Gemysk wapen: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Addbot (oerlis | bydragen)
L Robot: Verplaatsing van interwikilinks. Deze staan nu op Wikidata onder d:q3639228
Yn 'e Wâlden (oerlis | bydragen)
No edit summary
Rigel 1:
[[Ofbyld:LivensPhosgeneTank.jpg|thumb|''Britse [[fosgeen]]-bom út de [[Earste Wrâldoarloch]], fûn by de [[Somme (rivier)|Somme]] yn 2006]]
[[Ofbyld:First Chemical weapons destroyed at JACADS.jpg|thumb|''[[M55 (raket)|M55-raket]] folldfold mei [[Sarin (senuwgas)|Sarin]] wurdt ferneatige yn in Amerikaanse fasiliteit op de [[Johnston (atol)|Johnston-atol]]]]
[[Ofbyld:SarukhTearGas.jpg|thumb|''[[Triengas]]-projektyl'']]
'''Gemyske wapens''' binne net-eksplosive gemyske stoffen dy't brûkt wurde om minsken bûten gefjocht te stellen, te ferwûnjen of te deadzjen. Se wurde ûnderskieden fan [[biologyske wapens]] dy't organismen of toksinen dêrfan ôfkomstich befetsje. (Yn ditit lêste gefal is it ûnderskied alwer wat ûndúdliker).
Foarbylden fan gemyske wapens:
 
Rigel 13:
* [[ynkapasitantsia]]
* [[yrritantsia]]
* [[mosterdgasmostergas]]
* [[pepperspray]]
* [[triengas]]
Rigel 22:
Gifgas waard net foar it earst yn de [[Earste Wrâldoarloch]] brûkt, mar al yn de tiid fan de [[Aldheid]]. De [[Perzen]] soenen by in belis fan it plak Dura oan de rivier de Eufraat de [[Romeinske leger|Romeinen]] fergiftige hawwe mei pek en swervel yn it jier 256. <ref>[http://www.nrc.nl/wetenschap/article2127935.ece/Perzen_bestookten_Romeinen_met_gas]. NRC, Ferzje per 10 feb 2009 11:43.</ref>
 
Yn de [[Earste Wrâldoarloch]] waarden foar it earst gemyske wapens brûkt. [[Gloargas]] waard ferspriedeferspraat troch de rinfuorgen en koste oan in soad soldaten it libben.
 
Yn 1925 hawwenhawwe Spanje en Frankryk, tsjin in inkele moannen dêrfoar sluten ferdrach yn, mei help fan Dútslân [[mosterdgasmostergas]] ynsetten tsjin de befolking fan de koart dêrfoar útroppen [[Rif-republyk]] yn Marokko.<ref>[http://www.nrcboeken.nl/recensie/marokko-als-proeftuin-voor-duits-gifgas Giftgas gegen Abd el Krim. Deutschland, Spanien und der Gaskrieg in Spanisch-Marokko 1922-1927 door Rudibert Kunz en Rolf-Dieter Muller Rombach en Co 1990,IBN 3 7930 0196 2]</ref>
Yn 1934 dienen de Italjanen itselde mei [[Etioopje]].
 
Sûnt dy tiid binne hieltiten nije, potinsjeel effektivere gemyske wapens ûntwikkele, lykas [[mosterdgasmostergas]] en [[senuwgas]]sen (as bygelyks [[Sarin (senuwgas)|Sarin]]). Der binne ek foarmen dy't allinnich bûten gefjocht stelle: [[triengas]], [[spuigas]], [[pepperspray]].
 
Yn de [[oarloch Iran-Irak]] binne troch beide partijen gemyske wapens brûkt. [[Irak]] hat letter ek gemeyskegemyske wapens brûkt tsjin de [[Koerden]] yn eigen lân.
 
Yn [[1925]] waard it [[Protokol fan Genève]] ûndertekene, wat in ferbod op it brûken fan gemyske wapens ynstelde. Letter is dat útwreide nei oare massaferneatigingswapens.<br /> Mei it [[Fedrach gemyske wapens|gemyske wapensferdrachwapenferdrach]] waard produksje en ûntwikkeling fan gemysk wapens wrâldwiid strafber steld. Boppedat moasten ûnder ditdat ferdrach alle gemyske wapens ferneatige wurde. De [[OPCW]], in autonome ynternasjonale organisaasje fêstige yn [[DenDe Haach]], kontrolearret op de wrâldwide neilibbing fan it ferdrach.
 
== Gemyske en biogemyske wapens ==