Sevearus Aleksander: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Nije Side: {{wurk}} '''Severus Aleksander''' (208 - 235), meastentiids ek '''Aleksander Severus''' neamd, berne as '''Marcus Julius Gessius Alexianus''' (of neffens oare boarnen '''Gessius B...
 
No edit summary
Rigel 1:
[[Ofbyld:Bust Alexander Severus Louvre Ma1051 n1.jpg|right|thumb|250px|Búste fan Aleksander Severus, museum it Louvre, Parys]]
{{wurk}}
'''Severus Aleksander''' ([[208]] - [[235]]), meastentiids ek '''Aleksander Severus''' neamd, berne as '''Marcus Julius Gessius Alexianus''' (of neffens oare boarnen '''Gessius Bassianus Alexianus''') in Caesarea sub Libanofolút yn it Romeinske Phoenicië, letter bekend[[latyn]] as '''Marcus Aurelius Severus Alexander''', wie keizer fan Rome fan [[222]] - [[235]]. GeheelHy inhearde tegenstellingby totde zijn[[Serverus-dynasty]] voorgangeren waswie Severusyn Alexandertsjinstelling eenfan syn neeft [[Elagabalus]] dy't foar him keizer wie in gematigdeevenredige en zachtmoedigebedachtsume keizer.
 
==Ofkomst==
Aleksander Severus waard berne mei de Latynske namme ''Marcus Julius Gessius Alexianus''' (of neffens oare boarnen '''Gessius Bassianus Alexianus''') yn "Caesarea sub Libano" yn it tsjintwurdige [[Libanon]]. Troch syn beppe [[Julia Maesa]] waard hy nei foaren skowe as erfgenamt fan de Romeinske keizer [[ElagabusElagabalus]]. SySyn beppe beskerme him ek tsjinoer letterlettere besikings om him út de wei te romjen. Elagabalus waard fermoarde en de jonge Aleksander Severus waard, yn earsten ûnder fadei fan syn beppe en nei har dea fan syn mem [[Julia Mamaea]], de nije keizer.
 
As neef fan syn foargonger [[Elagabalus]] hie Aleksander Severus it prysterskip fan [[El-Gabaal]] urven, mar hy makke fuort in ein oan dizze ymportearre religieukse praktiken yn Rome, omdatwant derde nochalRomeinske watbefolking opposysjewie tsjinhjir wienochal op tsjin. Hy stjoerde de hillige stien fan [[Emesa]] werom nei [[Syryje]] en wije de timpel fan Elagabalus op'e nij oan de Romeinske god ''[[Jupiter (god)|Jupiter]] Ultor''.
 
==It Sassanidyse gefaar==
Hoewol't de beide Julia's memei de jonge Severus Aleksander Rome wer in kundich en evenredich bestjoer joechenjoegen, ûntstie der al gau ûnrêst tsjin it frouljubewâldfroulju-bewâld. UnderwillensUnderwilens wie der yn it oanswettende ryk fan de [[Parten]] in wichtige omwinteling west dy't tige gefaarlike veranderingferoaring ynhâlde faor it Romeinske plaatsrk. De [[Sassaniden]] hienen ûnder foarst [[Ardashir]] de macht oer nomdoernomd fan it swakke bewâld fan de Parten. Dêrtroch waard de easterbuureasterbuorman in bedriging fan belang. Hja foelen it Romeinske ryk yn en yn [[230]] gong de Romeinske provinsje [[Mesopotaamje]] ferlern en waard it hiele easten bedrige troch de Sassaniden.
 
Aleksander sette him mei it leger nei it easten en makke mei sukses in ein oan de Perzyske bedriging. Lykwols wie syn oanfal op de Sassaniden net it sukses dêr't hy op hope hie. De Romeinske provinsje Mesopotaamje koed er net werom ferovere. Syn tsingader [[Ardashir]] slagge deryn de wichtige oanfol op de stêd [[Ctesifon]], net allinnich ôf te wearen mar om te setten yn in Romeinske nederlaach fan formaat. Yn stee fan in oerwinning helje dy't foarfêst in ein makke soe oan de lêstige Perzen en Aleksander yn de fuotspoarenfanfuotspoaren fan syn yllustere nammegenoat hie tredde kinnekind hie, moast hy genoegenhim nimmeidel lizze mei in soart fan lykspul. It hindere Aleksander yn alle gefallen net om op [[25 septimber]] [[233]] in oerwinningstaspraak te hâlden wêryn de nederlaach fan by Ctesifon ferswige waard.
 
==Ein==
Aleksander kearde as triompfator nei Rome werom, mar moast fuort mei it leger nei de Donau-grins dat bedrige waard troch [[Germanen|Germaanske]] stammen. Hy ferlear it oansjen fan it leger doe't er de bedriging fan de Germanen mei ûnderhannelings oplosse woe ynstee fan kriichfiere. Yn [[235]] waarden hy en syn mem fermoarde as gefolch fan in militêre kûp en kaam de earste [[soldatekeizer]] [[Maksiminus I Thrax]] op de keizerlike troan.
 
{{commons|Alexander Severus}}
 
[[Kategory:Romeinske keizer]]
[[Categorie:Gens Aurelia]]
[[Categorie:Gens Bassiana]]
[[Categorie:Romeins keizer|Aurelius Severus Alexander, Marcus]]
[[Categorie:Severische dynastie|Aurelius Severus Alexander, Marcus]]
[[Categorie:Vermoord persoon|Aurelius Severus Alexander, Marcus]]
 
[[ar:ألكسندر سيفيروس]]