Hamlet: ferskil tusken ferzjes

'''''Hamlet, Prins fan Denemark''''', yn it oarspronklike [[Ingelsk]]: '''''Hamlet, Prince of Denmark''''', is in [[trageedzje]] fan 'e hân fan 'e wiidferneamde [[Ingelân|Ingelske]] [[skriuwer]] en [[dichter]] [[William Shakespeare]], dy’t er earne yn 'e perioade [[1600]]-[[1602]] skreaun hawwe moat. It ferhellet fan 'e foarfallen oan it [[Denemark|Deenske]] hof as prins Hamlet thúskomt nei lang om utens west te hawwen en ûntdekt dat syn heit, de eardere kening, fermoarde is troch syn omke, dy't no op 'e troan sit. ''Hamlet'', sa't de titel fan it stik yn 'e regel ôfkoarte wurdt, is nei gedachten it bekendste toanielstik fan Shakespeare, dat noch altiten rûnom opfierd wurdt. It hat withoefolle steande útdrukkings yn 'e Ingelske taal yntrodusearre, lykas ''the undiscovered country'' ("it ûnûndutsen lân"; de dea), ''conscience doth make cowards of us all'' ("ús gewisse makket ús allegear ta lêferts"), en de gauris oanhelle wurden ''to be or not to be, that’s the question'' ("bestean of net bestean, dat is de fraach"; út akte III, sêne 2). De earste [[Frysk]]e oersetting waard yn [[1925]] makke troch [[Teatse Eeltsje Holtrop]].

 

 

Yn 'e ferzje fan Grammatikus is de Ingelske perioade fierder útwurke, en Amleth giet ek wer werom nei Ingelân dêr't er noch in twadde tsjinstanner fynt. It ferhaal fan Shakespeare is dúdlik koarter, mar noch altiten aardich oan 'e lingte. Der moat oannommen wurde dat Shakespeare dat ek wist, mar it net feroarje koe of woe. Om't der net in soad bekend is oer wat Shakespeare die yn 'e tiid dat er Hamlet skreau, is wol útsteld dat er doedestiden wier it Deenske hof besocht hat en dat yn it ferhaal in wiere Deenske trageedzje ferhoalen sit. Der binne lykwols net in protte bewizen foar.

 

It Deenske hof wie yn Shakespeare syn tiid fêstige op 'e doe noch nije Kroanboarch yn [[Helsingor]]. De Kroanboarch bestiet noch altyd en elts jier wurdt der in rige opfierings fan ''Hamlet'' holden.

It toanielstik spilet yn Elsinore, Denemark. Prins Hamlet is de soan fan kening Hamlet, dy’t twa moanne ferlyn stoarn is. Claudius, de broer fan de kening, hat de troan fan Denemark bestige en hy is al rillegau nei de begraffenis troud mei syn skoansuster, de widdo Gertrude. De jonge Hamlet kin mar net begripe hoe't syn mem sa fluch wertrouwe kin en hy fermoedet dat syn omke syn heit deadien hat om sels kening wurde te kinnen.

 

Op in nacht ferskynt de geast fan 'e heit oan Hamlet en fertelt him dat hy yndie fermoarde is troch Claudius. Dy hat nammentlik gif yn syn ear getten doe’t er lei te sliepen. De geast ropt Hamlet op om wraak te nimmen op syn moardner, mar syn mem, Gertrude, moat er gewurde litte, want dy is ûnskuldich.

 

 

Yn 'e tuskentiid is Laertes, de soan fan Polonius, út [[Frankryk]] wei kaam en ek nei Denemark reizge om 'e dea fan syn heit te wreken. Ophelia, syn suster, is gek wurden fan fertriet fanwegen de moard op har heit troch har frijer Hamlet. Se falt yn it wetter en ferdrinkt. Of hat se faaks harsels tekoart dien? Laertes en Hamlet komme inoar tsjin op Ophelia har begraffenis.

 

 

== Neifolgers ==

== Keppeling om utens ==

* [http://www.hyperhamlet.unibas.ch/ HyperHamlet] - research project at the University of Basel (English)

{{boarnen|boarnefernijing=

* {{Aut|Shakespeare, William}}, ''Hamlet, Prins fen Denemarken'' (oers. Teatse Eeltsje Holtrop), Dokkum, 1925 (D.J. Kamminga), sûnder ISBN.

* {{Aut|Shakespeare, William}}, ''De Trageedzje fan Hamlet, Prins fan Denemarken'' (oers. Bouke Oldenhof), Ljouwert, 1996 (Tryater), ISBN 9 07 53 66 051.

* {{Aut|Shakespeare, William}}, ''Hamlet'' (oers. Tryntsje van der Zee; bew. Bernadette Lieffering), Ljouwert, 2004 (St.U.F.T.), sûnder ISBN.

}}