~. ~~{{wurk}}~~ == De seeslûs == Nei in ieu omé nocht ûnderhanneljen tusken Holân en Utert wie der noch gjin oeriemkomst om in nije slûs oan de mûning fan de [[Utertske Fecht\|Fecht]] yn Muiden oan te lizzen. De Fecht wie foar Utert in wichtige ferbining mei de [[Sudersee]]. De âlde slûs by [[Hinderdam]], ± 5 kilometer lânynwerts, wie yn 1437 oanlein en stie ûnder kontrole fan Utert. Yn 1672 grypte Hollân har kâns; Utert wie beset troch it Frânske leger en mei de bou fan de slûs yn Muiden waard starten. De slûs hie trije primêre, nammentlik: (1) in [[skutslûs]] foar it skipfeartferkear ~~tsusken~~tusken Sudersee en Fecht, (2) de ferdigening fan it lân tsjin de Sudersee as lêste (3) in militêre funksje. Muiden makke ûnderdiel út fan de [[Hollânske Wetterliny]]. Yn gefal fan [[inundaasje]]s wie de behearsking fan ynlitten fan Suderseewetter essinsjeel. De slûs foarkaam ek it weistromen fan it wetter út de gebieten stroomopwerts dy't ûnder wetter setten wienen. Yn 1674 wie de slûs klear. It kompleks bestie út in dûbelkearende skutslûs, in oan beide siden útwetterings- anneks spuislûzen. It slûzekompleks hie as taak it wetter oan twa kanten te kearen; sawol oan de seekant by floed en as oan de rivierkant by eb. Foar de sekerheid krige de slûs in ekstra stel stoarmfloeddoarren dy't by ekstreem heech wetter sluten waarden. Skipfeart wie dan ûnmooglik. De skutslûs hie in lingte fan 50 meter en in breedte fan 7,5 meter. It slûskompleks waard yn [[1676]] útwreide mei in muorre lâns de mûning fan de Vecht om oerstreamings foar te kommen.

Muiden: ferskil tusken ferzjes