Foar Helen

Foar Helen, yn it oarspronklike Ingelsk: To Helen, is in gedicht fan 'e hân fan 'e ferneamde Amerikaanske skriuwer, dichter, redakteur en literatuerkritikus Edgar Allan Poe (1809-1849). It is in oade op Jane Stanard, de mem fan in jeugdfreon fan 'e dichter, en bestiet út trije kûpletten fan elts fiif fersregels. It waard foar it earst publisearre yn 1831, yn 'e bondel Poems, by Edgar A. Poe, en yn 1836 werprinte yn it tydskrift The Southern Literary Messenger. Yn 1845 beseach Poe it gedicht op 'e nij, en brocht er ferskate lytse en in pear gruttere feroarings oan. De grutste (en bekendste) dêrfan wie it feroarjen fan 'e regels "To the beauty of fair Greece, / and the grandeur of old Rome" ta "To the glory that was Greece, / and the grandeur that was Rome". De Fryske oersetting fan To Helen, fan Klaes Dykstra, datearret út 1949.

Foar Helen
algemiene gegevens
oarspr. titel	To Helen
auteur	Edgar Allan Poe
taal	Ingelsk
foarm	poëzij
sjenre	lyrysk gedicht
1e publikaasje	1831, New York
oarspr. útjwr.	Elam Bliss
bondel	Poems, by Edgar A. Poe
oersetting nei it Frysk
Fryske titel	Foar Helen
publikaasje	1949, yn De Tsjerne
oersetter	Klaes Dykstra

Ynhâld

Yn it gedicht besjongt Poe de skientme fan "Helen", dêr't er mooglik mei ferwiisde nei Helena, de Grykske goadinne fan it ljocht, of, like wierskynlik, nei Helena fan Troaje, wa har skientme oft neffens Homêros ommers de úteinlike oanlieding wie ta de njoggenjierrige Trojaanske Oarloch. Ek neamt er de najaden (of wetternimfen), en komt de namme Psyche op 't aljemint. Psyche wie in tsjeppe prinsesse dy't de minneresse fan 'e leafdesgod Kupido waard; de agate lamp ("agatene lampe") ferwiist nei it foarfal wêrby't Psyche úteinlik de wiere identiteit fan har frijer ûntdiek.

Tekst

It grêf fan Jane Stanard, yn Richmond, yn Firginia.

oarspronklike tekst, út 1831

op 'e nij besjoene tekst, út 1845

Helen, thy beauty is to me Like those Nicean barks of yore, That gently, o'er a perfum'd sea, The weary way-worn wanderer bore To his own native shore. On desperate seas long wont to roam, Thy hyacinth hair, thy classic face, Thy Naiad airs have brought me home To the beauty of fair Greece, And the grandeur of old Rome. Lo! in that little window-niche How statue-like I see thee stand! The folded scroll within thy hand — A Psyche from the regions which Are Holy land!

Helen, thy beauty is to me Like those Nicean barks of yore That gently, o'er a perfumed sea, The weary, way-worn wanderer bore To his own native shore. On desperate seas long wont to roam, Thy hyacinth hair, thy classic face, Thy Naiad airs have brought me home To the glory that was Greece, And the grandeur that was Rome. Lo, in yon brilliant window-niche How statue-like I see thee stand, The agate lamp within thy hand, Ah! Psyche, from the regions which Are Holy Land!

Fryske oersetting

De Fryske oersetting fan To Helen ferskynde yn 1949 ûnder de titel Foar Helen yn it literêr tydskrift De Tsjerne. De fertaling wie fan 'e hân fan taalkundige Klaes Dykstra (1924-1997), dy't bygelyks ek it boek Dit Is it Jier, fan Frederick Feikema Manfred yn it Frysk oersette.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Poe, Edgar Allan, Foar Helen (oers. Klaes Dykstra), yn: De Tsjerne, jiergong 10 (1949), s. 320. Foar sekundêre boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.