It Lytse Famke mei de Swevelstokken: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
ynfoboks |
|||
Rigel 1:
{{Literatuer
[[File:Bertall ill La Petite Fille et les allumettes.png|thumb|225px|''It Lytse Famke mei de Swevelstokken'', Bertall.]]▼
| ôfbylding =
| ôfbyldingstekst =
| ôfbyldingsbreedte =
| titel = ''It Lytse Famke mei de Swevelstokken''
| oarspr. titel = ''Den Lille Pige med Svovlstikkerne''
| auteur = [[Hans Christian Andersen]]
| taal = [[Deensk]]
| foarm = [[koart ferhaal]]
| sjenre = [[mearke]]
| skreaun =
| 1e publikaasje = [[1845]], [[Kopenhagen]]
| 1e opfiering =
| oarspr. útjouwer = [[C.A. Reitzels Forlag]]
| rige =
| foarich diel =
| folgjend diel =
| bondel = ''Nye Eventyr: Andet Bind: <br> Anden Samling''
| prizen =
| ISBN =
| Fryske titel = ''It Lytse Famke mei <br> de Swevelstokken''
| publikaasje = [[1943]], [[Assen]]
| útjouwer = Van Gorcum & Co.
| oersetter = [[Douwe Tamminga]]
| prizen oers. =
| ISBN oers. =
}}
'''''It Lytse Famke mei de Swevelstokken''''', yn it oarspronklike [[Deensk]]: '''''Den Lille Pige med Svovlstikkerne''''' ([[Nederlânsk]]: ''Het Meisje met de Zwavelstokjes''), is in [[mearke]] fan 'e hân fan 'e grutte njoggentjinde-ieuske [[Denemark|Deenske]] [[skriuwer]] en [[dichter]] [[Hans Christian Andersen]] ([[1805]]-[[1875]]). It waard foar it earst útjûn yn desimber [[1845]], yn 'e ''Dansk Folkekalender for 1846'' ("Deenske Folkskalinder foar 1846"). Yn [[1848]] waard it werútjûn as ûnderdiel fan 'e samling ''Nye Eventyr: Andet Bind: Anden Samling'' ("Nije Mearkes: Oarde Bân: Oarde Samling"), yn 'e mande mei fiif oare mearkes (''It Ald Hûs'', ''De Wetterdrip'', ''[[De Lokkige Famylje]]'', ''It Ferhaal fan in Mem'' en ''De Krage''). ''It Lytse Famke mei de Swevelstokken'' is ien fan Andersen syn bekendste mearkes en waard yn [[1943]] troch [[Douwe Tamminga]] oerset nei it [[Frysk]] as ûnderdiel fan 'e bondel ''[[Andersen's Folksforhalen en Mearkes]]''.
==Ynhâld==
Yn ''It Lytse Famke mei de Swevelstokken'', dat eins mear in [[koart ferhaal]] as in mearke is, wurdt ferteld hoe't op in kâlde, ûnlijige [[âldjiersjûn]] in earm lyts famke noch altiten besiket om har [[swevelstok]]ken (foarrinners fan 'e [[lúsjefers]]prikjes) oan 'e man te bringen, al hat se de hiele dei noch net ien ferkocht. Hoewol't hja bleatfoets yn 'e snie is en dy deis noch gjin hap iten hân hat, doar se net nei hûs ta, want as se dêr oansetten komt sûnder in sint fertsjinne te hawwen, sil har heit har perfoarst op 'e hûd jaan. Dat se siket in hoekje tusken twa huzen op, dêr't se wat beskûl foar de wyn hat en dêr giet se sitten. Fanwegen de kjeld beslút se op 't lêst ien fan 'e swevelstokken oan te stekken. Yn it ljocht fan it flamke sjocht se in hjit opstoke kachel dêr't se har oan waarmje kin. As de swevelstok útgiet, stekt se nijenien oan en sjocht in gastmiel foar har klear stean. De trêde toant har in prachtich fersierde krystbeam en de fjirde lit har har âld beppe sjen, no al skoften wei, dy't de iennichste wie dy't ea goed foar har west hat. Om't se beppe net wer kwyt wol, stekt se dêrop alle oerbleaune swevelstokken yn ien kear oan. Dan sjocht se hoe't har beppe op har ta komt en har út 'e snie tilt en meinimt nei de himel. De oare deis wurdt yn it hoekje tusken de beide huzen har deaferzen lykje fûn.▼
Yn ''It Lytse Famke mei de Swevelstokken'', dat eins mear in [[koart ferhaal]] as in mearke is, wurdt ferteld hoe't op in kâlde, ûnlijige [[âldjiersjûn]] in earm lyts famke noch altiten besiket om har [[swevelstok]]ken (foarrinners fan 'e [[lúsjefers]]prikjes) oan 'e man te bringen, al hat se de hiele dei noch net ien ferkocht. Hoewol't hja bleatfoets yn 'e snie is en dy deis noch gjin hap iten hân hat, doar se net nei hûs ta, want as se dêr oansetten komt sûnder in sint fertsjinne te hawwen, sil har heit har perfoarst op 'e hûd jaan.
▲[[File:Bertall ill La Petite Fille et les allumettes.png|thumb|
▲
==Adaptaasjes==
Andersen skreau syn mearke nei oanlieding fan in tige populêre houtfyk fan in earm bern dat swevelstokken ferkeapet, fan 'e Deenske [[keunstner]] [[Johan Thomas Lundbye]], dy't as yllústraasje tsjinne foar in kalinder fan [[1843]]. Mar de úteinlike foarm en ôfrin fan it ferhaal hawwe grif te krijen mei it bekende stribjen fan Andersen, dy't sels yn djippe earmoede opgroeid wie, nei ferbettering fan 'e maatskiplike posysje fan 'e earmen. Sûnt de earste útjefte yn 1845 is ''It Lytse Famke mei de Swevelstokken'' adaptearre ta in ferskaat oan oare media, lykas [[film]], [[animaasje]], [[muzyk]] en sels in [[fideospultsje]]. De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] skriuwer [[Gregory Maguire]] wreide in eardere werfertelling fan ''It Lytse Famke mei de Swevelstokken'', yn 'e foarm fan in koart ferhaal, yn [[2009]] út ta in folsleine [[roman]], titele: ''Matchless: A Christmas Story'' (''matchless'' kin sawol betsjutte "sûnder gelikens" as "sûnder lúsjefers").
==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://en.wikisource.org/wiki/The_Little_Match_Girl ''It Lytse Famke mei de Swevelstokken'' op ''Wikisource'']
{{boarnen|boarnefernijing=
* {{Aut|Andersen, Hans Christian}}, ''Andersen's Folksforhalen en Mearkes'', Assen, 1943 (Van Gorcum & Comp. N.V. Utjowers), sûnder ISBN-nûmer.
----
Foar sekundêre boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/The_Little_Match_Girls ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|The Little Match Girl}}
}}
<!--Sortearje op "Lits" is gjin typflater, mar in manear om de titel yn 'e kategoryen op alfabet te krijen-->
[[Kategory:
[[Kategory:
[[Kategory:Mearke]]
[[Kategory:Fryske oersetting|Litse Famke mei de Swevelstokken, It]]▼
[[Kategory:Deenske literatuer]]
| |||