Galearius: ferskil tusken ferzjes

[[Ofbyld:Galerius follis.jpg|right|thumb|200px|Munt fan GaleriusGalearius]]

'''GaleriusGalearius''', folút '''Gajus Galearius Falearius Maksimianus''' ([[Latyn]]: '''Gaius Galerius Valerius Maximianus'''; (± [[250]] - [[maaie]] [[311]]), wie [[Romeinske keizers|Romeinske]] keizer fan van [[1 maaie]] [[305]] oant maaie 311.

GaleriusGalearius wie fan boerekomôf en kaam út [[Illyrikum]]. Syn krekte bertedatum is net bekend, mar wurdt skatten op om-ende-by 250, omdat er er al ûnder [[Aurelianus]] tsjinne yn it leger. As jongfeint wie GaleriusGalearius skieppehoeder, krektas syn heit. Hy gong yn it leger en wie soldaat. Fan syn eardere libben foardat er beneamd wurdt ta [[Caesar (titel)|Caesar]] is fierders neat bekend. Op [[1 maart]] [[293]] wurdt er troch [[Diokletianus]] ta Caesar beneamd. Hy ferlit syn frou en trout op 'e nij mei [[Faleria]], de dochter fan Diokletianus.

As Caesar fiert GaleriusGalearius in oantal krigen. Yn [[294]] fjochtet er yn [[Egypte]], en yn de jierren dernei tsjin de [[Perzen]]. Hy slagge deryn har kening [[Narses (kening)|Narses]] in neidielige frede op te lizzen, de [[Frede fan Nisibis (297)]]. Yn [[303]] hawwe der yn it [[Romeinske ryk]] in soad kristenenferfolgings west dy't nei alle gedachten troch GaleriusGalearius ynset waarden.

[[Ofbyld:Thessaloniki-Arch of GaleriusGalearius (eastern face).jpg|thumb|left|250px|De [[bôge fan GaleriusGalearius]] yn [[ThessalonikyTessaloniky]].]]

Op [[1 maaie]] [[305]] geane keizer Diokletianus en meikeizer [[Maksimianus]] ôf en wurdt Diokletianus opfolge troch GaleriusGalearius en Maksimianus troch [[Konstantius Klorus]]. De nije Caesar fan GaleriusGalearius wurdt syn neef [[Maksiminus II Daia]] (in soan fan in suster fan GaleriusGalearius), en in goede freon fan GaleriusGalearius [[Severus II]] wurdt yn it westen Caesar.

Al gau ûntsteane der problemen yn it ryk as yn [[306]] [[Konstantius KlorusKloarus]] komt te stjerren by in fjildtocht tsjin de [[Pikten]] yn [[Brittanje]]. De opfolging rint folslein oars as de keizers earder ôfpraat hiene as it leger de soan fan Konstantius, [[Konstantyn de Grutte]] fuort as keizer ferklearret. GaleriusGalearius lit dat net samar gewurde en beneamt Severus as keizer yn it westen. Om de boel del te bêdzjen nimt Konstantyn genoegen mei it Caesarskip.

De hiele situaasje wurdt noch yngewikkelder as yn [[oktober]] dat jier ek de soan fan de eardere keizer Maksimianus, [[Maksentius]] him yllegaal ta keizer ferklearje lit yn de haadstêd [[Rome (stêd)|Rome]]. GaleriusGalearius beweecht Severus der mei in leger op ôf te gean, mar dy syn leger wurdt lykwols troch Maksentius omkocht. Severus naait út en wurdt letter dea makke. GaleriusGalearius besiket syn dea te wreken, mar dat plan mislearet.

Yn [[308]] wurdt besletten dat Severus opfolge wurde sil troch [[Lisinius]], in oare freon fan GaleriusGalearius. Ek Konstantyn en Maksiminus Daia wurde no ta keizer makke. De eardere keizer Maksimianus, dy't op in twadde legitime termyn hope hie, krige dizze net.

Dêrnei docht GaleriusGalearius it 'rêstich oan'. Hy komt yn [[maaie]] [[311]] op natuerlike wize oan syn ein. Maksiminus II Daia folge him op as keizer yn it easten.

* [http://www.roman-emperors.org/galerius.htm {{aut|M. DiMaio Jr.}}, art. GaleriusGalearius (305-311 A.D.), yn ''DIR'' (1996).]