Berte: ferskil tusken ferzjes

'''Berte''' is de beneaming foar it proses wêrby't in nij [[libben]] [[organisme]] te wrâld komt, ûntstien út ien of (meastal) twa oare organismen fan deselde [[soarte]]. Dit nije organisme kin nei de berte selsstannich bestean, al kin it, benammen by hegere [[bisten]], faak noch net lang sûnder help fan ien of beide fan syn [[âlden]] oerlibje. De berte fynt meastal in beskate, soartbûne lingte fan tiid nei de [[befruchting]] fan in [[aaisel]] plak. Yn 'e tuskentiid groeit der in [[embryo]] yn it [[aai (bist)|aai]] of yn it [[lichem (anatomy)|lichem]] fan 'e [[mem]]. Dy tuskenlizzende perioade hjit de [[draachtiid]], en wurdt by [[minske]]n meastal oantsjut as it [[swierwêzen]].

De berte fynt by [[libbenbernjendheid|libbenbernjende dieren]] (lykas [[sûchdieren]]) plak troch gearlûking fan it [[limoer]], it part fan it [[lichem (anatomy)|lichem]] fan 'e [[mem]] dêr't it [[embryo]] him ûnder de [[draachtiid]] ûntjûn hat. Tsjin 'e tiid fan 'e berte is dat embryo sasear oanwoeksen, dat men net mear fan in embryo, mar fan in [[foetus]] sprekt. Troch de (ûnfrijwillige) gearlûkings troch de mem fan 'e [[spier]]en yn 'e wanden fan it limoer (de [[wee (berte)|weeën]]), wurdt de foetus troch it [[bertekanaal]] en de [[fagina]] nei bûten ta dreaun, út it lichem fan 'e mem wei. Dat is de berte, dy't by minsken de [[befalling]] neamd wurdt. By bisten, benammen oare sûchdieren, sprekt men ornaris fan it smiten fan 'e jongen. By de measte libbenbernjende dieren binne de nijberne jongen de earste tiid nei de berte noch ôfhinklik fan [[tatemolke]] en fierdere [[briedsoarch]]. Noch sterker is dat it gefal by [[bûdeldieren]], dêr't it folslein helpeleas te wrâld kommen jong noch moannenlang opgroeie moat yn 'e [[bûdel (biology)|bûdel]] fan 'e mem.