Lisinius: ferskil tusken ferzjes

'''LiciniusLisinius''', (folút yn it LatynskLatyn: ''ValeriusFalerius Licinianus Licinius'' (likernóchlikernôch [[265]] - [[lentemaitiid]] [[325]]) wie [[List fan Romeinske keizers|keizer fan Rome]] fan [[11 novimber]] [[308]] oant [[19 septimber]] [[324]]. Hy regearde oer it eastlike ryksdiel fan it Romeinske ryk en wurdt sjoen as de grutste tsjinstanner fan [[Konstantyn de Grutte]].

Lisinius kaam út in famyljelaach fan boeren dy't ôfkomstich wienen út [[Daasja]]. Hy wie kriichsmaat en freon fan keizer [[Galerius]]; yn [[297]] die er mei oan in ekspediesje fan himekspedysje tsjin de [[Perzen]]. Nei de dea fan [[Severus II]], dy't troch Galerius nei it westen stjoerd waard om de opstân fan [[Maksentius]] del te sleanslaan, mar derdêr sels sneuvele yn de striid, waard Lisinius syn wetlike opfolger op [[11 novimber]] [[308]]. Hy kriegkrige de Romeinske provinsjes [[ThraasjeTraasje]], [[Pannoonje]] en [[Illyrikum]] tawezentawiisd om te bestjoerebestjoeren.

Oars danas fan him ferwachte waard bemouidebemuoide Lisinius him net mei Maksentius. Nei de dea fan Galerius yn [[311]] ferdieldeferdielden Lisinius en [[Maksiminus II Daia]] syn gebieden ûnder inoarûnderling. Maksiminus koesterdehie lykwols wrok tsjin Lisinius, omdat hydy, in tsjinstelling ta Lisinius, net offisieeloffisjeel ta keizer beneamd waard. It kaam tusken beide net ta in kriich. De [[Bosporus]] fungearefungearre as grins.

Op [[28 oktober]] [[312]] fersloech [[Konstantyn de Grutte]], dy't tegearre mei Lisinius ta keizer beneamd wie, de [[usurpator]] Maksentius. Lisinius boaske mei de suster fan Konstantyn, Konstantia. Sy krige in soan, dy't [[Licinius II|ValeriusFalerius Licinianus Licinius]] neamd waard.

Dizze ûntwikkelings koe de tredde hearserhearsker yn it Romeinske ryk, Maksiminus II Daia, net bekoare. Hy wie lulklilk op Lisinius, omdat er him ferbûn hie mei Konstantyn en dat sadwaande Maksentius útskakeleútskeakele wie. Maksiminus stjoerde sysyn troepen fuortendalikfuortendaliks de Bosporus oer en foel Lisinius oan. MakximinusMaksiminus naam yn april [[313]] nei in belegering fan 11 deidagen de stêd [[Byzantium]] yn, mar koart derneidêrnei op [[30 april]] waard Maksiminus lykwols troch Lisinius ferslein yn de [[Slach by Adrianopel (313)|Slach by Adrianopel]]. DerneiDêrnei waard Maksiminus noch in kear ferslein, mar diskear foargoed. Net lang derneidêrnei stjerretstjert Maksiminus en einige de striid.

Alhoewol't Konstantyn en Lisinius troch famyljebannen meiinoarmei inoar ferbûn wienen, ûnstieûntstienen der lykwols spanningsspanningen omdat beide it allinnich foar it sizzen woene hawwe woenen. De krekte oanlieding is net mear bekend, mar op [[8 oktober]] [[314]] kaam it ta in oarloch tusken beide keizers. De slach dy't plakfûn einige yn it foardiel fan Konstantyn, mar it wie in [[pyrrhusoerwinning]]. Beide legers wienen útputôfmêde troch de striid en der waard in soartmintsoartemint staaktstaak-it-fjoerenfjurjen sletten.

Yn de jierenjierren fan weapenstilstânwapenstilstân (tusken 314-317) bemoeidebemuoiden de keizers harrenhar net meiinoarmei inoar. BeideBeiden wienewienen dwaande mei it fierefieren fan fjildtochten tsjin de [[Germanen]], mar it kin ek west hawwe dat beide bezigdwaande wienewienen mei it fersterkenfersterkjen fan it leger om de oare teferslaan kinnete fersleinkinnen.

Begjin [[317]] kaam it wer ta in striid tusken beide legers: yn de slachSlach by Mardia waard Licinius opneiopnij troch Konstanyn ferslein. Diskear wie de nederlaach folle grutter en moast Lisinius him dellizze by thede easken fan KonstanynKonstantyn. Lisinius mogtmocht keizer bliuwe (moglikmooglik tanksy syn frou), mar moast wol in part fan syn grûnbesit ôfstean oan Konstantyn. En ek wiewied derer twongetwongen om syn meikeizer [[Falens]] te eksekutereneksekutearjen.

In skoftlangskoft hearstehearske der frede, mar yn [[312]] brutzbruts der alwer in konflikt út. Diskear wie erder ferskil infan opfetting oer it kristlik leauwen en woe Konstantyn in ekspedysje fiere tjsintsjin de Goaten yn ThraasjeTraasje. Lisinius hie in oantal wetten ynfoereynfierd derdêr't Konstantyn him lulklilk oer makke. enEn oarsom wie Lisinius fan betinken dat Konstantyn syn fjildtochfjildtocht in ynmengingynminging wie op syn grûngebiet. De relaasje ferslechterewaard hieltyd mearminder en fanôffan [[324]] ôf wie der wer oarloch. Lisinius leedferlear de iene nederlaach nei de oarhieltyd en waard de dei nei syn lêste nederlaach op [[18 septimber]] twongen ôf te tredetreden. In heal jier letter waard er troch Konstantyn ta dea brochtdeamakke.

*[http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf202.ii.iv.iv.html Socrates Scholasticus, ''Hist. eccl.'' IV.] (trad. P. Schaff - H. Wace) (EngelsIngelsk)