Oerlis:Frysk

Ferwizing nei substraattaal tafoege. Pyt 15.09, 12 jun 2005 (UTC)

Sealtersk

De plakontsjutting fan Sealterlân stiet no better by 'Sealterfrysk'; hjir soe it bekoarte wurde kinne ta:

yn iN pear doarpen yn 'e omkriten fan Oldenburg.Pyt 17.31, 13 jun 2005 (UTC)

Iens. Fiel jo frij. (Faaks "west fan Oldenburg"?) Aliter 18.13, 13 jun 2005 (UTC)

Titel

Zou het niet beter zijn als de titel van dit artikel gewijzigd zou worden naar Westlauwersk-Frysk? Gezien het feit dat het Fries eigenlijk een verzamelnaam is voor de (inmiddels gescheiden) talen Noordfries, Saterfries, Wangeroogerfries en Westlauwersfries. (excuses voor het Nederlands)

In anonym freget at it net better wêze soe en brûk hjir Westerlauwersk Frysk, mei de argumintaasje dat Frysk in sammelnamme is foar alle Fryske talen. Ik soe sizze dat krekt at wy dy as ferskate talen beskôgje, Fryske talen dêr in goede namme foar is. Frysk is yn dizze Wikipedy hast altiten Westerlauwersk, dat dizze titel past. Aliter 22.48, 6 jul 2006 (CEST)

Ofbylden

Wat is it probleem dat oplost wurde moat troch de ôfbylden wei te heljen by de seksjes dêr't dy by hearre, en der in kloft fan te meitsjen? Aliter 03.05, 20 jul 2006 (CEST)

At de ôfbyldings apart steane by de seksjes komt der in stik wytromte tusken de sekjes, at de skreaune seksjes net lang genôch binne. At de ôfbyldings oan it begjin allegear yn ien kear oproppen wurde hawwe jo dit probleem net. Maartenvdbent 12.57, 20 jul 2006 (CEST)

(Foarbyld: sjoch dizze âlde ferzje [1], tusken de tekst fan "Taalgebiet" en de kop fan "Tal sprekkers" sit wytromte, en tusken de kop "Taalbehearsking" en de tekst fan "Taalbehearsking" sit wytromte. Soks komt de lêsberens net ta goede. Maartenvdbent 13.01, 20 jul 2006 (CEST))

Ho, ho! Net eltsenien hat itselde oansjen ynsteld, net eltsenien hat deselde skermynstellings en nei alle gedachten sille ek net eltsenien in side op deselde wize lêze. Dat wie krekt wêrom ik frege wat it probleem wie.

Om in pear wytrigels kwyt te reitsjen hawwe wy no de grafyken yn in kloft op in plak dêr't de measte gjin doel hawwe, en dêr't de seksje taalgebiet dan mar wat omhinne rint. Dat is, tink, ek gjin oplossing. Hawwe jo besocht en lit de grafyken by de tekst stean, mar set se lofts, dat de grafyken de trochgeande lofter kolom foarmje? Aliter 19.15, 20 jul 2006 (CEST)

Dat soe ek kinne, mar at jo in willekeurich (ynternet)-tiidskrift besjen soene, sille jo sjen dat ôfbyldings meastens net eksakt by de tekst steane dêr't se mei te krijen hawwe. De trije ôfbyldings steane no rjocht ûnder inoar, sadat eltsenien tinkt my wol troch hat dat se byelkoar hearre. Dan noch wat, ik haw it júst feroare omdat net eltsenien itselde oansjen ynsteld hat. Immen mei in resolusje fan 800x600 murket gjin ferskil (tink ik), mar ien mei in resolusje fan 1280x1024 sjocht oeral stoarjende wytrigels (ek at inkelde ôfbyldings lofts steane tink ik, mar dat kinne wy besykje). Maartenvdbent 19.49, 20 jul 2006 (CEST)

Ik nim oan dat de ynternettydskriften leauwe dat hja der mei weikomme kinne om't dat by de paieren ferzjes ek sa is. Papieren tydskriften hawwe dy oanwenst om't hja de ôfbylden op siden pasje moatte. At wy ynformaasje fuortsmyte troch in ôfbyld ferkeard del te setten dan hawwe wy dêr net sa'n ekskuus foar. Wy witte dat ús flugge ynternet-lêzers net besykje sille de parten wer byelkoar te finen. Stiet it net dêr't it wêze moat, dan koe it der likegoed hielendal net stean.

It is goed dat jo neitocht hawwe oer it ferskil yn oansjen, mar it funksjonearret net krekt sa't jo it sjogge. Mei ferskillende ynstellings wurdt it no in richje fan trije njonken elkoar, trije ûnder elkoar of twa boppe en ien ûnder. At jo tochten dat it altiten in kolom rjochts wurde soe dan kin ik my de oanpassing yntinke, mar dat is net hoe't it útkomt: At it plak fan in ôfbyld net oanjûn is, dan binne wy der net wis fan of hokker plak, en yn hokfoar folchoarder, it op de side komme sil. Aliter 20.08, 20 jul 2006 (CEST)

By my steane de ôfbylden altyd rjochts. Wannear steane hja by jo dan njonken elkoar of twa boppe en ien ûnder? Maartenvdbent 20.17, 20 jul 2006 (CEST)

MediaWiki liket ccs-Float te brûken foar lofts en rjochts. De spesifikaasje dêrfan seit dat twa eleminten dy't deselde kant op skood wurde net oerelkoarhinne falle meie, mar lit twa oplossings ta: njonkenelkoar en/as ûnderelkoar. At der romte is krij ik dêrom trije op in richje, oars 2 en 1, en at ik de side smeller meitsje soe, soe it fansels allegear ûnderelkoar komme. Aliter 01.17, 21 jul 2006 (CEST)

Feroaring fan lucht

Op de side fan Rink fan der Velde stiet syn wurk: "Foroaring fan lucht (1973)" noch yn de âlde stavering. Logysk, want yn '73 wie der noch âlde stavering. Op dizze side stiet "Feroaring fan Lucht". De stavering is dus oars mar ek it brûken fan haadletters. Boppedat is it de iene kear skean printe en de oare kear net. Hoe geane wy om mei dit ferskil, hokker moat feroare wurde en dogge wy dat mei redirects of middels oare oanpassings? Swarte Kees 18 nov 2007, 12.13 (CET)

Ik soe sizze dat wy almeast âldere titels nij staverje. Dy grutte letter, dat komt grif om't in titel soksawat as in namme is. Skean tsjut almeast ek oan dat eat in namme is of soks, mar dat der gjin apart side foar skreaun wurdt. Dat kin fansels feroarje, mar dan kin it skean der wol fan ôf, om't der dan dochs de opmaak fan de keppeling oerhinne komt. At jo de side werneame komt der daalks in trochferwizing, dat lit dy der dan mar bliuwe foar dy kear dat immen de oarspronklike stavering yntikt. Op de side soe dan in (''Oarspronklike titel: Foroaring fan lucht'') as (''Oarspronklike stavering: Foroaring fan lucht'') tafoegd wurde kinne. Aliter 19 nov 2007, 02.52 (CET)

Vraag van mij aan jullie

Hoi tezamen!

Wie van jullie zou kunne mij zeggen, waar ik een Fries-Nederlands woordenboek kan kopen? Ik zelf woon in Duitsland en ik weet al dat mijn Nederlands nog erg slecht. Maar ik kijk elke daag via internet Omroep Friesland. Volgens mij de Friese taal is toch heel mooi, of niet? Weinige woordjes van de Friese taal kan ik er niet versta. Jullie kunne me ook aantwoord geven op mijn overleg pagina. Groetjes --Hardcore-Mike 8 maaie 2010, 00.08 (CEST)

Beändere op de oerlisside fan Mike.

Sprekkers

Goed 50% praat it, goed 40% begrypt it; wat soe dy goed 10% persint dan te sizzen hawwe dy't harsels net ferstean kinne? Aliter 11 des 2010, 18.45 (CET)

Nije sifers

Ut in ûndersyk fan de Provinsje Fryslân binne nije (moaie) sifers nei foarren kommen sjoch hjirre. Moatte wy dy ferwurkje? Groetnis fan MeinRei 3 jun 2011, 17.39 (CEST)

In update is altiten goed, no noch efkes sykje wêr't soks it bêste by setten wurde kin, --Swarte Kees 3 jun 2011, 18.59 (CEST)

Twa sinne

'In ûndersyk yn 2010 dy't bliken dat de Fryske taal troch krekt wat mear as de helte fan de ynwenners fan Fryslân sprutsen wurdt en fjirtich prosint kin de taal ferstean.'

'Fan 'e likernôch 630.000 ynwenners fan 'e provinsje Fryslân kin 94% Frysk ferstean, 74% Frysk prate '.

De twa sinne kinne net beide goed wêze.

Ni'jluuseger 3 jul 2011, 13.35 (CEST)

Neffens de lêste fluchhifking 2011 kin 94 persint Frysk ferstean en 74 % kin it prate. Groetnis --Kening Aldgilles 3 jul 2011, 14.29 (CEST)

Sawol ... as (ek) ...

Voor alles, mijn nederige excuses: ik spreek maar heel beperkt Fries en ik weet zeker dat Grutte Pier me zomaar overboord zou donderen, hoewel ik redelijk weet hoe ik bûter, brea en griene tsiis zeggen moet.

Mijn opmerking: in de sectie "Sibskip mei oare talen" wordt een tang aangelegd, maar niet afgemaakt: Mei de ieuwenlange ôfsûnderlike ûntwikkeling - sawol dy fan 'e Angelsaksyske talen op 'e Britske Eilannen, hat it Frysk lykwols in protte stavering en grammatikale oerienkomsten mei it Ingelsk. Dat lijkt op een zowel van zonder een als (ook), ofte wel, sawol dit as (ek) dat. Haal ofwel het begin de tang weg, ofwel vul deze aan.

Overigens gebruik ik de Friese Wikipedia om mijn manke Fries een beetje bij te werken. Niet da'k 't veel nodig zal hebben hier in Jakarta, maar ach, je naam is Bouma of niet...

P.S.: dank voor de terechtwijzing: ik ben een nieuweling in Wiki-editen.

Groetnis fan Meidogger: Matthijs Bouma

Brekking

Brekking wordt in dit lemma niet genoemd en als ik zoek op brekking kom ik bij 'verkeerd' uitgesproken brekking uit en niet bij de brekking zelf. Zoals ik de Russische wiki gebruik om Russische namen correcter uit te spreken, zo zou ik graag de Friese wiki gebruiken om bij het lezen van Fries de bijbehorende uitspraak te kunnen opzoeken. Het simpele spraakkunstje dat ik heb zegt doodleuk dat je de breking gewoon even moet opzoeken in je woordenboek, maar zowel mijn woordenboek in de oude als in de nieuwe stavering geven geen uitspraak! Jullie zouden mij erg gelukkig maken met een kort artikeltje over de breking en vooral met een lijst van tamelijk gewone woorden en plaatsnamen mét breking! Ik hoor zelden Fries, maar lees het dus wel. Groetnis, 82.215.58.249 13 feb 2012, 20.04 (CET)

Kreoolsk

Wy sitte mekoar sekuer efteroan, Ieneach. Fersideboartsje? No ja, as de tekst mar better wurdt. Myn smaak is it net om tefolle superlativen te brûken: tige, goed, slim. It kin gauris sûnder en dan wurdt der ek gjin stimming yn lein. Al myn ferbetteringen hawwe de joechheistimming der wat úthelle: it Frysk giet nea ferlern, it libbet as in hert, ha ha ha dy ûnheilsprofeten dochs, hear se jeuzelje al iuwenlang. Sa is it echt net en sa bedoelden hja it ek net. De ferliking stroffelt oer in oar begryp fan 'Frysk' as dat men no hat, en oer kanti/kwalitatyf. Dan it Ingelsk, ús wrâldtaal kreoalsk? Dat siz ik net en it is amper in hipoteze wurdich. De feiten sprekke: yn de 14de iu waard der yn Ingelân troch de autochtoane befolking noch Angelsaksysk praten, oan it keninklik hof en ûnder de Normandyske adel lykwols Frânsk. Ingelân wie twatalich. Dêrnei binne beide talen bot mjukse, en yn'e renaissancetiid kamen der fan út'e wittenskip (téology) in soad Latynske lienwurden by. De grammatikale struktuer en in soad basiswurden binne Angelsaksysk fan oarsprong bleaun, mar de ynvaasje fan Frânsk/Latykse lienwurden hat sa massaal west dat in maklike ferliking mei de lienwurden yn Nederlânsk en Frysk, neffens my, net opgiet en implysyt seit: is is hiel gewoan hear, neat oan'e hân. Stel dat it Frysk like massaal Nederlânske ienwurden opnimme soe, as it Angelsaksysk Frânske opnommen hat, dan soe net ien mear fan Frysk sprekke. Dan wie it Frysk in Nederlânsk dialekt wurden.

Labradorus (oerlis) 2 aug 2017, 12.55 (CEST) Groet Labradorus (CET)

@Labradorus: Bêste Labradorus. Ik haw in pear jier lyn dizze hiele side op 'e nij besjoen, want om't hjir in protte ferkear delkomt, wiene der in soad ferskillende hannen oer gear west. Logysk en yn prinsipe ek neat mis mei, mar it wie der wol in rommeltsje fan wurden. Ik haw der doe nochal wat tiid yn stutsen, en om dat net wer dwaan te hoegen, hâldt ik it spul no wat yn 'e gaten. Dat, it is neat persoanliks dat ik jo "sekuer efteroan sit", sa't jo it neame, en ik hoopje dat jo it ek net as sadanich opfetsje. Jo hawwe hiele ta de saak dwaande bydragen, mar in bytsje redigearring kin it nei myn miening wol lije. No't we dochs op 'e tekst binne, dy 100.000 Friezen dy't foar de Twadde Wrâldoarloch nei oare dielen fan Nederlân ferhuze wêze soene, dat fyn ik wol in hiel spesifyk getal, hawwe jo dêr in boarne foar?

Ik haw juster in pear tafoegings fan jo der wer úthelle om't ik it der net mei iens bin. Yn it foarste plak de sin "In selde byld lit de grutte en groeiende kloft ynternasjonalismen sjen dy't it Frysk oernommen hat.", dêr't jo oan tafoegen: "(nei de Twadde Wrâldoarloch is it lykwols krekter te sprekken fan anglisismen)". Mar ynternasjonalismen binne in spesifyk soarte fan lienwurden, dy't dertroch karakterisearre wurde dat se yn (hast) alle Westerske talen oernommen binne. Dan kinne jo tinke oan wurden as "organisaasje", "ynternasjonaal" en "kompjûter". It wurd "ynternasjonalisme" seit lywols neat oer de taal dêr't sa'n lienwurd oarspronklik út ôfkomstich is, oars as "anglisisme", dat oanjout dat it in lienwurd út it Ingelsk is. Koartsein, jo ferlykje hjir apels mei parren. Los dêrfan is it net wier dat sûnt de Twadde Wrâldoarloch àl sokke lienwurden út it Ingelsk komme, ek al sil dat foar de mearderheid wol deeglik wier wêze. Mar wat te tinken fan wurden as 'sauna' (Finsk), 'karaoke' en 'tsûnamy' (Japansk) of 'safary' (Swahily)?

Dan dat stikje oer it Ingelsk. Dêr waard allinnich de miening fan Douwe Kalma oanhelle, mei in argumint fan sines dat neffens my ek net alhiel wetterticht is. Mar wat jo dêr oan tafoegen wie jo eigen miening, en dat past net yn in ensyklopedy. Ik snap dat jo dêr wat fan fûnen, dat doch iksels ek, mar dat wie it plak der net foar. Jo tekst wie: "Dizze ferliking is net alhiel korrekt om't it moderne Ingelsk in oare taal wurden is as it âlde Angelsaksysk; it is as in mingtaal ûtstien út Angelsaksysk, Frânsk en Latyn en kin net mear as Angelsaksysk beskôge wurde." Even foar de dúdlikheid: Angelsaksysk is itselde as Aldingelsk. Fansels is hjoeddeistige Ingelsk net mear itselde as it Aldingelsk, krekt sa't it hjoeddeistige Frysk net mear itselde is as it Aldfrysk. Mar jo neamden it moderne Ingelsk in mingtaal, en dat is min ofte mear ek wat de oanhingers fan 'e Midingelske kreoalske taalhypoteze dogge, dy't ntl. úthâlde dat it Midingelsk (it taalstadium tusken it Aldingelsk en it moderne Ingelsk) troch de ynbring fan benammen Frânske lienwurden ta in kreoalske taal wurden wêze soe. (In kreoalske taal is, hiel koart gearfette, in mingtaal ûntstien troch ferminging fan in lânseigen en in útlânske taal, mei in sterk ferienfâldige grammatika.) It is trouwens net wier dat, sa't jo hjirboppe sizze, de grammatikale struktuer Angelsaksysk bleaun is, want dy wie earder al hiel sterk beynfloede troch it Noarsk en it Deensk en wykt dêrom no sa sterk ôf fan 'e Fryske, Nederlânske en Dútske grammatika, mar dat even sydlings.

Jo hawwe mei jo krityk op Kalma syn stelling wol in punt (is myn miening), mar, sa't ik hjirboppe al sei, in ensyklopedy is dêr net it plak foar. In sitaat fan in tsjinstanner fan Kalma soe hjir perfoarst wol passe, mar dat haw ik net. Om jo temjitte te kommen, haw ik Kalma syn bewearing al wat ôfswakke ("sûnder dat it dêr in sprút minder fan wurden is" --> "sûnder dat it dêr in sprút minder fan wurden wêze soe"), en ik hoopje dat jo dêrmei libje kinne. Ieneach fan 'e Esk (oerlis) 2 aug 2017, 14.33 (CEST)

Bêste Ieneach. 1. De grammatikale struktuer fan it Ingelsk is Germaansk bleaun, en it ferskil tusken Deensk/Noarsk en Angelsaksysk is yn dit (Germaanske) ramt mar lyts. In hiel soad Angelsaksyske begrypen (wurden) binne lykwols nei in dûbeltalige perioade massaal troch Frânsk/Latynske (Romaanske) ekwifalinten (sic) ferfongen. Nijsgjirrich is dat foar itselde gauris in Germaansk njonken in Romaansk wurd bestean bleaun is en dan it earste foar it deistich gebrûk, wylst it twadde it prestizjeuze (sic) gebrûk oanjout. Mar de stelling dat it âlde Ingelsk nettsjinsteande alle lienwurden yn syn hjoeddeistige foarm Ingelsk bleaun wurden is, sa't foar it Nederlânsk c.q. Frysk ek jildt, wol ik net mei ynstimme. Alle âlde talen hawwe in soad lienwurden opnommen, mar yn it Ingelsk wie dat in sa grutte massa dat it de algemiene kontinuïteit yn'e taalûntjowing trochbrekt.

2. Nei WOII kin men better prate fan anglisismen, haw ik skreaun, en al dekt dat gjin 100%, dochs wol 90%, grif as men derûnder de net-Ingelske wurden beflapt dy't via it Ingelsk of yn in Ingelsk jaske yn ús taal opnommen binne, sa't bliken dcht út de skriuw- en gauris ek de útspraakwize. Tiramisu hearde ik lêsten útsprutsen as tiremmisoe mei de klam op -em.

3. De Friezen om uSens. Liuwe Bouma hat dêr stúdzje fan makke. Yn Friesland 1945-1970 (Spahr van der Hoek) jout hy sifers en dan blykt dat tusken 1880 en 1900 100.000 Friezen ferfarren, en tusken 1945 en 1970 op en nij 100.000. En yn'e jierren dêrtuskenyn ek in grut tal (s. 98). It wiene meast lânarbeiders en ek (lytse) boeren. Hja kamen het werom dat it wie in ferlies, ek foar it Frysk. Wat der fan earne-oars ynkaam wiene meast amters en yndustry-krêften. Op s. 101 hellet Bouma oan dat 30% fan'e berte-Friezen yn 1947 om utens wenne. Groetnis Labradorus (CEST)

@Labradorus: We binne no oanbelâne yn in diskusje dy't mar hiel sydlings mear mei it artikel oer it Frysk te krijen hat, mar dat makket neat út. Dat de grammatikale struktuer fan it Ingelsk Germaansk bleaun is, dêr binne we it oer iens. Dat de ferskillen op dat mêd tusken de Noardgermaanske talen en de Westgermaanske talen mar lyts binne, sa't jo sizze, dêr bin ik it net mei iens. As jo bgl. sjogge nei de Ingelske sinsbou (dy't totaal oars is as dy fan it Frysk en Nederlânsk), de ôfskaffing fan 'e namfallen en it ûntstean fan in ienheidsfoarm inkeltal by de ferfoeging fan tiidwurden, dy ûntwikkelings komme allegear fuort út ynfloed fan it Noarsk en Deensk. Fansels, alle ferskil kin relativearre wurde, mar nei myn miening binne dy grammatikale ferskillen tusken it hjoeddeiske Ingelsk oan 'e iene kant en it Nederlânsk en Frysk oan 'e oare kant behoarlik grut en is it allinnich de mienskiplik wurdskat (foar it Ingelsk weromgeand op it Angelsaksysk) dy't de trije neamde talen sterk ferbynt.

Ek jo stelling dat it Ingelsk fan no gjin wier 'Ingelsk' mear is fanwegen alle lienwurden dy't út it Frânsk (en fia it Frânsk út it Latyn) oernommen binne, dêr bin ik it net mei iens. It Ingelsk wurdt nammers rûnom noch as in Germaanske taal beskôge. As jo sizze fan "mar yn it Ingelsk wie dat in sa grutte massa dat it de algemiene kontinuïteit yn 'e taalûntjowing trochbrekt." leau ik net dat de measte taalkundigen dêrmei ynstimme soene, teminsten net as ik jo goed begryp. As jo bedoele dat it Ingelsk fan no it Ingelsk fan doe net mear is, en dat de ferskillen tusken Aldingelsk en modern Ingelsk grutter binne as tusken Aldfrysk en modern Frysk dan binne we it iens.

Oer de lienwurden binne we it iens.

Tige tank foar de boarne oer de Friezen om utens. Dy sil ik derby sette.

Groetnis, Ieneach fan 'e Esk (oerlis) 2 aug 2017, 23.14 (CEST)

Welles-nietes,dat moat is fansels net wurde. De fraach of't Ingelsk Germaansk of Romaansk is, liket my net sa fruchtber. It andert bliuwt fol fan twifels en ik kin my net foarstelle dat de taalwittenskip dêr ienriedich oer is. Ut 'e Ingelstalige fersy fan Wiki, lemma Frisian, kopiearje ik folgjende sin: Old Frisian bore a striking similarity to Old English. This similarity was reinforced in the late Middle Ages by the Ingvaeonic sound shift, which affected Frisian and English, but the other West Germanic varieties hardly at all. Both English and Frisian are marked by the suppression of the Germanic nasal ...... Wat is hjir Germaansk en wat Romaansk? Fifty-fifty soe ik sizze en der binne wol sinnen te finen mei in ferhâlding fan twenty-eighty, mar dy wol ik net 'foar myn gelyk' oanhelje. Ingelsk is in kategory apart: Germaansk yn struktuer en yn wurdskat foar mear as de helte Romaansk. Groetnis. Labradorus (oerlis) 3 aug 2017, 11.05 (CEST) Labradorus (CEST)

@Labradorus: It is my earlik sein net alhiel dúdlik wat jo no sizze wolle mei it sitaat dat jo hjir oanhelje. Ik bin bekend mei de ynhâld; Ingelsk en Frysk komme út deselde oarsprong en lieken yn âldere stadia tige opinoar. De oare Westgemaanske talen (Nederlânsk, Dútsk, ensfh.) fertsjintwurdigje in eardere ôfspjalting. De Ingveoanske klankferskowing giet oer wurden as Ing. 'church' - Fr. 'tsjerke' - Ned. 'kerk' - Dú. 'Kirche' en Ing. 'cheese' - Fr. 'tsiis' - Ned. 'kaas' - Dú. 'Käse'. De nasaalreduksje giet oer wurden as Ing. 'goose' - Fr. 'goes' - Ned. 'gans' - Dú. 'Gans' en Ing. 'soft' - Fr. 'sêft' - Ned. 'zacht' - Dú. 'sanft'. (Sydlings: it lêste foarbyld lit sjen dat dat lêste ferskynsel ek yn it Nederlânsk foarkaam.) Mar wat dat mei dizze diskusje te krijen hat? Oer de fraach oft Ingelsk in Germaanske taal of in Romaanske taal is, wurde wy it net iens leau 'k. Mar dat hoecht ek net; we binne hjir net Turkije, dat we meie lokkigernôch noch eigen mienings foarmje. Groetnis. Ieneach fan 'e Esk (oerlis) 3 aug 2017, 11.56 (CEST)

Nim my net kwea ôf, Ieneach, myn foarbyldsje wie net yhâldlik bedoeld. Ik woe dermei sizze, sjochris hoefolle Germaanske en Romaanske wurden der yn sa'n pear Ingelske sintsjes steane. As de definysje fan taal(femylje) is dat de taalstrukturen bebeskiede hoe't wy talen yndiele moatte, en net de wurdskat, dan is Ingelsk in Germaanske taal. Definysjetermen bepale dan it andert op de fraach, mar men moat al oppasse net te maklik yn de falkûle fan de tautology te bedarjen. Wy binne begûn oer it Frysk en yn it Frysk driigje struktueren te ferhollânskjen. Is it Frysk yn'e mûle fan'e jongerein (en meikoarten yn'e mûle fan alle Friezen, want it ûnderwiis spilet amper noch in korrektive rol) no op wei in Hollânsk dialekt te wurden? As foarbyld: "wannear sille wy boadskippen gean dwaan, of wolsto de krante bliuwe lêzen?" Foar de jongerein is "wannear sille wy te boadskipjen, of wolsto te krantlêzen bliuwe?" rare âldeminskentaal, dêrst dysels de gek mei oanstekst. Wêzentlik is dat in taal normearre is, en fansels meie noarmen feroarje mar dan al yn in bewust proses. De noarm moat al erkind en achte wurde. Yn it moderne Frysk ferrint dat proses net bewust en wurde de noarmen achteleas loslitten. Is dit Frysk dan noch wol in taal, of op wei nei in regionale fariant fan it Nederlânsk. En net it flauwe ferlechje fan: talen libje en lit se frijút gean. In stânpunt fan'e provinsje as 'taalstjoerder' ûtbrekt. Geit en koal sparje, krekt as yn'e diskusje (whatever, so what) oer it Ingelsk op'e universiteiten. In kritysk lemma Frysk taalbelied yn'e Fryske Wiki? Gjin diskusje want dêr is Wiki net foar en sa net, in krekte beskriuwing soe al kritysk genôch wêze. Groetnis, Labradorus (oerlis) 3 aug 2017, 13.31 (CEST)Labradorus (CEST)

@Labradorus: Ah. Oeps. Sa hie ik it dus net begrepen. Oer it Frysk binne we it yn prinsipe iens, mar wat dogge je deroan? Alles falt en stiet mei deeglik ûnderwiis, en dat is der net. Persoanlik besjoch ik it spul dan dochs it leafst mar wat fan 'e optimistyske kant. Dêrby trouwens noch wol de oantekening dat der oangeande dat foarbyld fan jo fansels ek in geef Fryske tuskenfoarm bestiet: "wannear sille we de boadskippen dwaan, of wolsto earst de krante útlêze?" Fierders bin ik der net fan oertsjûge dat it achteleas loslitten fan 'e noarmen in typysk Frysk probleem is. Yn it Nederlânsk dat ik op 'e tillefyzje hear, falle my ek hieltyd mear nuverichheden op, lykas dat as betreklik foarnamwurd allinnich die noch brûkt wurdt (en dat net mear), sels troch faksjoernalisten fan it NOS-Sjoernaal (Het Verbond van Verzekeraars die de vakorganisatie van de branche is..."). Groetnis. Ieneach fan 'e Esk (oerlis) 3 aug 2017, 14.25 (CEST)

twa fragen

Dit lemma is tige útwreide en myn fraach is of't de lyksoartige teksten op de Nederlânske, Ingelske en Dútske edysjes fan Wiki hjirmei yn oerienstimming brocht wurde (moatte soene)?

It Noardhoeksk is hjir as apart dialekt neamd en ek nochris dúdlik yn in eigen kleur op it kaartsje oanjûn. Neffens my is dit Noardhoeksters in optochte nijichhyd. It ferskil is tige lyts en ik ûnderfyn, as sabeare Noardhoekster, net dat myn taal no echt oars is as dy fan'e Klaaifriezen. En dat ik dy taal dan ek diel mei dy oare Fryskpraters, siz fan Dokkum oant Ljouwert ta, en foar de oare Klaaifriezen oer. Dit is fansels persoanlik. Objektyf is dat yn' tekst as typysk foar it Noardhoeksters de Dongeradielster brekking neamd wurdt, dy't mar yn in tige lyts part (inkelde kustdoarpen) fan it sabeare "Noardhoekster dialektgebied" sprutsen wurdt en dus gjin skaaimerk wêze kin. Labradorus (oerlis) 4 aug 2017, 10.36 (CEST) Labradorus (CEST)

Ik hâld mysels net sa dwaande mei de Wikipedyen yn oare talen; der is hjir op 'e Fryske al genôch te dwaan. (Ik haw fan 't foarjier wol op 'e Ingelske de siden oer de bruorren Halbertsma skreaun, doe't ik ta myn ferheardens seach dat dy dêr noch hielendal neat oer hie útsein in 'artikel' fan twa regels oer Eeltsje.) Mar fiel jo frij om 'e siden oer it Frysk yn oare Wikipedyen út te wreidzjen, al moatte jo yn 't foar wol goed begripe dat benammen de Ingelske Wikipedy allinnich tekst akseptearret mei noaten en boarnen. Ik kom suver nea op 'e Nederlânske Wikipedy, mar ik haw begrepen dat it dêr ek hieltyd mear dy kant út giet. Hoe't de Dútsers dêr foaroer steane, wit ik net.

De status fan it Noardhoeksk as dialekt is gjin optochte nijichheid, mar der wurdt wol ferskillend tsjinoan sjoen. Yn harren boek Twataligens, út 1973, skriuwe Krine Boelens, Lieuwe Pietersen et al. op side 25: "As wy dan it fierdere (frysktalige) Fryslân oersjogge, krije wy in yndieling yn trijen (of fjouweren): de Súdhoeke [...], de Wâlden [...], de Klaai [...], en eventueel noch de Noardhoeke dy't in tuskenposysje ynnimt tusken Klaai en Wâlden." Dêrby stiet yn swart-wyt in kaartsje (dêr't it dialektekaartsje dêr't jo oan referearje, op basearre is), mei in dúdlike skieding (yn de foarm fan in swarte line) tusken Klaai en Noardhoeke, dy't fan it Bilt fia Ljouwert nei de Alde Feanen rint en dêrwei fierder súdoan. It Noardhoeksk stiet op dy kaart yn letters fan deselde grutte fermeld as it Klaaifryk, Wâldfrysk en Súdwesthoeksk, mar frjemd genôch wurdt der gjin skieding oanjûn tusken it Noardhoeksk en Wâldfrysk, d.w.s. der is gjin swarte line dy't de noardgrins fan it Wâldfryske gebiet oanjout. In leek dy't nei dat kaartsje sjocht, soe dus bêst tinke kinne dat it Noardhoeksk in foarm fan Wâldfrysk is. Mar dat is it dus net, en de bygeande tekst ferklearret dúdlikernôch wat der bedoeld wurdt. Hoe dan ek, it Noardhoeksk is yn elts gefal gjin optochte nijichheid as it yn 1973 al op dizze wize fermeld waard, en oeral dêr't it yn 'e Fryske Wikipedy oer it Noardhoeksk giet, stiet der neffens my dúdlik by dat it ek wol as in foarm fan Klaaifrysk beskôge wurdt, wat strykt mei de hjirboppe oanhelle tekst. Koartsein: ik tink dat it sa wol ta kin, of oars soene wy miskien 'ek wol' ("It Klaaifrysk, dat ek wol as in foarm fan Klaaifrysk beskôge wurdt") ferfange kinne troch 'faak'.

As Klaaifries út 'e Midden-Klaai wol ik noch wol even spekulearje dat in aparte status foar Noardhoeke en Noardhoeksk miskien likefolle of sels mear in saak fan persepsje fan bûtenôf is (en net sasear fan binnenút). D.w.s. Klaaifriezen west fan Ljouwert sjogge miskien it Noardhoeksk minder as Klaaifrysk as de Noardhoeksters sels. Ik merk dat by mysels ek. Ik lies lêsten yn it Wurdboek fan 'e Fryske Taal in stikje oer it lemma 'mole', wêrby't 'mûne' as dialektyske fariant oanjûn waard yn 'e noardlike Wâlden en op 'e noardlike Klaai. Ik tocht by mysels, dat kin net, want út heit kaam út 'e Bjirmen en sadwaande wit ik dat se dêr gjin 'mûne' sizze. It duorre in hiel hoart ear't it kwartsje foel en ik besefte dat mei 'noardlike Klaai' de Noardhoeke bedoeld waard. As wy it hjir oer 'de Noardlike Klaai' hawwe, bedoele we yn prinsipe altyd de Bjirmen: de Waadseekust tusken Harns en it Bilt. Ieneach fan 'e Esk (oerlis) 4 aug 2017, 12.09 (CEST)