De ferzje fan 25 mai 2017 om 00.50 wizigje Ieneach fan 'e Esk (oerlis \| bydragen) Rjochte-útfurders, Behearders 234.287 edits No edit summary ←Toan eardere ferskillen		De ferzje fan 31 jul 2018 om 17.48 wizigje weromsette Ieneach fan 'e Esk (oerlis \| bydragen) Rjochte-útfurders, Behearders 234.287 edits red hiele side + oanf út Nije Ensyklopedy fan Fryslân Neikommende ferskillen →
Rigel 1: {{Persoan algemien '''Sibrandus Leo''' (?[[1528]] of [[1529]] - [[proasdij]] Cusemer by [[Oldekerk]], [[1583]]) wie in [[Frysk]] [[skiedskriuwer]]. ▼ \| ôfbylding = \| ôfbyldingstekst = \| ôfbyldingsbreedte = \| echte namme = Sibrand Liuwes \| oare namme(n) = \| nasjonaliteit = [[File:Banner_of_the_Holy_Roman_Emperor_with_haloes_(1400-1806).svg\|border\|20px]] [[Hillige Roomske Ryk\|Roomsk-Dútsk]] \| berne = [[1528]] of [[1529]] \| berteplak = [[Ljouwert (stêd)\|Ljouwert]] ([[Fryslân]]) \| stoarn = [[1583]] \| stjerplak = [[Oldekerk]] ([[Grinslân]]) \| etnisiteit = [[File:Frisian flag.svg\|border\|20px]] [[Westerlauwerske Friezen\|Frysk]] \| regionale identiteit = \| berop/amt = [[pastoar]] \| aktyf as = [[skiedskriuwer]], [[geograaf]] \| jierren aktyf = ±[[1560]] – [[1583]] \| reden bekendheid = \| bekendste wurk(en) = ''Chronica Abbatum <br>   Lidlumensium et Orte <br>   Sancti Marie'' \| prizen = \| webside = }} ▲'''Sibrandus Leo''' (?wierskynlik [[berne]] as: '''Sibrand Liuwes'''; [[Ljouwert (stêd)\|Ljouwert]],<ref>{{NEfF\|2397}}</ref> [[1528]] of [[1529]] -– [[proasdij]] ~~Cusemer~~Kuzemer by [[Oldekerk]] ([[Grinslân]]), [[1583]]) wie in [[Frysk]] [[skiedskriuwer]] en [[geograaf]]. ==Libben== Sibrandus Leo waard yn [[1528]] of [[1529]] [[berne]] yn 'e [[Fryslân\|Fryske]] [[haadstêd]] [[Ljouwert (stêd)\|Ljouwert]], wierskynlik as Sibrand Liuwes. Hy krige syn foarming (mei û.o. [[Suffridus Petrus]]) op 'e [[Latynske skoalle]] yn syn berteplak, en dêrnei op in [[kleaster]]skoalle. Yn [[1545]] died er mei sechstjin of santjin [[jier]] nammentlik as [[kanunnik]] syn yntree yn it [[Premonstratinzers\|premonstratinzer]] [[Kleaster Mariëndal]] (by it hjoeddeiske [[Kleaster-Lidlum]], dat dernei ferneamd is). Nei't er dêr ta [[preester]] wijd wie, stied er as [[pastoar]] yn 'e [[doarp]]en [[Menaam]] en [[Berltsum]]. Under de [[Reformaasje]] bleau Sibrandus Leo it [[roomsk-katolisisme\|roomske]] [[leauwe]] trou, ek al ferkearde er in grut diel fan syn [[libben]] yn [[humanisme\|humanistyske]] fermiddens, dêr't syn [[histoarysk\|skiedkundige]] belangstelling foar 't neist oanfitere waard. Yn [[1580]], doe't de [[kalvinisme\|kalvinisten]] Fryslân ûnderwilens stevich yn 'e besnijing krigen hiene, teach Sibrandus Leo fanwegen syn leauwe nei de [[Grinzer Ommelannen]], dy't foar in part noch yn [[Spanje\|Spaanske]] (roomske) hannen ferkearden. Neffens syn [[freon]] Suffridus Petrus soed er dêr yn 'e [[proasdij]] Kuzemer, by [[Oldekerk]], yn [[1583]] [[ferstoarn]] wêze. ==Wurk== Sibrandus Leo is benammen bekend om syn saneamde 'Pauwekaart', in [[lânkaart]] dy't tanksij it bykaartsje fan [[Joachim Hopper]] jildt as de earste [[histoarysk]]-[[geografy]]ske kaart fan Fryslân. Dy lânkaart waard yn [[1579]] publisearre as ûnderdiel fan 'e [[Orteliusatlas]]. Fierders skreau Sibrandus Leo ek (yn it [[Latyn]]) de ''Chronica Abbatum Lidlumensium et Orti Sancte Marie'' ("Kronyk fan 'e Abten fan Lidlum en Mariëngaarde"). Dêryn sammele er yn opdracht fan syn eigen abt [[Joannes Geelmuiden]] troch him oerskreaune kopyen fan eardere [[hilligelibben]]s fan [[abt]]en fan 'e Fryske kleasters [[Kleaster Mariëndal\|Mariëndal]], by [[Kleaster-Lidlum]], en [[Kleaster Mariëngaarde\|Mariëngaarde]], by [[Hallum]] (wêrunder de ''[[Vita Fretherici]]'', oer [[Freark fan Hallum]]). Dit wurk foltôge Sibrandus Leo yn [[1575]]. Hoewol't yn it Fryslân fan 'e Reformaasje sokke wurken yn 'e [[1580]]-er jierren hast allegearre ferneatige waarden as 'paapske ôfgoaderij', bleau de ''Chronica Abbatum Lidlumensium et Orti Sancte Marie'' bewarre trochdat dizze [[kodeks]] yn 'e [[Keninklike Bibleteek (Belgje)\|Keninklike Bibleteek]] yn [[Brussel]] bedarre.<ref>{{Aut\|Bruinsma, Klaas}}, ''Ynlieding'' ta ''It Libben fan Freark fan Hallum'', Blauhûs, 2018 (Utjouwerij DeRyp), ISBN 978-9 08 15 81 899, s. 7.</ref> ~~== Skiednis ==~~ Sibrandus Leo krige syn foarming (mei [[Suffridus Petrus]]) op de [[Latynske skoalle]] yn [[Ljouwert (stêd)\|Ljouwert]] en dêrnei op in kleasterskoalle. Hy treedt yn it premonstratinzer kleaster Mariëndal, [[Kleaster Lidlum]] as kannunik. Dêrnei wurdt er pryster en pastoar yn [[Menaam]] en [[Berltsum]]. Dit wurk waard yn [[1929]] foar it lêst yn syn gehiel útjûn troch [[G.A. Wumkes]]. Yn [[2001]] kaam it diel fan 'e kodeks dat de abten fan it Kleaster Mariëngaarde oanbelange op 'e nij út yn 'e oarspronklike Latynske [[tekst]] ûnder [[redaksje]] fan [[H.Th.M. Lambooij]] e.o. as ''Vitae Abbatum Orti Sancte Marie''.<ref>[https://www.hvnf.nl/2008/07/dr-lambooij-publiceert-weer-over-kloosterleven/ ''Dr. Lambooij Publiceert Weer over Kloosterleven'', op 'e webside fan 'e Histoaryske Feriening Noardeast-Fryslân'', 8 july 2008.]</ref> Fierders ferskynde yn [[2018]] fan 'e hân fan [[Klaas Bruinsma (oersetter)\|Klaas Bruinsma]] in [[Frysk]]e [[oersetting]] fan 'e ien fan 'e hilligelibbens, ''[[It Libben fan Freark fan Hallum]]''. It wie Bruinsma syn bedoeling dat teminsten noch trije oare hilligelibbens út 'e kodeks apart ferskine soene.<ref>{{Aut\|Vries, Sietse de}}, ''Lêzen Wurdt foar de Happy Few'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 6 july 2018, bylage ''Freed'', s. 8-9.</ref> Hy ferkeart yn in humanistyske fermiddens, dêr't histoaryske en skiedkundige belangstelling stimulearre west hawwe sille. Bekend is syn kaart fan [[Fryslân]] yn de Ortelius atlas ([[1579]]). Troch Sibrandus waard in kronyk skreaun oer it kleaster '' Vitae abbatum in Mariëngaarde et Lidlum''; it lêst útjûn troch [[G.A. Wumkes]] yn [[1929]]. {{boarnen\|boarnefernijing= <references/> * {{Aut\|H.Th.M. Lambooij}} - ''Sibrandus Leo en zijn abtenkronieken van de Friese premonstratenzerkloosters Lidlum en Mariëngaarde. Een nadere studie, editie en vertaling.'' Utjouwer Verloren.▼ ---- * [http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=39832 Frysk Deiblêd oer it boek fan Lambooij] * {{EvF\|Sibrandus Leo}} ▲* {{Aut\|H.Th.M. Lambooij}} -, ''Sibrandus Leo en ~~zijn~~Zijn ~~abtenkronieken~~Abtenkronieken van de Friese ~~premonstratenzerkloosters~~Premonstratenzerkloosters Lidlum en Mariëngaarde.: Een ~~nadere~~Nadere ~~studie~~Studie, ~~editie~~Editie en ~~vertaling.~~Vertaling'', ~~Utjouwer~~Hilversum, 2008 (Utjouwerij Verloren), ISBN 978-9 08 70 40 079. * {{NEfF\|2397}} }} ~~{{DEFAULTSORT:Sibrandus, Leo}}~~ [[Kategory:Frysk pastoar]] [[Kategory:Roomsk-katolyk preester]] [[Kategory:Frysk skiedkundige]] [[Kategory:Frysk geograaf]] [[Kategory:Frysk publisist]] [[Kategory:Persoan berne yn ~~Fryslân (berteplak ûnbekend)~~Ljouwert]] [[Kategory:Persoan berne yn 1528]] [[Kategory:Persoan berne yn 1529]]

Sibrandus Leo: ferskil tusken ferzjes