|
[[Ofbyld:LocationMacedonia-REG-1-z.png|thumb|''Histoarysk Makedoanje'']]
'''Makedoanje''' ([[Gryksk]]: Μακεδονία, ''Makedonía'') is in histoaryske lâstreeklânstreek op it [[Balkan (skiereilân)|Balkanskiereilân]], dat rint fan [[Makadoanje (Grikelân)|Noard-Grikelân]] ([[Makedoanje (Grikelân)|Gryksk Makedoanje]]), [[Pirin-Makedoanje|Súdwest-Bulgarije]], en it lân [[Makedoanje (lân)|Makedoanje]]. Geografysk besjoen wurdt Makedoanje yn it westen begrinze troch it [[Pindosberchtme]] en de berchrigen lâns Gryksk-Albanese grins (Jablanitsa, Dasjat), yn it noarden troch it Sjarberchtme en de wetterskieding tusken de [[VardarFardar]] en de [[Morava (Servje)|Morava]], yn it easten troch it Pirinberchtme en yn it suden troch de [[Olympus (berch)|Olympus]] en de [[Egeyske See]]. Makedoanje beslacht de stroomgebieten fan de [[Aliakmon]], de [[Fardar]] en de [[Strimon]].
Faak wurdt it Makedoanje fan eartiids betize mei it Makedoanje fan no, wylst dat twa ferskillende dingen binne. Der is hjoed de dei in gebiet yn it noarden fan Grikelân dat Makedoanje hjit en der is sûntítsûnt it útelkoar fallen fan Joegoslaavje in selsstannich lân meidemei seldedeselde namme, wat al ta problemen mei GriikelânGrikelân laat hat.<br />In diel fan de streek dy't op it kaartsje d6unkerdûnker oanjûn is, waard yn prehistoaryske tiden bewenne troch de Makedones, oer waans komôf net folle mei wisschheid bekend is. Sels beskôgen se har as grikenGriken, wylst se foar guon Griken as "barbaren" gouwen. De aristokrasy en de keningen út de dynasty fan de [[Argeaden]] wienen sûnder mis GryskskGryksk. Oant yn histoaryske tiden bewarebewarre de makedoanyskeMakedoanyske mienskip skaaimerken fan de prehistoaryske Grykske stammen: it "feodale" ridderskip en it troch de gearkomste fan warberestriidbere manlju te bekrêftigjen jkeningskipkeningskip. Op kultureel mêd bleauwen de MakedoanjeersMakedoanjers lange tiid ôfsidich fan de oare Griken. Opmerklik is wol dat sommige keningen besochten om ta nauwere bannen mei Grikelânn te kommen.
Yn de [[7e ieu f.Kr.]] stifte [[Perdikkas I fan Makedoanje|Perdikkas]] yn Makedoanje it keningshûs fan de Argeaden. De earste werklik wichtige foarst wie [[Aleksander I fan Makedoanje|Aleksander I]] (498-454 f.Kr.), bynamme ''de Filhelleen''. Dy reorganisearre syn leger en krige it rjocht de [[Panhelleense Spullen|Olympyske Spullen]] by te wenjen, wêrtroch't hy yntinsyf belutsen rekke by de Grykse kultuer. Hy hat ea de dichter [[Pindarus]] nei syn hof útnoege en skonk in gouden byld oan de timpel fan [[Delfy (Grikelân|Delfy]].<br />Syn opfolger [[Perdikkas II fan Makedoanje]] soe sels [[Sokrates]] oan syn hof hawwe wold.<br />De grutste kening út dizze perioade wie sûnder mis [[Argelaüs I fan Makedoanje]], dy't regearde fan [[413 f.Kr.]] ôf en yn [[399 f.Kr.]] fermoarde waard. Hy makke syn leger ta ien fan de bêste út de âlde wrâld, lei wegen oan yn syn lân, en helle keunstners as [[Euripides]] en [[Seuksis]] nei syn hof. Hy organisearre ek toanielwedstriden ta eare fan [[Zeus]] en de [[Muzen]] en makke fan [[Pella (Makedoanje)|Pella]] syn haadstêd.
{{wurk}}
De machtsuitbreidingmachtsútwreiding onderûnder [[PhilippusFilippus II vanfan MacedoniëMakedoanje|PhilippusFilippus II]] luiddewie it begjin fan de roemrijksteromrofte periodeperioade vanfan de MacedonischeMakedoanyske geschiedenis inskiednis: de veldtochtenfjildtochten vanfan zijnsyn zoonsoan [[AlexanderAleksander de GroteGrutte]]. NaNei diensdy doodsyn werddea hetwaard oorspronkelijkeit Macedoniëoarspronklike eenMakedoanje twistappelin striidpunt onderûnder de [[diadochen]] [[Antigonus MonophthalmusMonofthalmus]], [[CassanderKassander]] en [[Lysimachus]], totoant zichhim sindssûnt [[Antigonus Gonatas]] eenin meermear stabielestabile dynastiedynasty vormdefoarme, diedy't inyn [[168 vf.ChrKr.]] tenta valfal werdbrocht gebrachtwaard doortroch de Romeinen. HetIt landlân werdwaard inyn 4 vazalstaatjesfazalsteatsjes verdeeldferdield en 20 jaarjier laterletter totta eenin Romeinse [[MacedoniëMakedoanje (Romeinse provincieprovinsje)|provincieprovinsje]] gemaaktmakke.
== Sjoch ek ==
{{Boarnen|boarnefernijing=
* {{Aut|N.G.L. Hammond}}, art. Macedonia (The Area), inyn [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), p. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605161351/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macancgeo.html 904].
* {{Aut|N.G.L. Hammond}}, art. Macedonia (History), inyn [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), pp. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605162331/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macanchis.html 904-905].
* {{Aut|[[Jona Lendering|J. Lendering]]}}, art. <span class=plainlinks>[http://www.livius.org/maa-mam/macedonia/macedonia.html Ancient Macedonia], [[Livius.org]] (2005-2006).
* {{Aut|O. Masson}}, art. Macedonian language, inyn [[Oxford Classical Dictionary|''OCD''<sup>3</sup>]] (1996), pp. <span class=plainlinks>[http://web.archive.org/web/20010605163823/www.ucc.ie/staff/jprodr/macedonia/macanclan.html 905-906].
}}
{{DEFAULTSORT:Macedonie (oudheid)}}
| 