Noard-Koreä: ferskil tusken ferzjes

'''Noard-KoreaKoreä''' is in lân yn it [[Aazje|East-Aazje]]. De haadstêd is [[Pyongyang]] en de foarsitter fân de folksrepublyk is sûnt [[1994]] [[Kim Jong-Il]].

Noard-KoreaKoreä wurdt begrinzge troch:

* [[Súd-KoreaKoreä]] yn it suden;

Noard-KoreaKoreä omfiemet it noardlike part fan it [[Koreä (skiereilân)|Koreaanske skiereilân]] en in oantal eilannen foar it Aziatyske fêstelân. It lânskip is gruttendiels bercheftich mei piken oant 2744 meter ([[Paektusan]]) heech. Nei it westen ta rint it lân stadichoan ôf en wurdt flakker. Trochdat it berchlân goed 80% fan it totale lân beslacht is it oerflak dat beboud wurde kin, relatyf sjoen, beheind.

Nei de [[Twadde Wrâldkriich]] ferdielden de [[alliearden]] [[KoreaKoreä]] yn in (noardlike) [[Sowjet-Uny|Sowjetrussyske]] en in (súdlike) [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] besettingssône, dy't troch de 38ste breedtegraad skieden waard. Yn [[1948]] kamen yn beide sônes regearings ta stan.

Yn Noard-KoreaKoreä wie it premierskip en de lieding fan de [[Kommunisme|Kommunistyske Parij]] sûnt [[1948]] yn hannen fan [[Kim Il Song]]. Yn [[1972]] waard hy presidint fan de republyk. Sawol mei [[Sina]] (1961) as mei de [[Sowjet-Uny]] (1961; 1967) kamen ferdragen fan freonskip en gearwurking ta stân. De Sineeske troepen dy't Noard-KoreaKoreä stypjen hienen yn de striid tsjin de troepen fan de Feriene Naasjes (sjoch: [[Koreaanske oarlochOarloch]]) en de Súdkoreanen, waarden yn [[1958]] tebek treaun. Noard-KoreaKoreä easke dêrop it fertrek fan de Amerikaanske troepen.

De jierren '90 yn Noard-KoreaKoreä stean foar it grut part yn it teken fan in grutte fiedselkrises dy't tusken de 2 en 3 miljoen libbens kostje sil. De oarsaak foar de krisis is de tebekrinnende stipe troch Sina en de Sowjet-Uny en minne lânbou opbrinsten.

Yn juny 2000 wurde de ekonomyske bannen tusken Noard- en Súd-KoreaKoreä oanhelle, dat ta normalisaasje fan de ferhâldings tusken beide lannen late. Lykwols rekke Noard-KoreauKoreäu fan ein [[2002]] wer yn in ynternasjonaal isolemint troch skeiningen fan it akkoard mei it [[IAEA]].

De Noard-Koreaanske befolking bestiet út de neisieten fan in folk dat oarspronklik yn it noardeastlike part fan [[Aazje]] wenne. KoreaKoreä hat sa goed as gjin etnyske diversiteit. It [[Koreaansk]] is de nasjonale taal.

Offisjeel jildt KoreaKoreä as in lân dêr't frijheid fan godstsjinst hearsket, de praktyk docht lykwols bliken dat religieuze aktiviteiten troch de oerheid swier bestraft wurde. Sifers fan it tal oanhingers fan de ferskillende godstsjinsten binne hjirtroch min te jaan. De wichtichste pre-kommunistyske religieuze tradysjes wurde foarme troch it [[boedisme]], de "[[Gondogyo]]" ("Religy Fan De Himmelse Wei") en it [[kristendom]], dêr't fral it [[Roomsk-Katolike Tsjerke|roomsk-katolisisme]] hiel bot fan oanwêzich wie. De hjoeddeistige haadstêd fan Noard-KoreaKoreä stie eartiids bekend om syn protte tsjerken en kleasters mar yn distiid sitte tsientûzenen kristenen yn strafkampen.

Noard-KoreaKoreä wurdt sjoen as in lân dêr't in earnstige foarm fan [[kristenferfolging]] foarkomt. It besit fan in de bibel of oare religieus materiaal is der strang ferbean. Wa't skuldich befûn wurdt oan it yn besit hawwen fan sokssawat materiaal kin nei konsintraasjekamp stjoerd wurde. Der bestean wol inkele troch de steat goedkarde tsjerken, mar dy wurde allinnich foar propaganda-doeleinden rjochting it bûtenlân brûkt.

[[Kategory:KoreaKoreä]]