''' KunstmjittigeKeunstmjittige ynseminaasje''' (KY) is in technyk om ta in befruchting te kommen as de [[befruchting]] net troch de [[geslachtsmienskip]] ta stân komt. It wurd ''ynseminaasje'' ferwiist nei it wurd ''semen'', dat sied betsjut. By keunstmjittige ynseminaasje wurdt der [[sperma]] yn de [[liifmoer]] of [[liifmoerhals]] brocht. ▼{{Disclaimer medisch lemma}}
▲'''Kunstmjittige ynseminaasje''' (KY) is in technyk om ta in befruchting te kommen as de [[befruchting]] net troch de [[geslachtsmienskip]] ta stân komt. It wurd ''ynseminaasje'' ferwiist nei it wurd ''semen'', dat sied betsjut. By keunstmjittige ynseminaasje wurdt der [[sperma]] yn de [[liifmoer]] of [[liifmoerhals]] brocht.
== De minsk ==
As it in (echt)pear net slagget om op de 'natuurlijkenatuerlike manier' zwangerswier te wordenwurden, kankin erder eenin vruchtbaarheidsbehandelingfruchtberheidsbehanneling gestartstarten wordenwurde. Is hetit sperma vanfan de man vanfan redelijkreedlik totoant goede kwaliteit, dan is [[IntraYntra-UterieneUterine InseminatieYnseminaasje]] (IUIYUY) meestalmeastal de eersteearste stap (KunstmatigeKeunstmjiytige InseminatieYnseminaasje Eigen semen, meestalmeastal afgekortôfkoarte totta KIE). MetMei LH urine-testen of doortroch echoscopieechoskopy wordtwurdt hetit momentmomint vanfan de eisprongaaisprong (ovulatieovulaasje) gedetecteerddetektearre. Op de dagdei vanfan de verwachteferwachte ovulatieovulaasje wordtwurdt metmei eenin injectiespuitjeynjeksjespuitsje en eenin specialespesjale katheterkateter hetit opgewerkteopwurke sperma (sperma waarbijwêrby't hetit zaadvochtsiefocht verwijderdweihelle is) inyn de baarmoederholteliifmoerholte of baarmoedermondkanaalliifmoermûlekanaal gebrachtbrocht.
AlsAs erder helemaalhielendal geengjin levendelibbene zaadcellensiedsellen inyn hetit sperma vanfan de man aanwezig zijnsitte of alsas eende vrouwfrou zwangerswanger wilwurde wordenwol maarmar geengjin mannelijkemanlike partner heefthat, kankin sperma vanfan eenin [[spermabank|zaaddonorsieddonor]] gebruiktbrûkt wordenwurde (KunstmatigeKeunstmjittige InseminatieYnseminaasje Donorsperma, meestalmeastal afgekortôfkoarte totas KID). InYn dit laatstelêste gevalgefal hoeft de sperma vanfan de donor nietnet teopwurke wordente opgewerktwurden. EenIn handighandich hulpmiddelhelpmiddel hierbijhjirby is eenin zogenaamdsaneamd [[inseminatiecupjeynseminaasjekupke]] dat particulierpartikulier gebruiktbrûkt magwurde wordenmei, maarmar raadplegingrieplachtsjen vanfan eenin arts vooraffoarôf wordtwurdt altijdaltiten geadviseerdadvisearre.
LeidtLiedt dit nanei eenin aantaloantal pogingen nietnet totta eenin zwangerschapswangerskip, dan besluitwurdt menmeast meestalbesluten totta eenin ''reageerbuisbevruchtingreageerbuisbefruchting'' ofwelofwol [[inyn-vitrofertilisatiefitrofertilisaasje]] (IVF) metmei of zondersûnder [[Intracytoplasmatische sperma-injectieynjeksje]] (ICSI).
InYn 2005 is eenin organisatieorganisaasje opgerichtoprjochte diedy't opkomt voorfoar de belangen vanfan personenpersoanen verwektferwekt doortroch KID metmei eenin anoniemeanonime donor, [[Stichting DonorkindDonorbern]].
== Bisten ==
VoorFoar hetit fokken vanfan koeienkij en varkensbargen inyn de vleesfleis- en melkindustriemolkyndustry wordt bijnahast uitsluitendallinnich metmar kunstmatigemei inseminatiekeunstmjittige gewerktynseminaasje wurke. SlechtsNet weinigfolle bedrijvenbedriuwen houdenhâlde zelfsels mannelijkemanlike dierenbisten. SpecialeSpesjale bedrijven zijn gericht op het houden van stieren en beren met zeer goede kwaliteiten; deze bedrijven zorgen dan voor de kunstmatige inseminatie bij veel boerderijen. Ook in de paardenfokkerij, plomfeefokkerij en bijehâlderij wurdt kunstmatige inseminatie veelvuldig toegepast.
* Voordelen van kunstmatige inseminatie zijn onder meer, dat de kans op overdracht van seksueel overdraagbare ziekten verminderd wordt, dat men het sperma van goede fokdieren bovendien kan verdunnen (en hierdoor meer vrouwelijke dieren kan bevruchten) en dat er geen geografische belemmeringen meer zijn om aan het sperma van een goed fokdier te komen. Bovendien kan sperma ingevroren worden zodat zelfs na het overlijden van het dier nog sperma beschikbaar blijft.
* Nadelen zijn het vermengen van de genetische basis van een ras (denk maar aan het stelselmatig inkruisen met [[Holstein-Friesian]] in het [[zwartbont koeienras]]). Zo vermindert de diversiteit, en ontstaan er [[genetyske sykte]]n. Een voorbeeld is bovine leukocyte adhesion deficiency ([[BLAD]]) dat veroorzaakt werd door een [[genmutatie]] in het [[DNA]] van een succesvolle [[fokstier]].
=== Skiednis ===
It wie yn Nederlân [[Doctor Jan Siebenga]] diedy't de earste pioniersarbeid verrichtteferrjochte voorfoar de KIKY bijby koeienkij. VanuitFanút zijnsyn praktijkpraktyk in [[Oldeberkoop]] werden de eerste koeien kunstmatig bevrucht en het eerste ''KI-kalf'' werd op [[5 december]] [[1935]] bij Jan Werner te [[Elsloo (Friesland)|Elsloo]] geboren. Deze resultaten wekten internationaal zoveel interesse, dat er al spoedig van diverse universiteiten uit Amerika, Engeland en Italië professoren naar `Doctor Jan` kwamen om de techniek van de KI-meester te worden. Hierdoor werd hij een veelgevraagd spreker op vele internationale forums en werd zijn werk en ervaring hoog gewaardeerd.
== Keppeling om utens ==
| 