|
[[Ofbyld:La Madeleine Paris.jpg|thumb|200px|De fasade fan La Madeleine yn Parys, neoklassisisme yn de arsjitektuer]]
[[Ofbyld:Schermerhorn.jpg|thumb|right|200px|''Schermerhorn Symphony Center'']]
'''NeoclassicismeNeoklassisisme''' is in keunststreaming, wêryn't men de ferûnderstelde súverens fan de klassiken neistribbe. Men rjochte har op de keunst fan de âlde [[Griken]] en [[Romeinske Ryk|Romeinen]]. Dizze styl waard fral tapast oan de ein fan [[18e iuw]] en it begjin fan de [[19e iuw]].
De grins yn de tiid tusken it [[klassisisme]] en neoklassisisme, is net altyd dúdlik. Yn ferskillende lannen wurdt de namme faak foar ferskillende tradysjes brûkt. De namme klassisisme wurdt meast brûkt foar 17e -iuwske keunstners sa as [[Nicolas Poussin]] en [[Claude Lorrain]], dy't harren ynspirearje lieten troch de antike keunst fan de Romeinen en Griken. Mei 'neoklassisisme'neoclassicisme'' omskriuwt menwurdt it wurk fan lette 18e-iuwske en ier 19e-iuwske keunstners omskreaun, sa as, de Frânske skilders[[Jacques Louis David]] en [[Jean Auguste Dominique Ingres]], of de byldhouwers [[Antonio Canova]] en [[Bertel Thorvaldsen]]. Sy stribben sterker nei in trouwe neifolging fan de ydealenidealen fan de Griken en Romeinen. Foaral eleminten fan de klassike [[timpel]]s mei harren pylderfronten fynt men werom yn it Neoklassisisme. Yn Nederlân hearre de measte tsjerken út de earste helte fan de [[19e iuw]] ta de neoklassike boustyl. It [[Paleis fan Justysje yn Ljouwert]] is der ek in foarbyld fan.
De neoklassike streaming kaam op nei in twatal wichtige archeologyske fynsten dy't it omtinken foar de [[Aldheid]] oanwakkerjeoanwakkerjen die: de opgraving fan [[Pompeii]] (1748) en de fynst fan de [[stien fan Rosetta]] (1799) en de ûntsifering derfan troch [[Jean-François Champollion|Champollion]] (1822). It wurk fan de tekeners en wittenskippers dy't [[Napoleon Bonaparte]] meinaam nei [[Ottomaansk Egypte|Egypte]], spriek ta de ferbylding fan de minsken fan doe. De teoryen fan [[Johann Joachim Winckelmann]] spilen fierders in kaairol by it omtinken. It neoklassisisme fersprate him oer Eurpoa en Noard-Amerika fan [[Rome (stêd)|Rome]] út.
Yn de betiteling neoklassisisme klinkt somtiden en in weardeoardiel troch: keunststilen dy't de tradysje fan de [[Renessânse|renessânsee]]-[[keunstner]]s en de klassike Grykske en Romeinske keunst op respektabele wize trochsetten, wurde faak ''klassisistysk'' neamd, wylst harren [[eklektisisme|eklektyske]] neifolgers ''neoklassisistysk'' hjitte te wêzen.<br>
Yn Nederlân kin [[Johannes van Dreght]] rekkene wurde ta de keunstners dy't yn dizze styl wurken.
== Neoklassisisme yn de 21e iuw ==
Nei it tiidrek dêr't moderne arsjitektuer foar master opsloech (rûchwei nei - WWII oant mids 1980er jierren), is it neoklassisisme hjir en dêr wer wat yn it opkommen. Yn de [[Feriene Steaten]] wurde guon publike gebouwen wer yn de neoklassike styl boud ,; yn 2006 noch, waard sa it ''Schermerhorn Symphony Center''. ▼
Yn it [[Feriene Keninkryk|Brittanje]] binne ek wer in stkstik as wat arsjtekten warber yn de nijklassike styl. Foarbylde binne twa universiteitsbibleteken: [[Quinlan Terry]] syn ''Maitland Robinson Library'' yn ''Downing College'' en fan 'Robert Adam Architects' de Sackler bibleteek. De mearderheid fan nijklassike bouwurken binne lykwols gewoane wenten. ▼▲Nei it tiidrek dêr't moderne arsjitektuer foar master opsloech (rûchwei nei-WWII oant mids 1980er jierren), is it neoklassisisme hjir en dêr wer wat yn it opkommen. Yn de [[Feriene Steaten]] wurde guon publike gebouwen wer yn de neoklassike styl boud, yn 2006 noch, waard sa it ''Schermerhorn Symphony Center''.
▲Yn it [[Feriene Keninkryk|Brittanje]] binne ek wer in stk as wat arsjtekten warber yn de nijklassike styl. Foarbylde binne twa universiteitsbibleteken: [[Quinlan Terry]] syn ''Maitland Robinson Library'' yn ''Downing College'' en fan 'Robert Adam Architects' de Sackler bibleteek. De mearderheid fan nijklassike bouwurken binne lykwols gewoane wenten.
Yn de 21e iuw falt neoklassike arsjitektuer ûnder de sammelnamme 'tradysjonele arsjitektuer'.<ref>[http://www.taguk.net/members.asp Traditional Architecture Group]</ref> In tal foarbylden fan de [[postmoderne arsjitektuer]] is ynspirearre troch- en hat skaaimerken fan it neoklassisisme; it Nasjonale Teater fan [[Kataloanje]] yn [[Barselona]] sit dêr by.
| 