Falins: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
SieBot (oerlis | bydragen)
No edit summary
Rigel 1:
{{Wurk}}
[[Ofbyld:156 Valens.jpg|right|thumb|250px]]
'''Falens''', folút yn it Latyn '''Flavius Iulius Valens''' ([[328]] - [[9 augustus]] [[378]]) wie in [[List meifan Romeinske keizers|Romeinske keizer]] fan [[28 maart]] [[364]] oant 9 augustus 378.
 
==Jeugd==
Falens wie berne yn [[Cibalis]] (tjintwurdich [[Vinkovci]]), yn it súden fan [[Pannoonje]]. Syn heit [[Gratianus de âldere]], wie in bekend en respektearre generaal. Hy wie de jongere broer fan [[Falentinianus I]]. Yn tsjinstelling mei syndizze broer hie Falens gjin wiidweidich militêre karriere troch makke.
 
Falens waard trochTroch syn âldere broer waard Falens by it regear fan it [[Romeinske ryk]] belutsen as mei-keizer. Op [[28 maart]] [[364]] beneamde dizzeFalentinianus him taoant keizer oerfan it easten wêrby Falens in ûnderhearriche rol spile.
 
==De Opstân fan Prokopius (364-367)==
As earste moast Falens de grinzen yn it easten feillich stelle, dy't troch syn foargonger keizer [[Jovianus]] yn alle gauwens ferlitten wienen. Healwei krieg Falens te hearen dat yn Konstantinopel [[Prokopius]], in neef fan eartiidse keizer [[Julianus Apostata]], him ta keizer útroppen litte hie.
 
Dizze Prokopius hie in soad minsken op syn'e hân, benammen meistanners fan de keizers út de [[dynasty fan Konstantyn]], wêrûnder in protte yntellektuelen, dy't harren troch Falens ûnderdrokt fielden, en de dochter en weduwe fan [[Konstantius II]].
 
Falens koe yn it begjin poer min oer de opstân en wie foaral depressyf. HyIt wie sels fansa betinkendat er besocht om jinsels te dwaan, mar hy beslette dochs om te fjochtsjen. Lykwols waard hyer hindere troch it feit dat it grutste part fan syn troepen al yn [[Syria]] sied. Falens stjoerde in lyts leger foarút tsjin Prokopius mar dysy waarden troch de usurpator omkocht en it skilde net folle oft Falens wie hast finzen nommennaam. EkHy hoegde hy netek gjin stipe fan Falentinianus te ferwachtsjen, want dy hâlde him allinnich dwaande mei it Westlikewestlik part fan it ryk. Sadwaande koekontrolearde Prokopius in grut part fan it easten kontrolearje.
 
KrektLykwols ynhie deFalens yn maaitiid fan [[366]] hie Falens genôch troepen sammele om tsjin Prokopius ta striden te loeken. Hy fersloech syn tsjinstanner by [[Thyatira]] en slagge deryn om dyns soldaten oans syn side te krijen. Dêrmei wiehie der Prokopius ferslein.
 
Omdat Prokopius in bûnsmaatskip sletten hie mei [[Fisigoaten]] wie Falens folgende set in fjildtocht oer de Donau. Derom luts hy ynYn [[367]] luts er de rivier oer om de Goatyske kening [[Atanarik]] in lesje te learen. Atanarik waard op de flecht jage rjochting de [[Karpaten]]. Twa jier letter kaam Falens tebek en opnij waardenfersloech er de Fisigoaten ferslein. Diskear slette hy frede my in oare Fisigoatyske lieder [[Fritigern]]. Falens besocht dermyek Atanarik hjirmei te isolearjen.
 
==De Oarloch mei Perzje en oare problemen==
Neidat Falens de oarde werstelle hie, moast er him nei de grins sette mei de [[Perzen|Perzje]], dêr't de Perzyske kening [[Shapur II]] de provinsje [[Armeenje]] oermastere hie. Nei in protte hin er wer gedoch, waard der in soartmint frede sletten [[371]], benammen omdat de Perzen yn it easten sels problemen hienen. Mar de nije kening fan Armeenje, in jongen dy't [[Pap fan Armeenje|Pap]] hiet, en dy't troch Falens mei muoite op de troan setten wie, soargde lykwols foar in protte problemenswierheden. Hy deade de biskop fan Armeenje en woe dat alle Romeinske stêden oan him oerdrage waard. Derom liet FaensFalens him eksesutearje., Marmar dêr wienen de Perzen it wêr meinet oer iens en sadwaande ûntstie der opnijop'e nij oarloch yn [[375]]. Dêrby kamenkaam itseldeek jier eknoch in opstân fan de [[Sarasenen]] en de [[Isauriërs]]. Falens wie marmamper kerketyn ynstaatstaat dizze del te slaan.
 
==Falens ein==
Falens hie sûntSûnt [[374]] hie Falens foaral in tekoart oan soldaten, omdat Falentinianuser in protte troFalentinianus him frege hiehad bevolen er meer te sturen naar het westen. Een asielaanvraag van een groep Goten kwam dan ook mooi uit om het leger aan te vullen. Deze Goten waren door de [[Hunnen]] van hun land verjaagd. Door het troepentekort konden de soldaten de verhuizing echter niet onder controle houden, en zo werden de Goten al snel gevolgd door Hunnen en [[Alanen]]. De situatie escaleerde in [[377]] en de Goten marcheerden zonder veel tegenstand [[Thracië]] binnen. Valens vroeg om hulp aan [[Gratianus]], de opvolger van de in 375 gestorven Valentinianus, maar besloot niet op hem te wachten. Hij viel de Goten aan op 9 augustus bij [[Slag bij Adrianopel (378)|Adrianopel]], en werd verpletterend verslagen. Valens stierf kort na de slag, omdat de toren waarin hij zich verschanst had in brand werd gestoken.
 
==Keppeling om utens==