Prinsbisdom Utert: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L Bot - derby: pl:Biskupstwo Utrechtu
Xqbot (oerlis | bydragen)
Rigel 1:
[[ImageOfbyld:Sticht-Oversticht Utrecht.png|right|340px|It gebiet fan it prinsbisdom Utert]]
It '''Prinsbisdom Utert''' (ek wol bekend as '''It Sticht''') wie it territoarium wêroer't de [[Biskoppen fan Utert]] yn de [[Midsieuwen]] as [[foarst]] de [[lânshearlikheid]] útoefenen. In [[sticht]] wie in gebiet wêr't de [[Abt]] of [[biskop]] oer regearde.
 
Utert wie fan 1024 oant 1528 in foarstendom binnen it Hillige Roomske Ryk. Dat wol sizze dat de biskop as ryksfoarst en greve ek hearlike rjochten hie en dus ek wrâldlike macht besiet. Hy reagearde oer:
 
* it [[Nedersticht]], dat oerienkaam mei de nodeistige provinsje Utert.
* it [[Oersticht]], dat de tsjintwurdige provinsjes [[Oerisel]] en [[Drinte]] en [[Grinslân]] omfette.
 
== Skiednis ==
Rigel 19:
In oersjoch fan skinkingen fan guod en rjochten:
 
* Utert en Fechten (yn [[723]] befêstige)
* [[Leusden]] en fjouwer wâlden yn [[Iemlân]] [[777]]
* St. Odiliënberg
* wyldban yn Drinte [[944]]
* guod yn [[Loenen]] en [[Eck]] [[949]]/[[953]]
* wyldernisregaal yn de wijde omjouwing [[948]]/[[953]]
* Muiden [[975]]
* lângoed yn [[Tiel]] en [[Arkel]] [[999]]
* [[Follenhove]] yn [[1010]]
* Biskop [[Adelbold II]] waard yn [[1024]] greve fan [[Greefskip Drinte|Drinte]] en lei dêrmei de basis fan it Sticht.
* Biskop Adelbold II krige yn [[1026]] greeflike rjochten yn [[Teisterbant]]
* Yn [[1040]] skonk Keizer Hindrik III in yn it [[Greefskip Drint]] lizzend lângoed "Cruoninga". De dêr ûntstiene stêd [[Grins (stêd)|Grins]] waard troch in biskop oanstelde prefekt bestjoerd.
* Biskop Bernold waard greve oan de easthoeke fan de [[Sudersee]] yn [[1042]] en greve fan [[Greefskip Hamalant|Hamalant]] yn [[1046]].
* Biskop [[Willem I fan Utert]] waard Greve fan [[Greefskip West-Fryslân]] yn [[1064]].
* Biskop [[Koenraad fan Swaben]] waard greve fan [[Greefskip Starum]] yn [[1077]], greve fan de [[Eastergoa]] en [[Westergoa]] yn [[1086]] en greve fan it [[Iselgoa]] yn [[1086]].
De [[biskoppen fan Utert]] lieten harren goederen beheare troch fâden en liengreven.
 
== Literatuer ==
* [[Izaak Hendrik Gosses]], ''De Bisschop van Utrecht, het Domkapittel en de Groninger Prefect'', yn: Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis en oudheidkunde, fjirde rige VII (1908), siden 25-135.
 
[[Kategory:Midsieuwen]]
Rigel 48:
[[pl:Biskupstwo Utrechtu]]
[[ro:Episcopatul Utrecht]]
[[th:อาณาจักรสังฆราชแห่งอูเทร็คท์เทรคท์]]