De ferzje fan 12 aug 2007 om 09.37 wizigje Swarte Kees (oerlis \| bydragen) 56.999 edits stavering nochris:foarrige koe net opslein wurde ←Toan eardere ferskillen		De ferzje fan 19 nov 2007 om 23.57 wizigje weromsette Geoffrey (oerlis \| bydragen) Behearders 19.977 edits wat lytse feroarings makke yn de tekst Neikommende ferskillen →
Rigel 1: [[ofbyld:Cathar cross.svg\|thumb\|right\|170px\|It Kataarske Krús]] De term Kataar ~~is ôflieden~~komt fan it [[~~Grykske~~Gryksk]]e wurd ''Katharos'' wat skjin betsjut. De '''Kataren''' wienen in groep oanhingers fan in [[kristendom\|Kristlike]] [[Gnostysisme\|gnostyske]] beweging, dy't him tusken de 11e en de 14 ieu foaral yn Súd-[[Frankryk]], [[Itaalje]], [[Spanje]] en [[Dútslân]] útwreide hie. Faak wurdt yn plak fan de Kataren ek wol de namme Albiginzers brûkt, dit is in ferwizing nei de Súd-Frânske stêd [[Alby]], in bolwurk fan it Katarisme. De Kataren binne troch in bloedige [[krústocht]] útmoarde. ==Learstellings== De krekte learstellings binne net hielendal dúdlik. Letter binne der ferskillende splintergroepkes west dy’t elk harren eigen regels hienen. De beweging hat sterk beynfloede west troch ~~froegere~~eartiidske gnostyske geskriften en troch in [[Bulgarije\|Bulgaarske]] groep, de [[Bogomilen]]. Dit wienen foaral [[dualisme\|dualistyske]] leauwens. It dualisme is dan ek in wichtich elemint yn de Kataarske [[teology]] bleaun. De wrâld is boas, wylst god en de himel goed wienen. De kataren hawwe de sakreminten en de hiërargy fan de [[Roomsk-Katolike Tsjerke\|katolike tsjerke]] ôfskaft en ek it uterlik fertoan ~~wie~~wied er net by. De Kataarske teology seit dat der in dualistyske [[kosmos]] bestiet, dêr't de god fan it [[nije testamint]] as hearsker fan de spirituele wrâld tsjinoer de boaze god ([[satan]]) fan de stoflike wrâld stiet. ~~Materiaal~~Alles endat taastber is, ek it minsklik lichem, makket diel út fan dy boaze skepping. Dizze ~~manier~~wize fan nei de wrâld sjen, kin ferbân hâlde mei de hurde wrâld fan dy tiid. Minsken ~~gienen~~ hienen te lijen ûnder it jok fan it [[feodale stelsel]]. En de ienichste ~~wize~~manear om't hjirfan te ~~ontsnappen~~ûntsnappen wie troch de dea. En dat wylst de katolike tsjerke nei in godlike oarde ferwiist. Dat makket it, dat de [[Midsieuwen\|midsieuske]] minsken it stelsel akseptearren. De Kataarske wize fan leauwen wie faaks it antwurd op alle minsklike ellinde fan dy tiid. De Kataren beskôgen wrâldlike dingen lykas seks, lúkse en wille as in skieding tusken materiaal en de geast. De ~~kataren~~Kataren woenen graach kieze foar de geast. De Kataren beskôgen harren sels as de wiere kristlike tsjerke. [[Jezus Kristus]] hat in sintrale rol spile yn harren leauwen. Foar harren is Kristus as de echte soan fan God nei de stoflike wrâld stjoerd om dêr de spirituele ferlossing te ferkundigjen. De Kataren leauden yn it [[Nije Testamint]] en dan foaral it [[evangeelje fan Johannes]]. De Kataren brûkten ek de [[bibel]] mar leinen dit oars út as bygelyks de Katolike tsjerke. It wichtichste wie foaral it idee dat de geast sterker wêze moast as it fleis. Dat as minsken it goeie paad folgen en in goed minske wienen se fan de boaze wrâld nei de himel gean koenen. De Kataren binne yn twa groepen ferdield, de gewoane leauwers en de perfekten (sjoch ûnderoan dizze side). Mei it oanfaarden fan de Konsalamentum in soart [[Sakremint]] wat troch hânoplizzing ûntfongen is, hat men de status fan Perfectus. [[Ofbyld:Cathars expelled.JPG\|thumb\|right\|200px\|Kataren dy't ferjage wurde]] Yn tsjinstelling mei de [[Roomsk-Katolike Tsjerke\|Katolike tsjerke]] preken de Kataarske preesters yn de folkstaal. Earmoede, beskiedenheid en soberens ek tsjinoer de seksuele behoeften is as ideaal nei stribbe. Der is yn al dy jierren in soad skreaun oer de Kataren. De âldste boarnen hoege net altyd betrouber te wêzen. Lykas de bewearing dat de Kataren kontakt hienen mei de oarde fan de [[Timpeliers]], en dat se de [[hillige Graal]] hawwe soenen, is spekulaasje. == Skiednis == De Kataarske learstellings komme oarspronklik út East-[[Jeropa]] en is troch de hannelsrûtes ferspriede. Omdat it Bogomielske leauwen fan [[Traasje]] liket op dat fan de Kataren, wurde de Kataren yn de midsieuwen ek wol Bougres neamd, wat betsjut Bulgaren. Der binne in oantal autentike teksten oerbleaun wêrûnder ‘rituelen fan de kataren yn [[Lyon]]’ en it nije testamint. De oarspronklike boarnen befêstigje dat de Kataren tsjin de doetiidske Katolike tsjerke wienen. Sy fûnen de preesters en geastliken korrupt. De Kataarske beweging moat dan ek as in protestbeweging sjoen wurde. De earste Frânske Kataren ferskynden tusken [[1012]] en [[1020]] yn de [[provinsje]] fan [[Limousin]]. Guon wurde ûntdekt yn it jier [[1022]] yn [[Toulousse]], sy wurde dea makke. De [[Synoade\|synoades]] fan [[Charroux]] en [[Vienna]] yn [[1028]] feroardiele de waaksende beweging. Yn de 11e ieu wurde prekers fan de Katolike tsjerke stjoerd om de Kataren wer op it rjochte paad te krijen. Rigel 24: Dôchs wurde de Kataren sterker. Foaral troch beskermhear [[Willem, hartoch fan Akwitaanje]] en oare [[eallju]]. De befolking is foaral ûnder de yndruk fan de anty-[[paus\|pauslike]] preken fan [[Piter fan Bruys]] en [[Hindrik fan Lausanne]] yn de provinsje fan [[Perigord]]. De provinsje fan [[~~Languedoc~~Languedok]] yn [[Oksitaanje]], Súd-Frankryk wurde yn de 12[[12e ieu]] it earste bolwurk fan de Kataren. De Oksitaanske kultuer belibbet ek troch de ynfloed fan de Kataren in bloeitiid. Mar de Frânske kening besjocht it mei in soad jaloezy, wylst de paus yn [[Rome]] net ûnferskillich sjocht nei it machtsferlies fan de Katolike tsjerke yn Oksitaanje. In koalysje fan de kening, Noard-Frânske eallju en de Paus liede yn [[1208]] ta de earste krústocht tsjin de Kataren. Dit alles ûnder lieding fan [[Simen de Montfort IV]]. De massaslachting fan de ynwenners fan [[Beziers]], dêr’t mear as 20.000 minsken op [[22 july]] [[1209]] fermoarde binne, heart ta ien fan de grutste grouweldieden yn de Jeropeeske skiednis. Yn de stêd Beziers wienen net allinnich mar Kataren. De pauslike gesant hie sein: moardzje se allegear út, God werkent syn eigen bern wol. De earste [[krústocht]] eindige yn [[1212]]. Rigel 33: De hierargyske organisaasje lit de ûntwikkeling sjen fan de Kataarske beweging. Uteinlik hawwe sy ek keazen foar in typyske tsjerklike struktuer. De Kataarske tsjerke hie in lyts liederskip. Der wie in [[biskop]] en syn plakferfanger, en in brede basis fan leauwers. De Kataarske biskop hie minder foech en funksjes as in biskop yn de Katolike tsjerke. De biskop naam it earste plak yn by alle rituelen. Fierders die in biskop neat, hy wie gewoan haad fan de gemeente. Earst keazen gemeenteleden de biskop. Letter yn de [[13e ieu]] wie dat net mear sa. Sy folgden de Katolike tsjerke. Allinnich biskoppen mochten oare biskoppen wije. De twa plakferfangers fan in biskop wurde de jongere en de âldere soan neamd. ==De Perfekty==

Kataren: ferskil tusken ferzjes