Wikipedy

Braille: ferskil tusken ferzjes

Skiednis ynteraktyf trochsjen
←Toan eardere ferskillenNeikommende ferskillen →
Content deleted Content added
FisueelWikitekst
L r2.7.1) (Bot - derby: nl:Braille
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
56.999 edits
oers
Rigel 3:
 
Braille hie it idee foar in reliëfalfabet grif fan in Frânske militêre útfining út 1819. De artilleryoffisier Charles Barbier ûntwikkele it 'nachtskriuwen', in systeem fan tolwe puntsjes dêr't nachts boadskippen mei trochjûn wurrde koenen.
{{wurk}}▼
Braille is in saneamd [[blyndruk|reliëfalfabet]]; de letters en oare aanduidingen worden door middel van puntjes in het papier gedrukt, zodat er een kleine verhoging voelbaar is, die met de vingertoppen 'gelezen' kunnen worden. De puntjes zijn gegroepeerd op rasters van 2 bij 3 puntjes (een vereenvoudiging van de twaalf puntjes van het nachtschrijven), waarbij in totaal 63 tekens mogelijk zijn. Zijn bij de punten- en streepjescode van het '[[morse]]' de meest gebruikte letters het eenvoudigst gehouden, bij braille neemt de gecompliceerdheid van de combinaties toe met de plaats van de letter in het alfabet.
 
Braille is in saneamd [[blyndruk|reliëfalfabet]]; de letters en oare oantsjuttings wurde mei puntsjes yn it papier drukt, sadat der in lytse ferhegeing fielber is, dy't meit de fingertoppen 'lêzen' wurde kinne. De puntsjes steane op rasters fan 2 by 3 puntsjes (in ferienfâldiging fan de tolwe puntsjes fan it nachtskriuwen), wêrbt't yn totaal 63 tekens mooglik binne. Binne by de punten- en streepkeskoade fan it '[[morse]]' de meastbrûkte letters it ienfâldichst hâlden, by braille nimt de kompliseardens fan de kombinaasjes ta mei it plak yn it alfabet.
De braillepuntjes zijn genummerd: van linksboven naar linksonder 1, 2 en 3; van rechtsboven naar rechtsonder 4, 5 en 6. De puntjes 1, 2, 4 en 5 worden gebruikt voor de letters a t/m j (groep 1). Punt 3 komt erbij voor de letters k t/m t (groep 2) en voor de resterende letters wordt punt 6 erbij gebruikt, behalve voor de letter 'w', die Braille als een tweeklank beschouwde en die hij daarom indeelde bij de bijzondere combinaties: [[tweeklank]]en (zoals de 'ui'), lettercombinaties, letters met accenten, en [[leesteken]]s, waaronder ook [[cursief|cursieven]], hoofdletteraanduiding, cijfers, een herstelteken, dollarteken, enz. Alle combinaties zijn ingedeeld in 7 groepen. Cijfers worden overigens aangeduid door het cijferteken (de puntjes 3, 4, 5 en 6) voor de letters a t/m j te zetten. Een hoofdletter wordt voorafgegaan door een speciaal hoofdletterteken. Afkortingen zoals 'NAVO' kunnen door gebruik van een kapitaalvast teken worden aangeduid met 5 tekens.▼
▲{{wurk}}
▲De braillepuntjesbraillepuntsjes zijnbinne genummerdnûmere: vanfan linksbovenlinksboppe naarnei linksonderlinksûnder 1, 2 en 3; vanfan rechtsbovenrjochtsboppe naarneo rechtsonderrjochtsûnder 4, 5 en 6. De puntjespuntsjes 1, 2, 4 en 5 wordenwurde gebruiktbrÛkt voorfoar de letters a to/m j (groep 1). Punt 3 komt erbijderby voorfoar de letters k to/m t (groep 2) en voorfoar de resterendeoeubleaune letters wordtwurdt punt 6 erbijderby gebruiktbrûkt, behalveútsein voorfoar de letter 'w', diedy't Braille alsas eenin tweeklanktwaklank beschouwdebeskôge en diedy't hijhy daaromdêrom indeeldeyndielde bijby de bijzonderebysûndere combinatieskombinaasjes: [[tweeklanktwaklank]]en (zoalslykas de 'ui'), lettercombinatiesletterkombinaasjes, letters metmei accentenaksinten, en [[leestekenlêsteken]]s, waaronderwêrûnder ookek [[cursiefkursyf|cursievenkursiven]], hoofdletteraanduidinghaadletteroantsjutting, cijferssifers, eenin herstelteken, dollarteken, enzensfh. Alle combinaties zijn ingedeeld inyn 7 groepen. Cijfers worden overigens aangeduid door het cijferteken (de puntjes 3, 4, 5 en 6) voor de letters a to/m j te zetten. Een hoofdletter wordt voorafgegaan door een speciaal hoofdletterteken. Afkortingen zoals 'NAVO' kunnen door gebruik van een kapitaalvast teken worden aangeduid met 5 tekens.
 
== Letters en sifers ==
Opfrege fan "https://fy.wikipedia.org/wiki/Braille"